ادامه مذاکرات در گرو امتیازطلبی و فرار از پذیرش شکست

مذاکره امریکا با طالبان، مدتی است که به صورت یکجانبه از سوی گروه طالبان، متوقف شده است. طالبان براساس اعلامیه ای که در این زمینه منتشر کرده اند، ابهام در مواضع امریکا در خصوص صلح در افغانستان را دلیل اصلی این اقدام ذکر کرده اند.

اگرچه در ابتدا عوامل دیگری نظیر قرآن سوزی در بگرام، کشتار قندهار و عدم آزادی زندانیان طالبان از گوانتانامو از دلایل این تصمیم عنوان شد.

با اینهمه، سخنگوی کاخ سفید و دیگر مقام های امریکایی پس از این تصمیم گروه طالبان، مصرانه اعلام کردند که ایالات متحده همچنان به ادامه مذاکرات متعهد است و در این زمینه به تلاش های پیشین خود ادامه خواهد داد.

ویلیام پتی؛ سفیر انگلیس در افغانستان نیز که به روز یکشنبه در کابل با رسانه ها گفتگو می کرد همچنان بر ادامه مذاکرات تاکید کرد و مواضع اخیر طالبان مبنی بر تعلیق روند گفتگوها با امریکا را "تاکتیکی" خواند و افزود که تصور نمی کند تمامی شاخه های طالبان با این تصمیم موافق باشند.

از مفاد سخنان پتی برمی آید که به زعم غربی ها طالبان از انسجام و انتظام درونی و ساختاری لازم برخوردار نیستند و این امر می تواند یکی از دلایل عمده تعدد موضع گیری های این گروه به حساب آید.

غربی ها در گذشته نیز با استفاده از این شگرد، تلاش کرده اند تا با متشتت و نامنسجم نشان دادن بافتار درونی گروه ها یا حتا کشورهای مخالف خود، موضع گیری های آنها را کم اهمیت و غیرموثر جلوه دهند.

نکته ای که می تواند در این میان حایز اهمیت و قابل توجه باشد این است که چرا غربی ها با وجود گسست یکجانبه مذاکرات از جانب طالبان، همچنان مصرانه بر تداوم مذاکرات تاکید می کنند و خود را متعهد به این روند نشان می دهند؟
گذشته موضع گیری های غرب به ویژه امریکا و انگلیس به خوبی مؤید این مدعاست که آنها تنها در صورتی در برابر یک موضوع مهم مبتلابه از در انعطاف پذیری و تعهد وارد می شوند که تصور کنند چشم انداز فراروی آنها با مخاطرات جدی و پرقدرتی مواجه است و آنها با میلیتاریزم و نظامی گری از عهده مهار آن برنمی آیند.

در این مورد نیز تعهد به مذاکرات تنها نوعی فرار از شکست و جان بدر بردن از باتلاقی است که اکنون دامنگیر آنان گردیده و در صورتی که از این طریق نتوانند دشمن را به نوعی مجاب کنند،‌ آنگاه ناگزیر خواهند بود تا همانند شوروی پیشین، شکستی سنگین و مفتضحانه را بپذیرند.

به تعبیر دیگر، اصرار و پافشاری غرب بر پایبندی به مذاکرات، نوعی فرار از پذیرش شکست است.

در جانب دیگر ماجرا، طالبان قرار دارند. طالبان اکنون خود را برتر و برنده میدان محسوب می کنند و در تلاش اند تا با توجه به جو ضد امریکایی ایجاد شده در درون جامعه افغانستان و نیز آسیب پذیری روزافزون مواضع دشمن هم در عرصه نظامی و جنگی و هم در زمینه سیاسی و دیپلماتیک، با اعمال فشار بر امریکا و متحدانش به امتیازات بیشتری دست پیدا کنند.
طالبان به خوبی بر این نکته وقوف و آگاهی دارند که در صورتی که معادله جنگ و صلح، به هر سمتی که متمایل شود،‌ برد با آنها خواهد بود.

در عرصه جنگ،‌ آنها اکنون زمینه های کافی برای سربازگیری از درون جامعه افغانستان با استفاده از فضای ضد امریکایی ایجادشده را دارند و در عرصه صلح نیز آنها قادر اند با تکیه بر قدرت فراهم آمده از رهگذر موفقیت خود در عرصه نبرد، امتیازات بیشتری کسب کنند.

به هرحال تا زمانی که این معادله، متوازن نشود و دوطرف در یک فضای واقعی به این باور نرسند که منفعت دوسوی ماجرا در صلح است نه جنگ، آینده گفتگوهای صلح همچنان تیره و تار باقی خواهد ماند و امیدی به رهیافتی زودهنگام وجود نخواهد داشت.

نویسنده: احسان الله وطندوست