قیام خونین 3 حوت 1358 چنداول یک قیام ساده و عادی نبود و اگر به خوبی هدایت می شد، موجبات سرنگونی رژیم دست نشانده روسیه را فراهم مي كرد

 الحاج سیداکبر جعفری نماینده مردم چنداول در ناحیه اول و مسئوول تکیه خانه و مهدیه چنداول به عنوان یکی از شاهدین عینی در خصوص قیام خونین 3 حوت 1358 چنداول گفت: این قیام یک قیام ساده و عادی نبود، حرکتی بود که اگر به خوبی هدایت و کنترول می شد در همان روز یا روزهای بعد، موجبات سرنگونی رژیم دست نشانده روسیه را فراهم می کرد. آن قیام، با پشتوانه ی ایمان به خدا و اعتقاد به قیام اباعبداله الحسین (ع) شکل گرفت.
آقای جعفری، رمز چنین حرکت بزرگی را فریادهای دشمن شکن تکبیر بر پشت بام ها ذکر کرد، وی افزود: این ندای آسمانی در سراسر جهان همیشه معجزه کرده است و در چنداول هم چنین بود، فریادهای تکبیر مردم به سرعت از چنداول به دیگر ساحات و نواحی همجوار چنداول و از آنجا به تمام نقاط کابل سرایت کرده بود.
وی، زمینه های این قیام را بعد از کودتای ننگین 7 ثور سال 57 بیان کرده و گفت: اکثریت بزرگان، اساتید، علما و دانشمندان و سادات از ساحه چنداول، بعد از کودتای 7 ثور سال 1357 به دلیل روشنفکریهای دینی، مکتبی و انسانی که داشتند، مورد کینه و بغض رژیم سفاک کمونیستی بودند و به همین دلیل، تحت تعقیب و مراقبت قرار گرفته و در حبس ها و موقعیت های نامعلوم دربند می شدند و عده زیادی از آن ها نیز به سرعت به شهادت می رسیدند.
این متولی مرکز مذهبی در چنداول علاوه می کند: اولین قیام علیه حکومت کمونیستی در تاریخ 2 سرطان 1358 آغاز و در سوم آن ماه که آغاز قیام خونین است تداوم پیدا کرد.
آقای جعفری از گسترش لحظه به لحظه این قیام یاد کرده و از شب سوم حوت 58 می گوید، وی علاوه نمود: از روی آپارتمان ها بر روی مردمی که در پشت بام ها تکبیر می گفتند فیر صورت می گرفت که شیشه های منازل می شکست و برخی زخمی و شهید می شدند. در همان شب و روز بود که از طریق تلویزیون دولت، بیانیه ی ببرک کارمل به عنوان اخطار نشر می شد و جداً از مردم می خواست که اقدام به گفتن تکبیرهای شبانه نکنند وگرنه با جواب دندان شکن مواجه خواهند شد.
وی مسیر حرکت سوم حوت را از محله های عاشقان عارفان، خافیا، کاه فروشی و خانقای پهلوان و دیگر مناطق، به سوی چوک شهید گمنام یاد کرد.
سیداکبر جعفری در خصوص انگیزه ی قیام و حرکت مردمی گفت: دولت وقت، یک دولت ضد اسلامی، ضد مردمی و ضدتکایا و محافل مذهبی بود، به همین خاطر، عزیزان و روشنفکران ما را دستگیر کرده و به حبس می انداختند، همه ی این ها باعث شد تا مردم مسلمان به ستوه بیایند و علیه آن رژیم سرسپرده و جانی قیام کنند.
وی از دولت فعلی گله کرده و گفت: امروز دولت ما اسلامی است و به صراحت می گویند که چه مقدار از هموطنان ما در زمان کمونیست ها شهید شده اند، ولی حاضر نیستند که یک نشان و سمبول به یاد و گرامیداشت از شهیدان آن دوره اعمار کند، وی افزود: چه در قیام کابل و چه در قیام هرات، جلال آباد و دیگر نقاط کشور هیچ گونه گرامیداشت و یادکردی از سوی دولت فعلی انجام نشده است.
وی از شب بعد از سوم حوت و دستگیری های گسترده ی یاد کرده و گفت: عمال رژیم کمونیستی در شب همان روز و شبهای بعدی به خانه های مردم در چنداول و دیگر مناطق دور و نزدیک هجوم آوردند و مردان را از خانه های شان بیرون کرده و در مقابل مسجد امام جعفر صادق(ع) (در ورودی گذر چنداول) جمع کردند، آقای جعفری ادامه داد: آنها حتی به حدود 100 نفر از مردمی که از سوی هزاره جات به چنداول آمده بودند، و با خود مال و رمه و یک سری اقلام خوراکی مثل روغن زرد و چکه و غیره را برای فروش آورده بودند، دستگیر کرده و به همراه دیگر مردم بومی چنداول به زندان های مخوف انتقال دادند و برخی را زنده به گور کرده و دیگران را هم تا کنون لادرک ساخته اند بگونه ای که ساحات گورهای دسته جمعی را وقتی خود با چشم دیدم، ملاحظه کردم که زولانه ها به دستهای شان بود و نشان می داد که آنها زندانی های سیاسی همان دوران بوده اند. وی علاوه نمود: واقعاً قابلیت این را داشت که دولت اسلامی افغانستان از این شهیدان و جان باختگان و گمنامان، با ساخت حداقل یک منار و یادبود، تجلیل نماید.
