حمله فرهنگی ˈبی بی سیˈ به افغانستان با طعم ˈراکˈ

توجه خاص رسانه های غربی به ویژه بی بی سی، به بُعد موسیقی در فرهنگ و هنر افغانستان و بی توجهی به سایر ابعاد ارزنده فرهنگی در کشور، حاکی از تلاش این رسانه انگلیسی در جهت عقب نگه داشتن مردم افغانستان و سرگرم سازی آنها با فرهنگی بی مایه در قالب موسیقی و ساز و آواز است.
چندی است، تلویزیون و وبسایت ˈبی.بی.سیˈ فارسی وابسته به کشور انگلیس، به موسیقی در فرهنگ و هنر افغانستان اهمیت خاصی نشان می دهد. در همین چوکات، وبسایت بی بی سی، صفحه ای خاص به موسیقی در افغانستان اختصاص داده است و همه روزه اخبار و گزارش هایی تازه در رابطه با تاریخچه موسیقی در افغانستان، معرفی هنرمندان صاحب سبک در موسیقی افغانستان و پیشرفت های صورت گرفته در موسیقی کشور، بخصوص از سال ۲۰۰۱ میلادی تاکنون، یعنی در سال های پس از اشغال افغانستان از سوی امریکا منتشر می کند.
مصاحبه با خوانندگان افغانستانی و معرفی آنها به مردم کشور، موضوع دیگری است که بازار آن در بی.بی.سی فارسی بسیار داغ است.
نکته شایان توجه در این رویکرد آن است که بی بی سی فارسی بُعد موسیقی در افغانستان را برجسته و اخبار مربوط به آن را به سرعت به روز می کند، اما ابعاد دیگر فرهنگ این کشور را نادیده می انگارد.
هنرهای بومی افغانستان همچون معماری، تزیینات و سرامیک، خطاطی، نقاشی، نگارگری و مینیاتور و بارزتر از همه اینها، هنرهای دستی سنتی مردم افغانستان از جمله قالی بافی، ساخت زیور آلات و تزیینات ارزشمند پارچه و لباس توسط دستان هنرمند افغان ها در بی.بی. سی، کمرنگ و بهتر است بگوییم بی اهمیت انگاشته می شود .

افغانستان؛ سرزمین هنرهای از یاد رفته

اگر چه موسیقی و ساز و آواز در فرهنگ افغانستان ریشه چندین ساله دارد، اما تحقیقات جامعه شناسان و باستان شناسان، حاکی است که همپا با موسیقی، ذوق سرشار و علاقه مندی به هنرهای دیگر نیز در طول تاریخ در میان افغان ها وجود داشته است.

برای مثال در خوشنویسی ˈمیر علی سادات حسین هرویˈ (درگذشت: ۹۵۱ ق./۱۵۴۴) ملقب به کاتب سلطانی که از سرآمدان نستعلیق نویسی و از خوش نویسان بزرگ قرن دهم هجری است و خط او از نظر رعایت اصول، استحکام و همواری، صفا و شان، تا زمان خود بی همتا بوده، زاده هرات است.
در هنر نقاشی و مینیاتور نیز ˈکمال الدین بهزادˈ، بزرگ ترین و مشهورترین نقاش (مینیاتور) نیز اهل هرات بوده است.
در یک نگاه سطحی به بافت سنتی افغانستان از جمله نوع پوشش زنان در این کشور، می توان به ذوق هنری نهفته در روح مردم افغانستان پی برد، با این وجود تعجب بر انگیز است که رسانه ای چون بی.بی.سی با تمرکز بر موسیقی و ساز و آواز در افغانستان، سایر جوانب فرهنگی و هنری آمیخته با تاریخ، پیشینه و احساس افغان ها را نادیده می گیرد.
به نظر می رسد در پس این ماجرا اهداف پنهانی وجود دارد؛ اهدافی که در قالب همان هدف های استعماری چند صد ساله انگلیس در دیگر کشورها جای می گیرد.

سرگرم کردن مردم افغانستان با موسیقی با هدف ترسیم جامعه ای باز برای آنها و فراهم ساختن امکانات و زمینه های لازم جهت رشد موسیقی و ساز و آواز در افغانستان، می تواند مردم را از ابعاد والای پیشرفت و هنر باز دارد.

