جنبش موسوم به «روشنایی» که به تغییر مسیر خط برق ۵۰۰ کیلوولت ترکمنستان از راه بامیان معترض است، هشدار داده که موجی تازه از اعتراض های مدنی به شکل تظاهرات و گردهمایی های مردمی را راه اندازی خواهد کرد.
رهبران این جبنش در مراسم چهلمین روز قربانیان حادثه مرگبار دهمزنگ گفتند که تا تحقق خواسته های شان از اعتراض دست برنخواهند داشت.
در اعلامیه این جنبش، حکومت وحدت ملی، به سیاست «لجاجت» و «حق کشی» در برابر مطالبات انسانی مردم متهم شده است.
سخنرانان این مراسم گفتند که به شمول حکومت وحدت ملی، جامعه جهانی نیز در برابر ستم و بیدادی که علیه مردم مناطق مرکزی انجام شده سکوت و چشم پوشی کرده است.
در این اعلامیه آمده که در اعتراض به سیاست سکوت حکومت و جامعه جهانی به روز سه شنبه شانزدهم ماه جاری، تظاهرات نامحدود در کابل و دیگر ولایات افغانستان راه اندازی خواهد شد.
این جنبش هشدار داده است که تا تحقق مطالبات مردم تظاهرات و اعتراض اش ادامه خواهد داد.
کارشناسان اما می گویند که اهرم تظاهرات نامحدود در پی کشتار مخوف دهمزنگ دچار یک چالش جدی و کاربردی شده است.
سازمان دهندگان تظاهرات دوم اسد نیز درست به اندازه دولت و نهادهای امنیتی به دلیل عدم مدیریت درست وضعیت و تلاش برای پیشگیری از وقوع فاجعه دوم اسد، مورد انتقاد و اتهام کسانی قرار دارند که معتقد اند رویداد دوم اسد، قابل پیشگیری بود؛ اما تکیه بیش از اندازه رهبران جوان این جنبش اعتراضی بر احساسات و برگزاری تظاهرات نامحدود، یکی از عوامل شاید غیر مستقیم وقوع فاجعه دوم اسد بود.
در مقابل، اعضا و رهبران و طرفداران جنبش روشنایی، منتقدان برگزاری تظاهرات دوم اسد را به باد انتقاد می گیرند و آنها را به محافظه کاری، عقب نشینی از مواضع، معامله با دولت، تنها گذاشتن مردم و ترک میدان متهم می کنند.
با اینهمه به باور کارشناسان، استفاده دوباره عوامل و رهبران جنبش موسوم به روشنایی از اهرم تظاهرات نامحدود، پیش از آنکه نشانگر ایمان و اعتقاد آنها به کارآمدی و ثمربخش بودن این رویکرد باشد، نشان دهنده گزینه های بسیار محدود آنها در پیشبرد اهداف خود است.
به باور منتقدان، اهرم تظاهرات نامحدود در پی فاجعه دوم اسد عملا با شکست مواجه شد و اگر بار دیگر، جنبش موسوم به روشنایی از این اهرم استفاده کند، امکان رویارویی بیشتر آنها با نهادهای امنیتی، دولت و بخشی از جامعه وجود دارد.
نهادهای امنیتی و به طور مشخص گارنیزیون کابل، بارها برگزارکنندگان و رهبران جنبش روشنایی را از راه اندازی تظاهرات خیابانی، برحذر داشته اند. اخیرا نیز در اعلامیه ای که از سوی گارنیزیون کابل، در آستانه چهلم شهدای میدان دهمزنگ منتشر شد، برگزاری هر نوع تجمع به جز تجمعات مذهبی در مصلای شهید مزاری در غرب کابل، ممنوع اعلام شد؛ اما علیرغم این ممنوعیت، رهبران جنبش روشنایی، این تجمع را برگزار کردند و مهم تر از آن اینکه بار دیگر از تصمیم خود مبنی بر راه اندازی تظاهرات نامحدود در برابر دفاتر سازمان ملل متحد در کابل و ولایات در روز سه شنبه خبر دادند.
این امر از دید آگاهان، به احتمال قوی، با واکنش تند دولت مواجه خواهد شد و حتی احتمال ممنوعیت هرنوع تظاهرات از این نوع هم وجود دارد و این چیزی است که از رفتارشناسی دولت نسبت به برگزاری تظاهرات های پیشین این جنبش، به دست می آید.
بخشی از جامعه هم به احتمال زیاد نسبت به این اقدام رهبران جنبش روشنایی، واکنش سرد و منفی نشان خواهد داد. این واکنش البته گمان نمی رود ناشی از همان دلایلی باشد که دولت مطرح می کند.
یکی از عوامل این واکنش احتمالی مردم، نگرانی های امنیتی و عدم اعتماد به تأمین امنیت این تظاهرات از سوی دولت و احتمال تکرار فاجعه ای دیگر از نوع فاجعه دهمزنگ است.
عامل دوم، خستگی مردم نسبت به کارآمدی و تأثیر اهرم تظاهرات نامحدود در زمینه رسیدن به خواسته های خود می باشد. آنها باور ندارند که دولت دست از سماجت بردارد و نسبت به تغییر مسیر خط انتقال برق ترکمنستان، تجدید نظر کند.
بروز شکاف های عمیق در میان رهبران سنتی و جدید جامعه هزاره هم از دیگر عوامل بی رغبتی مردم به مشارکت در چنین تظاهراتی است.
با توجه به این مسایل، روز سه شنبه و موفقیت یا عدم موفقیت جنبش روشنایی در راه اندازی تظاهرات، میزان مشارکت مردم، محدود یا نامحدود بودن آن، واکنش دولت و جامعه جهانی و... یک آزمون مهم برای جنبش روشنایی، رهبران و آینده سیاسی- اجتماعی آن خواهد بود.