آقای جعفری، این قیام را، کاملاً خدایی، خودجوش، مردمی و مظلومانه عنوان کرده و نقش تشکل و یا گردهمایی خاص و یا تشکیلاتی را که مردم را به صحنه آورده باشد، زیاد پررنگ ندانست، ولی آن را کاملاً منتفی نکرده و افزود: منکر این نیستم که کار مبارزه هسته ای انجام نمی شده ، به عنوان مثال کارهای تشکیلاتی در سطح هسته هایی از مبارزین انجام می شد که مبادرت به نشر شب نامه و دیگر امور فرهنگی و سیاسی می کردند، ولی کلیت حرکت به گونه ای بود که مردم مسلمان در دوم و سوم حوت عموماً به صورت خودجوش به صحنه آمدند، زیرا که مردم بر اساس دستورات دینی و مکتبی و الهام از حرکت امام حسین (ع) واقعاً به ستوه آمده بودند و دیگر تحمل آن همه ظلم و جور را نداشتند.
وی گفت: می توان اذعان کرد که چنانچه مارهایی در آستین نمی بود، مردم موفق می شدند که رژیم کمونیستی را به سقوط مواجه سازند، به گونه ای که مردم شهر کابل تا نزدیک رادیو تلویزیون هم پیش رفتند و تانک ها و زره پوش های حکومت برای سرکوب آن طوفان مردمی وارد صحنه شده بودند، و حتی در غروب آن قیام هلیکوپترهای توپدار روسی تشییع کنندگان و مردمی را که به زخمی ها کمک می کردند از ارتفاع پایین هدف قرار می دادند و این خود نشان از بزرگی و اهمیت آن حرکت و قیام مردمی می نمود.
آقای جعفری در خصوص اجساد شهداء و زخمیان گفت: برادرانی که شهید شده بودند، توسط جوان ها منتقل شدند و زخمی هایی که سطحی بودند در خانه ها تداوی می شدند و کسانی که به شفاخانه منتقل می شدند از آن ها هم تحقیق می کردند و تحت فشار بودند که چرا سر بام ها و سرک ها بیرون می شدید و هدف و خواسته ی تان چه بود؟! به گونه ای که برخی از مردم که زخم های عمیق نیز داشتند به دلیل همین سخت گیری ها به شفاخانه ها نرفتند و حاضر شدند تا در همان خانه های خود، جان به جان آفرین تسلیم نمایند.
وی از موفقیت تعدادی از مردم، و گرفتن غنایم از پوسته های امنیتی و درگیری مسلحانه با رژیم سخن گفت و افزود: در ساحه مندوی، جاده میوند و چوک توانستند مسلحانه مقاومت کنند و اکثریت دیگر با بیل، چوب، تبر و امثالهم مقاومت می کردند، وی در ادامه عنوان کرد: در طرف مقابل، نیروهای ضدمردمی با اسلحه های ثقیل و حتی تانک بر روی مردم آتش می گشودند، به گونه ای که خود شاهد بودم عده ای از مبارزین از آپارتمان بالای چینی فروش ها واقع در چوک شهید گمنام بالا رفته بودند و تانکهای روسی با چند فیر توپ، به ساختمان حمله کرده که باعث حریق آن محل گردیده بود.
وی از تأثیرات به وجود آمده بعد از این قیام در کل کشور گفت: اثرات قیام مردمی و شجاعانه ی مردم مظلوم و دربند چنداول به گونه ای بود که در ادامه ی همان سال و سال بعدی، تشکیلات های جهادی و تنظیمات مجاهدین علیه نیروهای اشغالگر و رژِیم سرسپرده ی ببرک، شکل تنظیم یافته و هدف مند به خود گرفت، که توانستند در جبهات متعدد علیه کمونیست ها مقاومت کنند.
سیداکبر جعفری در خاتمه ابراز داشت: بدبختانه از بازماندگان شهداء کسی یاد نمی کند، کسانی که افتخار نهضت اسلامی بودند، زیرا دولت فعلی و مردم ، مدیون خون و جان فشانی های قیام حوت 1358 و دیگر مجاهدین در سنگرهای نبرد هستند و این دولت و این کشور، میراث همان شهداء و معلولین می باشد.