مسوولان در بانک مرکزی میگویند که سالانه بیش از پنج میلیارد افغانی به دلیل فرسوده شدن از گردش بازار پول بیرون و حریق میشود.
ایمل عاشور، سخنگوی بانک مرکزی در گفتگو با آوا یادآور شد که بانک مرکزی از سال ۱۳۸۴ تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد افغانی –بانکنوت کاغذی- را به دلیل فرسوده شدن، حریق کردهاست.
آقای عاشور اشاره کرد که تنها سال گذشته این بانک هشتمیلیارد افغانی را به دلیل فرسوده شدن سوزاندهاست.
براساس گفته های سخنگوی بانک مرکزی؛ باوجود اینکه دوره استهلاک بانکنوتهای کاغذی چهار سال در نظر گرفته شدهاست؛ اما بسیاری از آنها پیش از میعاد معیینه، حتی در کمتر از یک سال فرسوده میشوند.
عاشور از مردم خواست که در قسمت حفظ و نگهداری از بانکنوتهای افغانی تلاش کنند.
او همچنین یادآور شد که مردم در قسمت تعویض بانکنوتهای فرسوده هیچگونه نگرانی نداشته باشند؛ چون بانک مرکزی در زمینه تعویض بانکنوتهای فرسوده سهولتهای لازم را برای مردم در نظر گرفتهاست.
او با بیان اینکه "در قسمت تعویض بانکنوتهای فرسوده هیچگونه تفاوت ارزشی در نظر گرفته نمیشود" خاطر نشان کرد که بانک مرکزی بدون هیچگونه کمیشن پولهای فرسوده مردم را تعویض میکند.
سخنگوی بانک مرکزی، همچنان یادآور شد که آنان سعی دارد تا داد و گرفتهای مالی را انترنتی کنند تا از انتقال فزیکی پول جلوگیری صورت گیرد.
عاشور در حالی از حریق بیش از ۵میلیارد افغانی به دلیل فرسوده شدن در سال خبر میدهد که بسیاری از بانکنوتها از ده افغانی تا هزار افغانی همه کهنه و فرسوده هستند و اکثر مردم از گرفتن پولهای کهنه خودداری میکنند.
نبود فرهنگ نگهداری از پول در میان مردم، بیتفاوتی مردم در قسمت حفاظت از پول، عدم جا افتادن استفاده از کارت بانکی و بیکیفیت بودن مواد استفاده شده در بانکنوتهای افغانی را میتوان از جمله عوامل عمده فرسودهشدن بانکنوتها عنوان کرد.
در همین حال کارشناسان میگویند فرسوده شدن بانکنوتهای کشور هزینه سنگینی را متوجه دولت میکند و هرقدر بیشتر این بانکنوتها از دوران بیافتد، به همان میزان وابستگی دولت به خارج بیشتر میشود.
سید مظفر درهصوفی یکی از کارشناسان به آوا گفت که هرگاه مردم احساس مسوولیت کنند و در راستای حفظ پول –سرمایه ملی- تلاش کنند، به همان میزان اقتصاد کشور تقویت میشود و وابستگی ما از کشورهای بیرونی کمتر میشود.
آقای درهصوفی با بیان اینکه سرمایههای ملی –پول، سرک، پلچک و سایر تاسیسات عامالمنفعه- نیاز به مراقبت جدی و همگانی شهروندان دارد، چون دولت از عهده حفاظت و نگهداری تمام اینها بیرون شده نمیتواند.
درهصوفی تاکید کرد که د افغانستان بانک نیز جهت حفظ و مراقبت از بانکنوتهای افغانی کمپاینهای تبلیغاتی را راهاندازی کند.
در همین حال برخی از آگاهان بدین باور اند که برای جلوگیری از مندرس شدن بانکنوتها، باید دولت کارتهای بانکی را در میان شهروندان رایج سازد، چون با رایج شدن کارت بانکی نیاز به وجود پول فزیکی کاهش مییابد.
از سوی هم نصب ماشینهای پرداخت پول در تمام محلات فروش اجناس، در کنار مندرس نشدن پول کاغذی، باعث میشود که انتقال پول از نظر امنیتی نیز مشکلی نداشته باشد.
پول افغانی، هویت ملی ما است
در کنار مندرس شدن بانکنوتهای افغانی؛ اما استفاده از پولهای کشورهای همسایه در داد و ستُد مردم به ویژه در ولایات جنوبی و غربی نگرانی بزرگی را به بار آوردهاست.
سخنگوی بانک مرکزی در این مورد میگوید که در سال آینده خورشیدی یک کمیته متشکل از چندین وزارت ایجاد خواهد شد تا در راستای ترویج پول افغانی و تشویق مردم برای استفاده از این پول، کار کند.
درهصوفی؛ اما میگوید که استفاده مردم از بانکنوتهای کشورهای دیگر بیشتر انگیزه سیاسی دارد.
آقای درهصوفی با بیان اینکه "نماد حاکمیت ملی، در گردش درآوردن پولی ملی در تمام نقاط کشور است" گفت با استفاده مردم از پول کشورهای دیگر نشان داده میشود که حاکمیت ملی ضعیف است و حکومت نتوانسته هنوز پایههای حاکمیت خود را تحکیم کند.
گفتنیاست که اولین پول کاغذی نزدیک به صد سال پیش در دوره امان الله خان، پادشاه وقت، چاپ و مروج شد. پس از آن در دوره های مختلف این روند ادامه یافت.
بانکنوتهای کاغذی فعلی کشور در آلمان چاپ میشوند و براساس گزارشهای منتشره هر افغانی آن سه برابر خود هزینه بر میدارد.