سيره اخلاقي امام حسين (ع) در خانواده

 سيره اخلاقي امام حسين (ع) به عنوان سرمشقي براي تمام آزادگان جهان است و در سالروز ميلاد اين امام مهرباني و رافت، گوشه هايي از سيره اخلاقي آن حضرت را در خانواده به صورت مختصر مرور مي كنيم.


** احترام به همسر
احترام به همسر از عواملي است كه در تربيت فرزندان، تاثير فراواني دارد. مادري كه در خانه، عزيز باشد و مورد تكريم شوهرش قرار گيرد، با روحي سرشار از عاطفه و آرامش و احساسِ شخصيت، فرزندان را تربيت خواهد نمود. به عكس اگر همسر در خانه مورد آزار و اذيت روحي و جسمي قرار گيرد و شخصيتش در خانه و پيش فرزندان تحقير شود، بديهي است كه از روان سالمي برخوردار نخواهد بود و در نتيجه، آرامش خود را از دست داده و اضطراب و نگرانيِ او در فرزندان نيز تأثير خواهد گذاشت.
انسان در دوران زندگي با حوادث و مسائلي روبه رو مي شود كه او را نگران و متاثر مي سازد. فردي كه احساس كند از طرف ديگران مورد ستم واقع شده، اگر براي رسيدن به حق خود تلاش كند و نتواند به آن برسد، دچار نگراني خواهد شد.
حال اگر براي زن يا شوهر چنين مشكلي پيش آيد و با حالت تاثر وارد خانه شود، ممكن است گلايه كرده و از همسر انتظار داشته باشد كه در اين شرايط به او كمك كند و از او دفاع نمايد. و در نتيجه، هرگونه تصور كوتاهي را در اين رابطه دور از انتظار مي داند. همسر در اين حالت هاي ويژه، بايد سعي كند با مهرباني، احترام و دلجويي چنان رفتار كند كه از اندوه و تاثر او بكاهد.
در چنين شرايطي، سخنان منطقي و محترمانه همسر مي تواند اثبات نمايد كه: من در دفاع از حقّ تو كوتاهي نكرده ام و آنچه مصلحت بوده و توان داشتم انجام داده ام.
روز عاشورا هنگامي كه هلال بن نافع عازم ميدان جنگ بود، همسر جوانش از رفتن او ناراحت شده و به شدّت مي گريست. امام حسين(ع) متوجه آن زوج جوان شده و به هلال فرمود: همسرت جدايي تو را نمي پسندد، تو آزادي و مي تواني خشنودي او را بر مبارزه با شمشيرها مقدم بداري.
آن امام همام بالاترين حد تكريم را نسبت به فرزند و همسر داشت. حتي آنان را مورد عنايت خاص خود قرار داد و آنان نيز علاقه وافري نسبت به حضرتش ابراز مي داشتند و آنان نيز علاقه زيادي به حضرتش داشتند. مثلا رباب علاقه وافري به امام حسين(ع) داشت. او در سفر كربلا همراه امام بود و پس از شهادت آن حضرت نيز وفاداريش را به زبان شعر و نيز در عمل، نشان داد.
دو مرثيه از رباب وجود دارد كه هر دو داراي معاني بسيار زيبا بوده و خلوص و ارادت رباب را نسبت به آن حضرت نشان مي دهد. ترجمه يكي از اين مراثي چنين است:
آن پرتوي كه ديگران از درخشش آن بهره مي بردند، در كربلا كشته شده و غيرمدفون رها شده است. اي فرزند پيامبر(ص)، خدا از طرف ما تو را پاداش نيكو داده و در وقت ميزان تو را از هر زياني به دور دارد.
تو آن چنان كوه محكمي بوده كه من بدان پناه مي بردم و تو با رحمت و از سر دينداري با ما همنشيني داشتي.
ديگر چه كسي براي يتيمان و فقيران، مانده؟ و چه كسي است كه مسكينان بدو پناه برده و او بي نيازشان سازد؟
به خدا قسم! ديگر سايه اي بعد از تو بر سرم نخواهم پذيرفت تا در ميان خاك، پنهان شوم.
رباب در بخشي از اين اشعارش ارتباط عميق خود را با امام حسين(ع) تصوير مي كند؛ امام چون كوهي است كه پناهگاه آرام بخش رباب بوده و آن حضرت نيز با كمال ملاطفت و از سر دينداري با وي برخورد داشته است.

