قرض‌الحسنه یا به تعبیر دیگر انفاق در راه خدا، در مقابل ربا قرار دارد. خداوند متعال ربا را حرام و به دادن قرض‌الحسنه سفارش کرده است.

هر عمل نیک و صالحی که انسان انجام می‌دهد علاوه بر پاداش اخروی و معنوی که نزد خداوند متعال دارد، دارای آثار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مثبت و متعددی در جامعه می‌باشد. اعمال نیک دارای اجر معنوی هستند؛ به جهت اینکه در جامعه با هدف خدمت به خلق انجام گرفته‌اند و دارای نتایج و آثاری ارزنده نیز خواهند بود؛ همان‌گونه که عمل ناپسند و زشت آثار منفی خود را بر فرد و جامعه خواهند گذاشت.

از جمله اعمال نیکو که دارای آثار و نتایج گوناگون و قابل بررسی در جامعه است، انفاق و بخشش دارایی‌های مادی و غیرمادیِ افراد برای رفع نیازهای فقرا، نیازمندان و محرومان جامعه است.

انفاق از جمله اعمالی است که قرآن برای آن آثار و نتایجی ارزنده ذکر نموده و افراد توانمند را به انجام آن دعوت نموده است. انفاق دارای برکات فراوان معنوی، فردی و اجتماعی می‌باشد.

خداوند کسانی را که مال خویش را در راه او انفاق می‌کنند به کسی تشبیه می‌کند که بذری بکارد و از آن هفتصد دانه برداشت نماید «مثل الّذین ینفقون اموالهم فی السبیل الله کمثل حبّه اتبتت سبع فی کلّ سنبلهٍ مائه حبّهٍ و الله یضاعف لمن یشاء» دلیل این تعبیر قرآن این است که انفاق در راه خداوند همان‌گونه که برای افراد جامعه دارای آثار فراوانی است، برای انفاق‌کننده نیر دارای برکات دنیوی، اخروی و اخلاقی خواهد بود. نفس انفاق در راه خداوند بر خصوصیات اخلاقی شخص تأثیر‌گذار است.

باز هم خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«مَّن ذَا الَّذِى يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً  وَ اللَّهُ يَقْبِضُ وَ يَبْصُطُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُون»
‏( مَّن ذَا الَّذِى يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا: کیست که خدا را وامی نیکو دهد؟)، خداوند برای ترغیب مردم به این عمل، وام را به خودش نسبت داده است، در حالی که این وام در راه خداست. (فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَ اللَّهُ يَقْبِضُ وَ يَبْسطُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُون: پس خداوند وام او را به چند برابر افزون کند و خداست که وسعت می‌بخشد و شما بسوی او باز می‌گردید).

همچنین برای تشویق و تهییج مؤمنان به جهت اینکه قرض‌الحسنه بدهند، می‌فرماید که آن را برای آنها دو یا چند برابر می‌کند و قبض به معنای گرفتن چیزی و بسط به معنای مقابل آن است، در بیان این سه صفت یعنی (قابض، باسط و مرجع عباد) برای فهماندن این معناست که آنچه در راه خدا قرض بدهند هدر نمی‌رود و باطل نمی‌شود، هیچ بعید نیست که به چند برابر تبدیل شود، چون خدا قابض است، یعنی خداست که این قرض را می‌گیرد و باسط است یعنی هرچه را بخواهد زیاد می‌کند و مرجع است، یعنی شما به سوی او باز می‌گردید و آن مبلغ افزوده را پس می‌گیرید، آن‌هم به صورت تمام وکمال.

تعبیر قرض دادن به خداوند، به معنای همان انفاق در راه خداوند است. خداوند به بندگانش نهایت لطف را عنایت کرده زیرا خداوند مالک همه دارایی‌هاست، باز هم انفاق به مخلوقات را قرض به خود خوانده و ضمانت کرده که در عوض چندین برابر پاداش دهد.

در روایات پاداش قرض‌الحسنه هجده برابر، ولی پاداش صدقه ده برابر بیان شده است و این خود نشان‌دهنده اهمیت قرض‌الحسنه دادن به هم‌نوع است. یک مسلمان مؤمن هیچگاه حاضر نمی‌شود که برادرش گرسنه و نیازمند باشد، ولی شخصِ دارای اموال در صدد رباخودردن باشد، بلکه می‌خواهد که مشکلات برادر دینی خودش را از طریق قرض‌الحسنه دادن حل کند.
 
آثار و برکات انفاق:

1-آمرزش گناهان؛ کسانی که در راه خداوند انفاق می‌کنند بخصوص به صورت پنهانی و با نیت خالص این عمل نیک را انجام می‌دهند خداوند گناهان‌شان را می‌آمرزد.

2-انفاق سبب رشد کمالات نفسانی انسان و مایه تقرب به خداوند است.

3-انفاق سبب امنیت روانی و آرامش روحی است. کسی که با اخلاص و ایمان به وعده‌های الهی بخشی از اموال خود را برای رضایت خداوند انفاق می‌کند و در اختیار محرومان جامعه قرار می‌دهد به لذت روحی و آرامشی بس دلنشین دست می‌یابد.

4-انفاق کفاره گناهان می‌باشد و در روایات از انفاق به کفاره گناهان تعبیر شده است.

5-انفاق سبب زیادی ثروت می‌شود. خداوند ثروت کسانی که بخشی از اموال خود را انفاق می‌کنند چند برابر می‌کند.

نویسنده: سیداسدالله حسینی