نشست مسکو و نگرانی ها

هفته جاری نشستی با حضور نمایندگانی از سه دولت روسیه، چین و پاکستان در مسکو پایتخت روسیه برگزار شد؛ نشستی که ترکیب آن موجب نگرانی سران کابل شده است؛ چرا که غیر از چین که همواره رابطه نزدیکی با پاکستان داشته، دولت روسیه که لااقل از چندین دهه به این سو با پاکستان مشکل داشته، در مثلث این نشست شرکت جسته و سه کشور ائتلافی در مسیر منافع منطقه ای خویش شکل داده اند.
در نشست مسکو از سوی نمایندگان سه کشور اعلام شده که برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان، برخی از چهره های طالبان نام آنها از لیست افراد مشمول تحریم باید خارج شود و نیز گفته شده حضور گروه داعش در افغانستان در حال گسترش است و اوضاع امنیتی در این کشور نیز وخیم تر از قبل گردیده است.
نزدیکی با طالبان برای مقابله با گروه داعش؛ یعنی به گونه دقیق این همان هدفی است که سه کشور روسیه و چین و پاکستان تصمیم گرفته اند تا در افغانستان آن را دنبال کنند و برگزاری نشست مسکو نیز در واقع به نوعی اعلام وجود و حضور این ائتلاف در سطح منطقه به خصوص در میدان منازعه افغانستان است.
از دید بسیاری از آگاهان، روسیه و چین و همچنان پاکستان در راستای تامین منافع منطقه ای خویش دست به ایجاد این ائتلاف نامرئی زده و به گونه واضح و شفاف این پیام را به رقبای امریکایی و غربی خویش در افغانستان مخابره می کنند که برای ادامه جنگ نیابتی در افغانستان و منطقه آماده اند و به هیچ عنوان حاضر نیستند تا عوامل امریکا و متحدان منطقه ای و غربی آنها اعم از داعش و سایر گروههای ابزاری را در همجواری مرزهای خود و متحدان شان در افغانستان و کل منطقه تحمل کنند.
هدف بالا؛ یعنی تشکیل یک ائتلاف جدید زیر عنوان نشست مسکو برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان، در اظهارات اخیر سفیر روسیه در افغانستان نیز به خوبی هویدا است. ضمیر کابلوف با اشاره به نشست سه جانبه روسیه با چین و پاکستان، گفت دولت مسکو هیچ پلانی ندارد تا در گفت وگوهای حکومت افغانستان با طالبان مسلح میانجیگری کند.
نماینده روسیه برای افغانستان می گوید:"هدف از نشست مسکو گسترش همکاری‎های منطقه ای جهت بهبود وضعیت افغانستان بوده‎است. به باور نماینده‎های روسیه، چین و پاکستان، در افغانستان به یک ساختار جامع تر منطقه ای نیاز است و باید اهداف تازه و نتیجه بخش تعیین شود، زیرا در وضعیت جنگی فعلی، گفت وگوها در چند بعدُ بی نتیجه مانده‎است.
مشوره سه جانبه در مسکو، نخستین گام برای ایجاد یک ساختار منطقه ای بوده‎است و در آینده نه تنها نماینده دولت کابل بلکه مقام‎ها و نمایندگان کشورهایی که علاقمند به مسایل افغانستان هستند، برای شرکت در این گونه نشست‎ها دعوت خواهند شد."
نماینده روسیه این را هم به خبرگزاری انترفاکس گفته‎است که سومین بار بود نشست سه جانبه با شرکت نماینده‎های چین، پاکستان و روسیه در جریان سال ۲۰۱۶ میلادی برگزار شد.
این وضعیت، نمایی از حال و اوضاع حاکم در منطقه و افغانستان است و بر اساس دیدگاه بسیاری از کارشناسان، نشانه های اصلاً خوبی برای سال پیش رو در منطقه و به خصوص افغانستان نمی باشد؛ به همین دلیل است که نگرانی ها از تشدید نزاع های نیابتی در کشور، بسیاری از مقامات حکومتی و نمایندگان پارلمان و به تبعه آنان، مردم کشور را نگران تر از سال های جاری و گذشته کرده است و هر کدام از آنها به نوبه خویش خطاب به سران حکومتی، هشدارهای لازم را می دهند.
اما باید دید که سران حکومت وحدت ملی نسبت به پیشآمد جدید چه واکنشی از خود نشان می دهند؛ اگر چه یکی از سنخگویان ریاست جمهوری، نشست سه جانبه در مسکو را که بدون حضور دولت کابل و نیز عدم هماهنگی با حکومت افغانستان، صورت می پذیرد را بباد انتقاد گرفته و برخی از نمایندگان پارلمان کشور نیز نشست مذکور را برای افغانستان و دولت و مردم آن خطرناک عنوان کرده اند؛ اما با همه ی اینها به نظر می رسد برای دولت افغانستان لازم باشد تا در قبال یک چنین رخدادهای راهبردی و حساسی که مربوط به سرنوشت مردم افغانستان و نیز ثبات و امنیت این کشور می شود، موضع و پالیسی مشخص و بر طبق منافع ملی خویش داشته باشد.
دولت افغانستان باید بررسی و محاسبه کند که به عنوان یک کشور ضعیف نگهداشته شده و آسیب پذیر، منافع ملی آن در کنار کدام یک از قدرتها و دولتهای منطقه ای و فرامنطقه ای، بیشتر و بهتر تامین می شود و از سویی نیز می دانیم که هیچ یک از دولتها و قدرتهای قوی بیرونی، جز به تامین منافع توسعه ای و دخالت گرانه خویش، به تامین و تضمین منافع دولت و ملت دیگر توجهی ندارند؛ مگر آنکه پای اشتراک منافع در میان باشد.
واضح است که حکومت کنونی در کشور چنانچه رئیس جمهور غنی مکرر گفته است، در قبال مسائل جهانی و منطقه ای نمی خواهد بی طرف باشد، در جنگ نیابتی در پیش رو نیز جانب بلوک غرب به سرکردگی ایالات متحده امریکا را خواهد گرفت؛ اما ادامه این سیاست و طرفداری از پالیسی امریکا در منطقه، به سود افغانستان و مردم آن خواهد بود؛ چنانچه تجربه چندین ساله حضور بلوک غرب در کشور و نیز تجربه دو و نیم ساله حکومت وحدت ملی نشان داده است؟!
از سویی نیز می دانیم که بریدن از بلوک غرب و ایستادن در کنار کشورهایی مانند چین، روسیه و پاکستان که هر کدام متحد راهبردی یکدیگراند و توجهی به منافع ملی دولت و مردم افغانستان ندارند نیز راه بجایی نخواهد برد؛ لذا و با در نظرداشت یک چنین فضا و موقعیتی برای افغانستان و دولت و ملت آن، به نظر می رسد بهترین گزینه ممکن برای دولت ما حفظ بی طرفی در هر جنگ نیابتی و اتکا و اعتماد به امکانات و توانمندی های بالفعل و بالقوه ملت و کشور خویش است و صد البته این توصیه در صورتی است که سران و رهبران ما درایت و کفایت لازم در تدبیر و اداره مردم و کشور خویش را پیدا کرده و به بلوغ سیاسی و دیپلماتیکی رسیده باشند.