** توجه به خواست همسر
امام حسين(ع) به خواست، علاقه و حس زيبايي دوستي همسرش، توجه خاصي مي نمود و برخي اوقات به همين خاطر با انتقادات اصحاب و دوستان خود روبه رو مي شد؛ ولي به خواست طبيعي و مشروع همسر خويش احترام مي گذاشت.
جابر از امام باقر (ع) نقل مي كند: عده اي بر امام حسين(ع) وارد شدند؛ ناگاه فرش هاي گران قيمت و پشتي هاي فاخر و زيبا را در منزل آن حضرت مشاهده نمودند. عرض كردند: اي فرزند رسول خدا! ما در منزل شما وسايل و چيزهايي مشاهده مي كنيم كه ناخوشايند ماست (وجود اين وسايل در منزل شما را، مناسب نمي دانيم!.) حضرت فرمود: از ازدواج، مهريه زنان را پرداخت مي كنيم و آنها هر چه دوست داشتند، براي خود خريداري مي كنند. هيچ يك از وسايلي كه مشاهده نموديد، از آن ما نيست.
در روايت ديگر نقل شده كه از امام صادق (ع) سوال شد: آيا خريد جواهرات براي زينت بچه ها درست است؟ حضرت فرمود علي بن الحسين(ع) براي بچه ها و همسرانش زيورآلات از نوع طلا و نقره تهيه مي‌كرد و آنها را با آن زيورها مي آراست.
از اين روايات و نظاير آن، به خوبي استفاده مي شود كه امام حسين(ع) و سائر ائمه اطهار(ع) به حس زيبايي دوستي همسر خود احترام مي گذاشتند و امكانات لازم را در حد متعارف آن زمان، براي آنها فراهم مي نمودند.

** غيرت ورزي نسبت به خانواده
يكي ازخصلت هاي پسنديده، غيرت است. غيرت، به معناي آن است كه سرشت و طبيعت انسان از اين كه غير خودش در يك امر مورد علاقه اش با او مشاركت داشته باشد نفرت داشته باشد.
غيرت در اصطلاح، آن است كه كسي نسبت به ناموس خود و همسر يا فرد مورد علاقه اش به حدي اهتمام ورزد كه به ديگري اجازه تعرض به حريم خويش ندهد. انسان غيور، نمي تواند تحمل كند كه ديگران با نگاه هاي ناپاك يا انگيزه هاي فاسد، به همسر و بستگان او نزديك شوند و قصد سوء داشته باشند.
گاهي هم (غيرت ديني) سبب مي شود كه انسان از هر نوع سوءِ قصد و هجوم مخالفان به دين و ارزش هاي مقدّس و معتقدات ديني برآشوبد و عكس العمل نشان دهد و در دفع تعرّض بكوشد.
پيامبر (ص) فرموده است غيرت از ايمان است. غيرت، نشانه ارزشمندي شخصيت يك انسان محسوب مي شود.
بني هاشم، غيرتمندان روزگار خويش بودند و براي عترت پيامبر(ص) حرمتي فوق العاده قائل بودند. جوانان بني هاشم نيز پيوسته اهل بيت امام حسين(ع) را در طول سفر به كربلا، محافظت مي كردند. شبها نيز با حراست اين جوانان، به ويژه قمر بني هاشم، زنان حرم آسوده و بي هراس مي خفتند.
غيرت در درياي پهناور وجود اباعبدالله(ع) موج مي زد و به همه آموخت كه نگهبانان دين و ناموس خود باشند و بيشترين حساسيت را در دفاع و صيانت از آنها داشته باشند. او تا آخرين نفس از عقيده اسلامي خود دفاع كرد و بر محو باطل پافشاري نمود. او كه سرآمد غيرتمندان عالم است در رجز حماسي خويش در روز عاشورا از جمله بر حمايت از ذريه پيامبر و خانواده پدرش تاكيد مي فرمود.
آن حضرت، روز عاشورا خانواده و دختران و خواهر خود را توصيه كرد كه پس از شهادتش، گريبان ندرند و چهره مخراشند و آه و زاري و واويلا سر ندهند و پيش دشمنان صدايشان را به گريه بلند نكنند. در واپسين لحظات هم كه مجروح بر زمين افتاده بود، وقتي شنيد كه گروهي از سپاه دشمن قصد حمله به خيمه ها و تعرض به زنان و كودكان دارند، بر سرشان فرياد كشيد كه 'اي پيروان آل ابوسفيان! اگر دين نداريد و از معاد نمي ترسيد، پس در دنيايتان آزاده باشيد و اگر عربيد، به اصل و تبار خويش برگرديد...'
شمر جلو آمد و گفت اي پسر فاطمه چه مي گويي؟ و امام(ع) فرمود: من با شما مي جنگم و شما با من مي جنگيد، پس تجاوزگران و سركشان و جاهلان خود را تا وقتي من زنده ام، از حرم من بازداريد.
از غيرت آن امام همام بود كه در همان حال هم از كار ناجوانمردانه سپاه دشمن برآشفت و اعتراض كرد و تا زنده بود نتوانست تحمل كند كه نامردان به حريم ناموس او نزديك شوند. غيرت ديني او و يارانش نيز زمينه ساز آن حماسه بزرگ شد.
آن امام همام، كشته شدن را بر ننگ ذلت و تسليم، ترجيح داد و اين از غيرت و حميت او بود. ياران شهيدش هم شب عاشورا و در فرصت هاي ديگر تا پاي جان ابراز وفاداري كردند و غيرتشان اجازه نداد كه امام و اهل بيت او را در صحرا و ميان انبوه دشمن رها كنند و خود، در پي زندگي و عافيت خويش روند.
عباس، امان نامه دشمن را رد كرد، تيغ ها و شمشيرهاي دشمن را بر خواري و مذلت ترجيح داد. اما فرومايگان، براي كشتن او و به خاطر رضاي خاطر والي كوفه و يزيد طاغوت، همدست شدند و پس از كشتن عاشورائيان، خانواده آنان را به اسارت بردند.
اعتراض حضرت زينب (س) به يزيد در شام، كه اهل بيت پيامبر را در معرض ديد و تماشاي مردم كوچه و بازار قرار داده بود، ريشه در غيرت او داشت.
پيروان عاشورا، هم درس عفاف و حجاب را به عنوان غيرت ناموسي از كربلا مي آموزند، هم دفاع از مظلوم و نصرت حق و مبارزه با باطل و بدعت را به عنوان غيرت ديني از حماسه آفرينان كربلا الهام مي گيرند.

