جنرال جان نیکلسون؛ فرمانده نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان گفته است که «احتمال دارد» غیرنظامیانی که دو روز پیش در قندوز کشته شدند، قربانی حملات هوایی شده باشند.
پنجشنبه گذشته مقام‌ها از کشته شدن بیش از ۳۰ غیرنظامی در درگیری با طالبان در قندوز خبر دادند.
گفته شده که دست کم نیمی از قربانیان کودک اند.
آقای نیکلسون گفته که از کشته شدن این غیرنظامیان، "عمیقا متاسف" است و وعده داده که نیروهای امریکایی به صورت مشترک با دولت افغانستان در رابطه با این حادثه «تحقیق» خواهند کرد.
نیروهای امریکایی در درگیری‌های قندوز، برای حمایت از نظامیان افغان، دست به عملیات زده اند.
در این درگیری‌ها سه نظامی افغان، دو سرباز امریکایی و شماری از فرماندهان طالبان نیز کشته شده اند.
دولت وزیری؛ سخنگوی وزارت دفاع،روز شنبه گفت که هدف حمله روز پنجشنبه، سران ارشد گروه طالبان در قندوز بودند.
آقای وزیری طالبان را مسؤول کشته شدن غیرنظامیان دانست و گفت که افراد این گروه از قربانیان به عنوان سپر انسانی استفاده کرده‌اند.
با این حال، کارشناسان می گویند که کشتار غیر نظامیان، تحت هیچ شرایطی، توجیه ندارد و حتی اگر قرار بود در درگیری اخیر، ملا هبت الله آخندزاده؛ رهبر اصلی طالبان نیز کشته می شد، گرفتن جان ده ها غیر نظامی بی دفاع به ویژه چندین تن از کودکان معصوم، چیزی نیست که این اقدام را موجه و مشروع جلوه دهد.
از جانب دیگر، این جنایت در شرایطی صورت می گیرد که پیش از این نیز حمله های هوایی نیروهای امریکایی بر قندوز، زمینه ساز کشتارهای مهیب و فاجعه باری شده که عمدتا غیر نظامیان یا نیروهای امدادرسان را آماج قرار داده است؛ بنابراین، به عقیده منتقدان، این حمله ها و تکرار و استمرار آنها می تواند به مثابه جنایت جنگی، در دستور کار نهادهای مستقل عدلی و قضایی قرار گیرد و به مثابه نقض جدی حقوق بشر و تخطی آشکار از اصول حقوقی جنگ که حفاظت از جان غیر نظامیان، از الزامات مهم و محوری آن به شمار می رود، مورد رسیدگی آنی و بی اغماض قرار بگیرد.
جنایت اخیر قندوز در شرایطی از سوی نیروهای هوایی خارجی، واقع می شود که سال گذشته نیز یکساعت بمباران بی امان نیروهای امریکایی بر شفاخانه مربوط به سازمان داکتران بدون سرحد، منجر به کشته شدن ده ها نفر از غیر نظامیان بی دفاع به شمول چندین عضو این سازمان امدادرسانی بین المللی شد و مسؤولان سازمان داکتران بدون سرحد، علیرغم «ابراز تأسف»، «عذرخواهی» مکرر و حتی «تحقیق» نیروهای امریکایی در خصوص این حمله، آن را به عنوان «جنایت جنگی» به شدت محکوم کردند و خواستار پرداخت غرامت و محاکمه عادلانه و مستقلانه همه عوامل دخیل در آن رویداد غم انگیز شدند.
افزون بر این، به عقیده منتقدان، ابراز تأسف و وعده تحقیق، تنها پاسخ کلیشه ای و از پیش آماده نیروهای خارجی در خصوص هر جنایت هولناک و مرگباری است که آنها در افغانستان طی ۱۵ سال گذشته، مرتکب می شوند؛ بنابراین، این واکنش در برابر جنایت اخیر قندوز نیز هرگز چیزی نیست که متضمن اجرای عدالت، اعاده خون ده ها نفر از غیر نظامیان بی گناه به ویژه زنان و کودکان، تسلی خاطر بازماندگان مظلوم این رویداد غم انگیز و مهم تر از همه اینها اجرای دقیق عدالت بر پایه قوانین ملی و بین المللی در مورد حضور و فعالیت نظامی نیروهای بیگانه در افغانستان شود.
این توجیه که طالبان، مسؤول کشتار غیر نظامیان قندوز هستند؛ به این دلیل که آنها از غیر نظامیان به عنوان «سپر انسانی» استفاده کرده و در میان منازل مسکونی، موضع گرفته اند هم چیزی نیست که اصل ماجرا را تغییر دهد و از جرم سنگین عوامل مستقیم این جنایت فجیع بکاهد؛ زیرا طالبان یک گروه ستیزه جو، خودسر و غیر مسؤول است و بارها نشان داده است که جان مردم عادی و غیر نظامیان بی گناه افغانستان، در قبال اهداف و نیات غیر انسانی و غیر اسلامی آن گروه و حامیان خارجی شان، هیچ ارزش و اهمیتی ندارد؛ اما از دولت افغانستان و نیروهای خارجی و امریکایی حامی آن، هرگز چنین انتظاری نمی رود. به ویژه در شرایطی که حتی در صورت کشته شدن فرماندهان مهم طالبان در آن حمله، چیزی در جنگ قندوز، تغییر نکرده است. نه نیروهای دولتی به موقعیتی مهم و حیاتی دست یافته اند و نه از قدرت طالبان در ناامن کردن قندوز، کاسته شده است.
با این حساب، چرا باید در این میان، مردم بی گناه قندوز، به صورت یکجانبه، تاوان سنگین یک جنگ مافیایی و پیچیده و بی پایان را بپردازند؟
