روزنامه‌های کهنه پاکستانی و نگرانی تازه افغانستان

ورود سیل‌آسای روزنامه‌های کهنه پاکستانی با محتوای تبلیغات ضد دولت افغانستان در بازارهای کابل و برخی ولایت‌ها سبب نگرانی در کشور شده ‌است.

به گزارش آوا، هر چند این روزنامه‌ها برای انتقال مواد مصرفی در بازارها به کار برده می‌شود، ولی تصور عمومی این است که اهداف سیاسی در عقب این تجارت غیرقانونی وجود دارد.

روزنامه‌های پاکستانی نخست وارد شهر جلال‌آباد در شرق افغانستان می‌شود و از آنجا به ولایت‌های دیگر فرستاده می‌شود.

بازار مندوی کابل مرکز عمده فروشی روزنامه‌های کهنه است که بیشترین و ارزان‌ترین آنها از پاکستان وارد می‌شود.

بیشتر این روزنامه‌ها دو تا چهار هفته پیش چاپ شده است. این روزنامه‌ها کهنه اما مطالب ضد دولت افغانستان آنها برای شهروندان کشور همیشه نو است.

ذاکر حسین از عمده فروشان روزنامه‌های خارجی در کابل به بی‌بی‌سی گفت که مصرف روزنامه‌های پاکستانی تنها در شهر کابل ماهانه به بیش از بیست تن می‌رسد.

او افزود: "چهار نوع روزنامه به فروش می‌رسانیم: روزنامه پاکستانی، چینی، چاپ کابل و مجله‌های کهنه. هفت کیلو روزنامه پاکستانی ۱۸۰ افغانی، روزنامه چینی ۲۵۰ افغانی و روزنامه‌های چاپ کابل نزدیک به ۳۰۰ افغانی به فروش می‌رسد."

در کنار چند عمده‌فروشی، بیش از۲۰ مغازه دیگر تنها در مندوی کابل روزنامه‌های کهنه خارجی می‌فروشند.
آقای حسین افزود که میزان مصرف روزنامه‌های پاکستانی در فصل‌های مختلف سال متفاوت است. در فصل برداشت میوه، فروش روزنامه‌های خارجی بیشتر می‌شود. به گفته او، مصرف روزنامه‌های خارجی به ویژه پاکستانی عمدتا در نانوایی و برگر فروشی‌ها است.

نانوایان شهر کابل و شهر مزار شریف می‌گویند که مردم علاقه‌مند هستند تا نان داغ را بجای پیچاندن در پلاستیک، که به گفته دولت عوارض بهداشتی دارد، در میان روزنامه‌ها بپیچانند.

مسعود، که در بندر تاشقرغان در شهر مزار شریف نانوایی دارد، گفت مردم نان را در کیسه‌های پلاستیکی و یا هم روزنامه به خانه می‌برند، اما بیشتر مردم از روزنامه‌های پاکستانی استفاده می‌کنند. این روزنامه‌ها همیشه در بازار وجود دارد.

سید ناصر، ساکن شهر مزار شریف می‌گوید وقتی اولین بار نان را لای روزنامه به خانه برده، متوجه محتوای تبلیغات ضد دولتی آن شده که باعث نگرانی‌اش شده‌‌است.

او افزود: "من نان را با روزنامه پیچانده به خانه و یا دفتر می‌آورم. این روزنامه‌ها عمدتا به زبان‌های انگلیسی و اردو و در پاکستان چاپ شده‌است. یک روز روزنامه‌ای را که با نان آورده بودم، چشمم به تصویر رئیس جمهوری افغانستان افتاد. علاقه‌مند شدم تا مطلب را بخوانم که در مورد رئیس جمهوری ما چه نوشته است؟"

در زمان حاکمیت طالبان روزنامه‌های پاکستانی به صورت منظم در همان روز انتشار و به صورت رسمی وارد افغانستان می‌شد، در برخی دفاتر دولتی و غیردولتی در دسترس مردم قرار می‌گرفت.

