افغانستان با دو تهدید بالفعل داخلی و خارجی ناشی از عملکرد حکومت مواجه است/ مواضع اعلامی کمتر با سیاست‌های اعمالی همراه شده است/ ما انتقاد نمی‌کنیم!

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ کابل: آقای حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیس جمهور ایران در امور افغانستان و ریاست سفارت این کشور در کابل در گفت‌وگویی ویژه با خبرنگار آوا در کابل، بر مسئولیت پذیری امارت اسلامی در نظام بین الملل که موجب مشروعیت است، تأکید کرد و گفت که پایبندی به اجرای تعهدات از سوی مسئولان امر در افغانستان، از جمله بحث آب خواسته اصلی برای تنظیم روابطی پایدار است. وی خاطرنشان نمود که باید در کنار مواضع اعلامی، مستندات عینی هم از ناحیه خود مسئولان امر در امارت اسلامی اجرا و مشخص گردد، تا مردم باور کنند با یک حکومت مسئولیت پذیر در افغانستان روبرو هستند.
به گفته وی، افکار عمومی در جمهوری اسلامی ایران برای قضاوت در مورد حاکمیت امارت اسلامی، در انتظار دو پیش‌نیاز هستند؛ یکی قانون اساسی حکومت و دیگری، مشاهده ملموس پایبندی این حکومت به تعهدات و عهدنامه های بین المللی است.
این دیپلمات برجسته ایرانی تصریح نمود، حکومت سرپرست طالبان مجموعاً مواضعی گرفت که نشان دهد به تعهدات و توافقات بین المللی و دوجانبه پایبند است، اما اثر ملموس مواضع اعلامی طالبان بر روی زمین با سیاست های اعمالی کمتر همراه شده و زمینه نارضایتی افکار عمومی مردم ایران را فراهم آورده است.
وی در واکنش به این موضع برخی کارشناسان و سخنگویان حکومت امارت اسلامی که ایران از وضعیت داخلی و سیاست های حکومت کنونی انتقاد می کند، توضیح داد: ما انتقاد نمی کنیم. ادبیات ما در مقایسه با کشورهایی که رفتارهای داخلی را محکوم می کنند یا هشدار می دهند، متمایز است. ما با قریب نیم قرن تجربه جمهوری اسلامی با بیانی دلسوزانه، تجارب خود را توصیف می کنیم. ما مناسب می دانیم مردم افغانستان مثل هر کجای دنیا بر اساس اجماعی عمومی و جلب مشارکت اکثریت، در مسیر تثبیت نظام مطلوب خود موفق شوند. بیان این نگرش پیشنهادی از سر صدق است که ریشه در متن کلام باری تعالی دارد.
آقای کاظمی قمی در مورد حکومت موفق در افغانستان تأکید کرد: امروز یک حکومت اسلامی موفق؛ حکومتی است که منزوی نشود و از همه امکانات و تنوع و ظرفیت ملی خود برای مشارکت در نظام بین الملل بهره گیرد. امروزه بیگانگانی هستند که مصمم به انزوا و حصارکشی پیرامون اسلام هستند، برچیدن این حصار بیرونی با حصارکشی در داخل ناممکن است.
وی ادامه داد: هزار سال پیش فارابی از یک مدینه فاضله سخن گفت. عصری که او در آن زیست، کم از امروز نداشت، اما او به حق معلم ثانی نام گرفت چون برای ما یک تصویر مفهومی ساخت. فارابی همه عناصر انسانی را در بستر یک جامعه فراگیر با حق مشارکت و ایفای نقش اجتماعی و سیاسی برای یکایک قطعات آن پذیرفت. این همان الگوی مناسب و پاسخ به صورت مسئله ای است که امروز ما برای افغانستان به عنوان سرزمینی در قلب آسیا می جوییم. پیشنهاد برپایی یک دولت فراگیر که جمهوری اسلامی ایران از آغاز دوره حکومت سرپرستی طالبان به آن توجه دارد، آرمان و رویا نیست، بلکه کوششی است در جهت استخدام همه ظرفیت های افغانستان در مسیر آبادانی و ثبات.
این دیپلمات برجسته ایرانی از حضور جمهوری اسلامی ایران در نشست آینده دوحه با حضور دبیرکل سازمان ملل و نمایندگان ویژه افغانستان از کشورهای مختلف خبر داد و تأکید کرد که موضع ایران در این نشست، مستقل و مبتنی بر درک عمیق واقعیات و الزاماتی است که منافع مردم و حکومت افغانستان توامان در آن مستتر است.
 
