افغانستان روی خط آهن توسعه و رفاه

اشرف غنی و قربان‌قلی بردی محمدوف؛ رؤسای جمهوری افغانستان و ترکمنستان روز دوشنبه، خط آهن میان دو کشور را افتتاح کردند.

اشرف غنی در این مراسم گفت که ترکمنستان با هدیه‌ای بی‌پایان برای افغانستان آمده‌است.

به گفته او، دوستی دوامدار و پایدار میان این دو کشور، اعتبار ترکمنستان بر سر آینده افغانستان و تصمیم رئیس جمهوری ترکمنستان که میلیاردها دالر را برای افغانستان باثبات سرمایه گذاری کند، از جمله این هدیه است.

او گفت که ارتباط بندر آقینه افغانستان با شبکه خط آهن بین‌المللی آسیا از هدایای دیگر این کشور است.

او گفت که قدم بعدی ساخت خط آهن شیرخان بندر- مزار شریف و بعد از آنجا به هرات است.

آقای غنی ادامه داد که تأکید افغانستان این است که چین و ایران از طریق خط آهن باهم وصل شوند.

رئیس جمهوری ترکمنستان نیز گفت که افتتاح این خط آهن، اهمیت قاره‌ای دارد.

این خط آهن از منطقه "امام نظر" در ترکمنستان آغاز و در مرحله اول ٣.٥ کیلومتر داخل افغانستان امتداد یافته است.

کارشناسان مسایل اقتصادی می گویند که این برای کشوری که تاکنون همچنان وابسته به شیوه های ساده اما پرهزینه و خطرناک حمل و نقل جاده ای است، از سوی دیگر در زمینه حمل و نقل هوایی نیز مشکلات فراوانی دارد و همچنین هیچ راهی به دریا ندارد تا از مزیت حمل و نقل مرسوم جهانی یعنی مسیرهای دریایی برخوردار گردد، می تواند مایه امید و خوش بینی فراوانی باشد.

این امر به کابل امکان می دهد که به شاهرگ توسعه و تجارت جهان راه پیدا کند و از اتکای یکجانبه به بنادر و مرزهای زمینی پاکستان، رهایی یابد.

شماری از کارشناسان پیش بینی می کنند که اگر طرح های بلندپروازانه افغانستان در زمینه اتصال به کشورهای در حال توسعه در آسیای مرکزی و از این طریق به دیگر قدرت های اقتصادی آسیایی، عملیاتی شود، از وابستگی سیاسی و امنیتی افغانستان به پاکستان نیز کاسته خواهد شد و سیاست خارجی کابل به دلیل استقلال اقتصادی، میدان بیشتری برای مانور در برابر پاکستان به دست خواهد آورد.

پاکستان طی سال های گذشته همواره از اهرم اقتصاد و ترانزیت، برای تحت فشار قرار دادن دولت و مردم افغانستان استفاده کرده و از جانب دیگر، با ایجاد ناامنی و ارعاب و دهشت افکنی در مناطق مختلف کشور، مانع از عملیاتی شدن طرح های توسعه ای شده است.

جاده حلقه ای افغانستان که هرات در غرب افغانستان را به ولایت های شمالی وصل می کند اکنون سال هاست به دلیل ناامنی، نیمه تمام مانده و دولت کابل قدرت نیافته است در برابر ناامنی های مانع از پیشرفت این پروژه، مقاومت کند.

همچنین در سال های اخیر، هم حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین و هم اشرف غنی؛ رییس جمهور کنونی افغانستان، با چینی ها بر سر بازگشایی مسیر تاریخی راه ابریشم که از بخش هایی از ولایت بدخشان در شرق کشور عبور می کند، رایزنی کرده اند؛ ولی همزمان با این رایزنی ها ناامنی های گسترده ای نیز در برخی ولسوالی های این ولایت آغاز شد و تاکنون هم ادامه دارد.

با این حال، به نظر می رسد دولت افغانستان، اهمیت بیشتری به راهبرد توسعه اقتصادی به منظور دست یافتن به ثبات و پایداری سیاسی و امنیتی می دهد و معتقد است که با توسعه این عرصه از طریق بهره وری از پتانسیل های بی بدیل افغانستان برای تبدیل شدن به چهارراه اقتصادی آسیا می توان، بخشی از زمینه ها و عوامل ناامنی را برچید.

به باور کارشناسان، کاهش وابستگی اقتصادی به پاکستان، یکی از اصلی ترین اهداف این تلاش هاست.

اکنون مقام های کابل معتقد اند که آنها به تامین امنیت بیش از نیمی از خط آهن ترانزیتی که چین را از طریق آسیای مرکزی و افغانستان به ایران وصل می کند مصمم هستند و به دلیل منافع و اهمیت راهبردی این مسیر برای اقتصاد و توسعه اقتصادی افغانستان، کابل متعهد به این قرارداد خواهد ماند.

با این وصف، کارشناسان می گویند که با توجه به عبور بخش های وسیعی از این خط آهن از مناطق ناامن کشور، هنوز تا عملی شدن و تحقق این رویاهای خوش بینانه راه دراز و دشوارگذاری در پیش است؛ اما آنچه در این میان، قابل انکار نیست این نکته است که افغانستان برای مهار توسعه طلبی هژمونیک پاکستان، راهی جز کاهش وابستگی به این کشور به ویژه در عرصه اقتصادی ندارد.

در این زمینه وصل شدن ایران و چین از طریق افغانستان از یکسو و اتصال افغانستان از مسیر ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان به یکی از بزرگترین خطوط ریلی جهان که راه این کشورها به بازارهای آسیایی و اروپایی را باز می کند و یک شبکه خط آهن بین قاره ای ایجاد می کند، می تواند به تحقق رویاهای بلند و ارزشمند کابل کمک معتنابهی کند.

اگر طرح های افغانستان در خصوص ایجاد و ادامه خطوط آّهن منطقه ای که این کشور را از غرب به ایران، از شرق به چین و از شمال به جمهوری های آسیای مرکزی و از این طریق به آسیا و اروپا وصل می کند، به طور کامل، عملیاتی شود، بی تردید افغانستان به سرعت روی خط توسعه و رفاه قرار خواهد گرفت و فرصت ها و امکانات بی همتای اقتصادی و توسعه ای برای کشور ایجاد خواهد شد.