با گسترش فعالیت رسانه‌های تصویری، صوتی و چاپی در افغانستان و تیره شدن روابط میان کابل و اسلام‌آباد، ورود روزانه روزنامه‌های پاکستانی به افغانستان پس از یکی دو سال منع شد.

هارون حکیمی، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌گوید که از وجود این همه روزنامه‌ها و ورود آن به این پیمانه زیاد اطلاع ندارد، ولی می‌تواند این موضوع را پیگیری کند.

او گفت: "از یک دهه به این سو رسانه‌های چاپی پاکستانی به گونه‌ای رسمی وارد افغانستان نمی‌شود و در اداره‌های افغانستان توزیع نمی‌شود و این رسانه‌ها در افغانستان نمایندگی رسمی هم ندارند."

به گفته او این روزنامه‌ها به صورت غیررسمی در کارتون‌ها و بسته‌های کالاهای بازرگانی وارد افغانستان می‌شود.

او گفت: "ورود روزنامه‌های خارجی به این پیمانه‌ای که شما می‌گوید و این‌که نه تنها در ولایت‌های نزدیک به خط دیورند، بلکه به ولایت‌های مختلف افغانستان می‌رسد، نگران‌کننده‌است. وزارت اطلاعات و فرهنگ این موضوع را بررسی می‌کند تا مشخص شود که ورود روزنامه‌های پاکستانی در چه حدی است."

آقای حکیمی می‌پذیرد که ذهنیت رسانه‌های پاکستانی مغایر ارزش‌ها و راهکارهای حکومت افغانستان است.

به گفته او، "این‌که این ذهنیت منفی از طریق رسانه‌های چاپی پاکستان وارد افغانستان می‌شود، نگران‌کننده است. پس از بررسی اگر دیده شود که محتویات روزنامه‌های کهنه پاکستانی در تناقض با قانون رسانه‌های همگانی افغانستان است، ما از نهادهای امنیتی خواهان همکاری می‌شویم تا این روزنامه‌ها جمع‌آوری و از بین برده شود."

آمار رسمی وزارت مالیه نشان می‌دهد که در سه سال اخیر حدود ۲۴۴۰ تن روزنامه کهنه وارد افغانستان شده‌ است، اما اطلاعات مربوط به میزان درآمد مالیاتی افغانستان از این روزنامه‌ها در دست نیست.

خان‌جان الکوزی، معاون اتاق تجارت و صنایع می‌گوید این یک تجارت غیرقانونی است که عوارض اقتصادی و سیاسی دارد.

او افزود: "روزنامه‌های کهنه نه تنها از پاکستان وارد افغانستان می‌شود، بلکه از ایران هم وارد می‌شود. از چین هم یک مقدار وارد می‌شود، اما روزنامه‌های کهنه چینی قانونی وارد می‌شود و مالیه پرداخت می‌کند."

آقای الکوزی گفت که روزنامه‌های کشورهای همسایه به ویژه پاکستانی با هدف سیاسی و غیر قانونی وارد می‌شود، به دلیل اینکه در روزنامه‌های پاکستانی دارای مطالب تبلیغاتی، ضد دولت و مردم افغانستان است و به خانه شهروندان افغان راه پیدا می‌کند. این روزنامه به زبان‌های انگلیسی، اردو و حتی یک تعداد به زبان پشتو است.

او افزود که ورود این روزنامه‌ها بخشی از کارزار تبلیغاتی است و ذهنیت مردم را "منحرف" می‌کند.

در سه سال گذشته نزدیک به چهار میلیون افغانی مالیات از ناحیه ورود روزنامه‌های کهنه به خزانه دولت واریز شده است، اما پیامدهای سیاسی آن هنوز محاسبه نشده است.

با در نظرداشت وضعیت نا بسامان امنیتی، بسیاری از شهروندان افغانستان می‌گویند بهتر است بساط این نوع تبلیغات که به ذهنیت مردم آسیب وارد می‌کند، با ممنوع کردن ورود روزنامه‌های کهنه برچیده شود.