متن کامل مصاحبه مصاحبه آقای حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیس جمهور ایران در امور افغانستان و ریاست سفارت این کشور در کابل با خبرگزاری صدای افغان(آوا) به شرح زیر است:
سوال: این نخستین مصاحبه و گفتگوی مستقیم جنابعالی با یک رسانه افغانستان از زمانی است که رئیس جمهور ایران مسئولیت پرونده افغانستان را به شما وانهاد و متعاقب آن مسئولیت سفارت ایران در کابل را نیز بر عهده گرفتید. با این مقدمه مایلم پرسش نخست خود را درباره نقش و موقعیتی که برای افغانستان قائل هستید، در میان گذارم. جمهوری اسلامی ایران و جامعه ایران، به قضاوت شما سرزمین ما را چگونه داوری می کنند؟
کاظمی قمی: این پرسش مهمی است که باید پاسخی روشن به آن داده شود. در یک کلام؛ از نگاه من که قریب به سه دهه اخیر با مسائل افغانستان مرتبط بودم، افغانستان کنونی از معدود همسایگان ما است که افق‌نمایِ تصویری بلند از همه تاریخ و هویتی را ساخته که امروز بخشی از ایران را نمایندگی می کند. این یک تعارف نیست، چرا که وقتی به تنوع و تمایز کنونی مردمان، گویش ها، مذاهب، مناسک و باورهای مردم افغانستان می نگریم، و به هر قلمرویی وارد می شویم، گویی به تاریخ یگانه و پیوسته قرون سوم تا ششم هجری، عصر طلایی و تمدن سازی باز می گردیم که ما در یگانگی با هم یک پیکره را در غرب آسیا تشکیل داده بودیم. گاه حتی به تاریخی قدیمی تر هم توجه می کنم: زمانی که اقوام هندوآریایی در فلات ایران ساکن شدند و دولت های بزرگی را برپا ساختند. به عنوان مثال، به باور پشتون شناسان بزرگی چون آکادمیسین کوشف، همین زبان پشتو یکی از شاخه های زبان های آن اقوام بود. حتی بسیاری از قبایل پشتو زبان که به مناطق کوهستانی کوچیدند، همان کسانی بودند که در زمان حمله اسکندر مقدونی بنای مقابله با اشغال فلات ایران را گذاشتند و کشورگشایی یونانیان را در شرق ایران متوقف ساختند.
 
سوال: اما واقعیت امروزی انطباق با آن پیشینه درخشان و تاریخ تمدن ساز ندارد. لذا باید پاسخی برای شرایط تلخ، سخت و ناگوار کنونی داشت. با این نگرش واقعیت کنونی را چگونه تحلیل می کنید؟
کاظمی قمی: شما چند صفت درباره شرایط کنونی برشمردید که من می توانم بر شماره آن ها بیفزایم و هم ده ها قید بر آن ها بیاندازم. لیکن اندیشه من چنین است که اگر بنا را بر واژگان بگذاریم، ناخواسته در مسیر ناامیدی پیش خواهیم رفت. منصفانه باید به مسائل نگریست؛ ما قرن هاست در غرب آسیا در برابر دستبردها و دست اندازی بیگانگان و قدرت های بزرگ، همچنین آرا و عقاید واپس گرایان که از لباس دین سود جستند و یا آنانی که رفتارهای هنجارشکنانه همراه با لحن نوگرایانه و غربی داشتند، ایستادهایم. بله، در کلیت شرایط، تلخ، سخت و ناگوار است اما بخش عمده آنچه روی داده ناشی از چشمداشت بیگانگان بود که این شرایط برای افغانستان رقم زد.
 