اگر آنگونه که بی. بی. سی بر روی موسیقی در افغانستان و روند پیشرفت آن تمرکز کرده است، به سایر هنرهای به مراتب ارزنده تر و درآمدزاتر در این سرزمین نیز اهمیت داده و افغان ها را در مسیرهای متعالی تشویق کند، شاید سرزمین پیر افغانستان بتواند در زمانی نه چندان طولانی غبار پیری را از چهره خود بزداید و بر روی پاهای خود بایستد و با تکیه بر هنرهای سنتی مردم خود در اقتصاد قد علم کند، اما واقعیت این است که اهداف استعماری که سیاست گذاران این بزرگ ترین رسانه انگلیسی دنبال می کنند، مغایر با اهمیت دادن به هنرها و صنایع اصیل در این کشور جنگ زده است.

باید خاطر نشان کرد، شرایط کنونی موجود در افغانستان برآیندی از همین سیاست های غرب است. گویا عقب نگه داشتن افغانستان سیاستی است که همواره غرب با اتکا به اهرم هایی که در دست دارد، از جمله منابع مالی و رسانه ها در دستور کار خود دارد.

به نظر می رسد مردم افغانستان نیز به این واقعیت پی برده اند. برخی نظرهای گذاشته شده در بی. بی. سی از سوی افغان ها در بخش پایانی اخبار این رسانه در باره موسیقی افغانستان، گواه این ادعا است و نشان از افزایش خود آگاهی در مردم افغان دارد. 


ˈحامد سعیدیˈ از آلمان در این رابطه می نویسد: ˈموسیقی در پهلوی نشاطی که از طریق صوتش ایجاد می کند، باید حامل پیغامی نیز برای شنونده اش باشد. موسیقی دیروز شعرها و ابیاتی که نیاکانمان از اعماق قلبشان با شورو هیجان از گذشته های دور به ما هدیه کرده بودند، به گوشمان می رساند. موسیقی امروز در افغانستان پیرو و دنباله رو است. عاقبت پیروی و دنباله روی هنری که مستقیم با فرهنگ یک جامعه ارتباط دارد، مرگ آن هنر است.ˈ

ˈغزال صحراˈ از کابل نیز این چنین می نویسد: ˈموسیقی جدید شکوه شعر دری و فارسی موسیقی سابق را ندارد و بیشتر بی معنی و با کلمات بی ارزش و فقط تحریک کننده جنسی جوانان است. خواننده های زن حالا بیشتر دنبال نمایش خود هستند نه اصالت موسیقی و شعر آن و اکثرشان هم سواد و سلیقه درست در انتخاب شعر هم ندارند. بیشتر تلاش می کنند تا چطور بتوانند گروهی از جوانان و نوجوانان تشنه افغانستان را لبریز از شهوت بسازند تا بیننده و شنونده خود را پیدا کنند.ˈ

باید افزود، غرب همواره در تلاش است تا فرهنگی ظاهری و فاقد درون مایه را به دیگر کشورها به عنوان فرهنگ تجدد غربی صادر و در حقیقت تحمیل کند.
کشورهای غربی از این طریق می کوشند، مردم جهان را برای رسیدن به اهداف استعمار غیر مستقیم خود، مسخ رنگ و لعاب های مصنوعی کرده و از مسیر پیشرفت و ارتقا حقیقی باز دارند.
این حقیقت در تیترهای خبری هدفدار بی.بی.سی در رابطه با موسیقی افغانستان نمایان است.

ˈموسیقی افغانستان از خرابات تا راکˈ، ˈتب موسیقی رپ در افغانستانˈ و ˈ از خاموشی تا جیغ، موسیقی افغانستان در یک دههˈ از جمله این تیترهای خبری در بی.بی.سی هستند. 

مبالغه بی. بی. سی در باره رشد موسیقی غربی در افغانستان

بی. بی. سی در گزارش های خود در رابطه با موسیقی در افغانستان، مدعی رشد موسیقی رپ و راک در میان جوانان افغان است و ضمن پیشرفت دانستن این موضوع دلیل آن را باز شدن فضای فرهنگی و اجتماعی در افغانستان می داند.

به عنوان مثال در گزارش هایی که در اوایل  ماه جاری، در تارنمای خود منتشر کرده می نویسد: با سقوط طالبان و باز شدن فضای فرهنگی و اجتماعی افغانستان، جوانان زیادی در سال های اخیر به موسیقی روی آورده اند. به ویژه در چند سال گذشته، برخی گروه های زیر زمینی در سبک های مختلف از ˈراکˈ و ˈپاپˈ گرفته تا ˈرپˈ افغان، به بازار موسیقی افغانستان پیوسته اند.