** رفتار حضرت نسبت به خانواده و فرزندان در لحظه وداع
امام (ع) در واپسين لحظه هاي زندگي خويش شرايط ناگواري خانواده و فرزندان، غصه يتيمي و از دست دادن نزديكترين عزيزان از يك طرف، طي مسير كربلا تا شام و از شام به مدينه، همراهي دشمنان سنگدل، از طرف ديگر را مجسم كرد.
در چنين شرايطي آن امام همام شيوه دعوت به صبر و بردباري و توجه دادن به نصرت الهي را برگزيد تا با دم حسيني خود روح خسته آنان را توان دوباره ببخشد و عزمشان را براي دست يابي به همه اهداف، تقويت نمايند.
در مقاتل آمده است: هنگامي كه امام (ع) همه يارانش را ديد كه شهيد شده اند، براي وداع به خيمه ها آمد و ندا دادند 'اي سكينه، اي فاطمه، اي زينب، اي ام كلثوم، آخرين درود و سلام من بر شما باد'
سكينه گريه كرد، امام حسين (ع) دختر عزيزش را به سينه چسباند و اشكهايش را پاك نمود و اشعاري خواند كه ترجمه اش چنين است: اي سكينه جانم! بدان كه بعد از شهادتم، گريه تو بسيار خواهد شد، دل مرا با افسوس، به سرشك خود مسوزان تا جان در بدن دارم، پس وقتي كه كشته شدم تو بر هر كس نزديكتر به بدن من مي باشي كه كنارم بيائي و گريه كني، اي برگزيده بانوان.
همچنين نقل شده است كه آن حضرت به فرزندان و خواهران چنين توصيه نمود: خودتان را براي گرفتاري آماده كنيد و بدانيد خداوند نگهدار و ياور شما است و شما را از شر دشمنان نجات مي بخشد و عاقبت امرتان را به خير خواهد كرد، دشمنانتان را با انواع بلاها عذاب خواهد نمود و به شما، در برابر اين گرفتاري، انواع نعمت و كرامت عطاء خواهد كرد. پس زبان به شكوه مگشاييد و سخني مگوييد كه از منزلت و ارزش شما بكاهد.
برگرفته از: حوزه نت