سوال: بخش اندک باقیمانده آن را حاصل کدام عوامل می دانید؟
کاظمی قمی: شک نداشته باشید، جهات متعدد از دول و ملل غرب آسیا نیز بی تقصیر نبوده و نیستند. صد سال است سروده عالم بزرگ شرق، محمد اقبال الهوری که همه ما را مخاطب ساخت تا از خواب گران خیزیم، در گوش مردمان این منطقه طنین انداخته، اما هنوز به یک بیداری فراگیر منتهی نشده است. او به روشنی فراخوانی برای اتحاد و همبستگی ملل شرق، یعنی همان مردم یگانه ای داد که قرن ها با هم زیستند. اقبال از شهرها و زبان ها، نژادها و اقوام مصادیقی را برشمرده است. اما با کمال تأسف اینک فقدان آن پیوستگی، همدلی، یکپارچگی و یگانگی آزاردهنده شده است. بنابراین معتقدم این کم دقتی و ستیز بی جهت درونی ـ میان مجموعه های یکپارچه ای که همبستگی آنان می تواند زمینه اعتالی دوره ما را رقم زند ـ را باید برچید.
 
سوال: الگوی شما برای تحقق چنین آرمانی چیست؟ تحقق این اندیشه در بستر واقعیت امروزی چگونه ممکن است؟
 کاظمی قمی: نخست ببینیم الگوی یک جامه سعادتمند که با اقتضای شرایط امروزی انطباق داشته باشد و ریشه در بومزیست ما پیدا کند را در کجای تاریخ و سرزمین مشترک پهناور و تمدن ساز ما باید یافت. هزار سال پیش فارابی از یک مدینه فاضله سخن گفت. عصری که او در آن زیست کم از امروز نداشت اما او به حق معلم ثانی نام گرفت چون برای ما یک تصویر مفهومی ساخت. فارابی همه عناصر انسانی را در بستر یک جامعه فراگیر با حق مشارکت و ایفای نقش اجتماعی و سیاسی برای یکایک قطعات آن پذیرفت. این همان الگوی مناسب و پاسخ به صورت مسئله ای است که امروز ما برای افغانستان به عنوان سرزمینی در قلب آسیا می جوییم. پیشنهاد برپایی یک دولت فراگیر که جمهوری اسلامی ایران از آغاز دوره حکومت سرپرستی طالبان به آن توجه دارد، آرمان و رویا نیست، بلکه کوششی است در جهت استخدام همه ظرفیت های افغانستان در مسیر آبادانی و ثبات.
 
سوال: امارت اسلامی افغانستان میگوید به این سطح از مشارکت رسیده است، پس چه ضرورتی است که این موضع پیوسته بیان شود؟
کاظمی قمی: واقعیت را نمی توان کتمان کرد. ببینید باید پذیرفت که امروز به همان میزان که فقه رایج حنفی زمینه ساز اجرای احکامی اسلامی برای بخش مهمی از جامعه است، مناسب است آرای فقهی دیگران نیز محترم شمرده شود. به همان اعتبار که مشرب اعتقادی ماتُردیدی منزلتی اساسی دارد، سایر نگرش های کلامی نیز، اسباب ایمان سایر مردم مسلمان را موجب شده است، در همان پایه ای که سلوک اهل طریقت زمینه اعمال رفتارهای اجتماعی را معنا بخشیده است، مولفه های دیگر هم هستند که در تنظیم نحوه تعامل اجتماعی هنجارسازی می کنند. به نظرم در رده های بعد این فهرست، سنت ها و حتی تنوع جنسیتی جای دارند. فراموش ننماییم؛ آنگونه که قرآن کریم می فرمایند: «انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا»؛ مبنای ما در به رسمیت شناختن و تعامل با سایرین، پذیریش تنوع است. حتی به صراحت خداوند معیار برتری را نیز در میان این تنوع جنسیتی و قومیتی مشخص نموده و فقط پرهیزگاری و تقوا را اسباب کرامت تعیین فرموده است. لذا اگر قصد بر این قرار گیرد خود را از این تنوع محروم سازیم و نگرشی همه شمول و فراگیر را به سطح تقسیم چند منصب اداری در ساختار حاکمیت مختصر کنیم، ظرفیت و توانِ سرمایه بزرگی که در جامعه است را از میان برداشته ایم. امروز یک حکومت اسلامی موفق؛ حکومتی است که منزوی نشود و از همه امکانات و تنوع و ظرفیت ملی خود برای مشارکت در نظام بین الملل بهره گیرد. امروزه بیگانگانی هستند که مصمم به انزوا و حصارکشی پیرامون اسلام هستند، برچیدن این حصار بیرونی با حصارکشی در داخل ناممکن است.
 