به نوشته این رسانه شماری از جوانان در هرات، در سال ۲۰۰۵ میلادی با تشکیل گروهی تحت نام ˈمورچه هاˈ فصلی تازه در موسیقی افغانی ایجاد کردند و به تعقیب این گروه با فواصل تاریخی اندک، سه گروه دیگر به نام های ˈرویاهای کابلˈ، ˈمنطقه ناشناختهˈ و ˈصفحه سفیدˈ هم اعلام موجودیت کردند.

بی. بی. سی در ادامه می نویسد، گروه ˈمورچه هاˈ به عنوان اولین گروه موسیقی بلوز و راک،ˈرویاهای کابلˈ به عنوان اولین گروه موسیقی ˈایندی راکˈ، ˈمنطقه ناشناختهˈ به عنوان نخستین گروه ˈمتالˈ و گروه صفحه سفیدˈ به عنوان نخستین گروه ˈهارد راکˈ افغانی آغاز به فعالیت کردند.

این رسانه با نگاهی اغراق آمیز می افزاید، صدها گروه موسیقی که اصطلاحا به آن ˈگروه های محفلیˈ گفته می شود تشکیل شد، سطح تولید موسیقی به یکباره به شکل بی سابقه ای بالا رفت و کم کم شماری گروه های تازه ایجاد شدند، اما این بار بیشتر در قالب نوعی از موسیقی که کمتر در افغانستان به آن پرداخته شده بود. ˈیعنی موسیقی راکˈ. 

تشویق دختران برای ورود به صحنه موسیقی در افغانستان


بی. بی سی فارسی، در خلال انبوه گزارش ها و خبرهای مربوط به موسیقی در افغانستان می کوشد پای زنان و دختران جوان را نیز به میدان بکشاند و با تبلیغات گسترده پیرامون برخی دختران آواز خوان در افغانستان، به تشویق سایر زنان و دختران برای ورود به این عرصه بپزدازد.

در این رابطه، بی بی سی در هفتم ماه سال جاری، طی گزارشی که به حضور زنان افغانستان در عرصه موسیقی های غربی اشاره دارد، نوشت: در افغانستان با وجود اینکه هنوز، عده ای تحمل هنرنمایی دختران جوان را ندارند، اما دختران هنرمند در تمام بخش های هنر از جمله موسیقی نقش چشمگیری داشته اند.

در ادامه بی.بی سی با معرفی دختری به نام سوسن که تا ۲ سال پیش از این، دختر پدر و مادری خیاط بوده و در خانه، مخمل ها را برای مردم مهره دوزی می کرده، اما اکنون یک رپ خوان است، می نویسد: سوسن حالا ۲۳ ساله است و از اینکه مردم او را دختر رپ خوان افغان صدا می زنند، خرسند است و به خود می بالد.

این گزارش تشویق به ابتذال را این گونه ادامه می دهد: سوسن در دو سالی که به موسیقی رپ رو آورده زندگی اش بسیار متحول شده است. به ادعای بی. بی. سی، خود او در پاسخ به این پرسش که چرا رپ را انتخاب کرده است گفت: ˈ۲ سال پیش دختر پدر و مادری خیاط بودم که در خانه مخمل ها را برای مردم مهره دوزی می کردند، یک سوسن عادی بودم اما امروز یک کارکتر و یک رپر.ˈ 

سخن آخر

افغانستان کشوری است که از دید بسیاری از ناظران جهانی، با وجود آنکه تجربه نا آرامی و جنگ های متعدد داشته است، طی سال های اخیر و کشیده شدن این کشور به مرز ویرانی، همچنان جاذبه های فرهنگی و هنری بسیاری دارد؛ جاذبه هایی که حکایت از ریشه های عمیق ذوق و زیبایی شناسی در میان افغان ها می کند.
هم اکنون اما به نظر می رسد، نادیده انگاشته شدن زوایای گسترده در فرهنگ و هنر اصیل مردم افغانستان و منحصر ساختن این فرهنگ به موسیقی و رقص آواز از سوی رسانه انگلیسی بی.بی.سی، با هدف ضربه زدن به فرهنگ اصیل و بومی افغانستان و از خود بیگانه ساختن مردمان اصیل آن صورت می گیرد.
منبع: ایرنا