گلبدین یک گام تا بازگشت

تواب غورزنگ؛ سخنگوی شورای امنیت ملی اعلام‌ کرد که دولت خواستار برداشته شدن تحریم‌های وضع شده سازمان ملل علیه گلبدین حکمتیار؛ رهبر حزب اسلامی شده‌ است.

او گفت که دولت این درخواست را از طریق وزارت خارجه و نمایندگی دایم افغانستان در سازمان ملل به کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل ارسال کرده‌ است.

غورزنگ افزود که رئیس و اعضای این کمیته در سفری که به افغانستان داشتند، وعده دادند که به مجرد دریافت درخواست افغانستان آن را مورد بررسی قرار داده و تلاش خواهند کرد که درخواست افغانستان مورد قبول اعضای شورای امنیت قرار گیرد.

او درباره زمان برداشته شدن این تحریم‌ها گفت که این موضوع بستگی به کار کمیته تحریم‌های سازمان ملل دارد.

به گفته آقای غورزنگ کابل امیدوار است که برداشته شدن این تحریم، راه را برای تامین صلح و ثبات دایمی در افغانستان فراهم‌ کند.

توافقنامه صلح میان دولت افغانستان و حزب اسلامی، از مخالفان مسلح این دولت، هشتم میزان امسال امضا شد.

تردیدی وجود ندارد که ارگ ریاست جمهوری، به شدت مشتاق بازگشت هرچه سریع تر گلبدین حکمتیار به زندگی سیاسی صلح آمیز در کابل است و به همین دلیل، سعی فراوانی می کند که آخرین موانع موجود در این مسیر، هرچه زودتر برداشته شود و ارسال درخواست رفع تحریم های بین المللی علیه رهبر حزب اسلامی هم یکی از این اقدامات در همین راستا محسوب می شود.

با این حساب، اکنون گلبدین حکمتیار، یک قدم تا بازگشت به کابل فاصله دارد. انتظار می رود شورای امنیت سازمان ملل هم به زودی، تحریم های وضع شده علیه رهبر حزب اسلامی را بردارد؛ اما آیا این تحول که به خودی خود، زمینه ساز بازگشت گلبدین به کابل خواهد بود، از دید همه مردم افغانستان، اتفاقی میمون و مثبت و مبارک به شمار می آید؟ پرسش دیگر این است که بازگشت حکمتیار، در عمل چه پیامد سیاسی مهمی در قبال خواهد داشت؛ پیامدی که بر پایه آن، بتوان شاهد تغییر وضع موجود، فارغ از منفی یا مثبت بودن آن، بود؟

اخیرا بنیاد آسیا بر بنیاد یک ارزیابی عمومی، گزارش کرد که میزان ناامیدی مردم افغانستان نسبت به سال های گذشته، در سال ۲۰۱۶ میلادی، افزایش چشمگیر و نگران کننده ای را تجربه کرده است.

یکی از انگیزه هایی که از دید بنیاد آسیا، موجب کاهش امید مردم افغانستان نسبت به آینده شده، امضای توافقنامه صلح میان اشرف غنی؛ رییس جمهور و گلبدین حکمتیار؛ رهبر حزب اسلامی بوده است.

با این حساب، هیچ تردیدی وجود ندارد که بازگشت حکمتیار، اگرچه برای حلقات خاصی در کانون مرکزی قدرت، یک پیروزی بلامنازع و شعف انگیز محسوب می شود و دولت برای وقوع عملی این پیروزی، لحظه شماری می کند؛ اما برای مردم افغانستان، این اتفاق، دقیقا معنای عکس دارد.

مردم به این رویداد به عنوان یک معامله آشکار و وقیحانه با حقی می دانند که آنها بر گردن دولت به منظور دفاع و صیانت از خون شهدا و جبران آسیب هایی دارند که امثال آقای حکمتیار بر آنها تحمیل کرده اند.

به بیان روشن تر، معامله صلح با حکمتیار از دید مردم، حتی اگر با امضا و حمایت شورای امنیت سازمان ملل هم صورت بگیرد، در بهترین حالت، معامله با کسی است که دستش تا مرفق به خون هزاران مرد و زن بی گناه این آب و خاک، آلوده است و آثار زخم های عمیق ناشی از جنگ های مخوفی که حکمتیار به راه انداخت هنوز به تمامی، از پیکره پایتخت پاک نشده است.

به این ترتیب، معامله صلح با حکمتیار در عمل یک معامله کاملا یکجانبه به حساب می آید؛ معامله ای که در آن، یکی از اطراف مهم دخیل در پرونده جنگ و صلح حزب اسلامی یعنی مردم افغانستان، به کلی نادیده گرفته شدند.

با این حساب، نخستین پیامد مهم بازگشت حکمتیار، تعمیق فاصله مردم از دولت خواهد بود؛ رویدادی که بر اساس ارزیابی اخیر بنیاد آسیا، یکی دیگر از عوامل افزایش ناامیدی مردم نسبت به آینده به حساب می آید؛ زیرا آنها به نحو نگران کننده ای، نسبت به همه سال های پیش از این، باور و اعتماد خود به دولت را از دست داده و در خصوص صداقت و راستکاری دولتمردان، تردید دارند.

از نقطه نظر سیاسی هم انتظار نمی رود بازگشت حکمتیار به بازی های سیاسی بر سر کسب سهمیه بیشتر از قدرت، به از هم گسیختگی و وارفتگی شایع و جاری سیاسی در دولت و نظام سیاسی افغانستان، پایان دهد و به محوری برای انسجام و همگرایی و وحدت بدل شود.

برای درک این امر، کافی است به اختلاف نظرهای عمیق و شدید موجود میان دولتمردان در خصوص توافق صلح با حزب اسلامی از یکسو و کارنامه مخدوش آقای حکمتیار در زمان پیروزی مجاهدین و رویدادهای پس از آن، توجه کنیم.

ضمن آنکه از دید منتقدان توافق صلح با حکمتیار، بازگشت شکوهمندانه و مقتدرانه او به بازی های سیاسی، توازن قومی قدرت را به نفع ارگ نشین های به رهبری اشرف غنی، سنگین تر خواهد کرد و به این ترتیب، حساسیت های شدیدی را در طیف منتقد رقیب، برخواهد انگیخت.