سوال: امارت اسلامی به این دیدگاه ایران چگونه باید بنگرد؟ آیا این گونه انتقادات در تنظیم روابط دو کشور اسالمی سازنده است؟
کاظمی قمی: ما انتقاد نمی کنیم، ادبیات ما در مقایسه با کشورهایی که رفتارهای داخلی را محکوم می کنند یا هشدار می دهند، متمایز است. ما با قریب نیم قرن تجربه جمهوری اسلامی با بیانی دلسوزانه، تجارب خود را توصیف می کنیم. ما مناسب می دانیم مردم افغانستان مثل هر کجای دنیا بر اساس اجماعی عمومی و جلب مشارکت اکثریت، در مسیر تثبیت نظام مطلوب خود موفق شوند. بیان این نگرش پیشنهادی از سر صدق است که ریشه در متن کلام باری تعالی دارد. انسانی که در دو ماهیت زن و مرد آفریده شده است، از نظر خالق خود دارای حقوقی است و ما باید نخست به این حقوق اذعان کنیم، سپس بیاندیشیم با کدامین الزامات می توان حقوق را بدون برهم زدن تعادل در مناسبات اجتماع و سنن رایج میان اقوام برقرار کرد. تصور کنید ما چنین دیدگاهی را مورد توجه قرار ندهیم. آن گاه همان ماهیت استعماری قرون گذشته با ابزار و سازوکارهای تازه یک جهان را علیه ما بسیج می کند و با تمسک به این اغراض، قوانین و الزامات مطلوب خود را به بهانه فصل هفت منشور ملل متحد وضع می کنند.
 
سوال: این دقیقاً همان فضایی است که الان بر سر نشست سازمان ملل در دوحه طی هفته بعد سایه انداخته است. جمهوری اسلامی ایران هم یکی از مدعوین به این نشست است، بنابراین گویی یک سیاست یکپارچه در حال شکل گیری است تا با موضوع زنان و آموزش یک جبهه جهانی علیه طالبان ایجاد کنند. آیا مواضع ایران در این موضوع با دیگر کشورها همراه شده است؟
کاظمی قمی: شما فضا را بسیار خوب تشخیص دادید، به نظرم دریافت شما بی راه نیست. دقت نماییم؛ در موضوعات انسانی رقابت های ژئوپلتیک و نگرش های سیاسی دولت ها بی تاثیر است. درباره موضوع زنان و دختران و آموزش و حقوق اجتماعی آنها امروز دامنه انتقاد را در بستر سازمان هایی چون الازهر و سرزمین های اسلامی، که نمی خواهم فهرست کنم، آن هم در قلمرو فقاهتی خود برادران اهل سنتِ مسلمان به وضوح می بینیم. جمهوری ایران یک دولت پذیرفته شده در جامعه جهانی است و ملزم است توافقات و تعهدات پذیرفته شده خود را محترم شمارد، لذا حضورش در این نشست علاوه بر موقعیت همسایگی و منطقه ای، متاثر از ایفای مسئولانه تعهداتش است. البته شاهد خواهید بود، موضع جمهوری اسلامی ایران در نشست دوحه مستقل و مبتنی بر درک عمیق واقعیات و الزاماتی است که منافع مردم و حکومت افغانستان توامان در آن مستتر است. ما به نحوه اجرای رویکردهای یکجانبه از سوی دولت های بزرگ و سازمان های جهانی سخت و صریح انتقاد داریم. باور ما آن است؛ نگاه به مسائل انسانی از سوی سازمان ملل نباید جنسیت زده شود. همچنین بی نهایت بیم‌ناک از آن هستیم این مسیر سبب گردد تا شورای امنیت در پاییز و زمستان امسال در نوبتی تازه و با به‌انهای متفاوت به اتکای فصل هفت منشور ملل متحد عقوبات و تحریم های بیشتر را اعمال کند. آن گونه که مشاهده خواهید کرد، موضع ما در دوحه مبتنی بر نگرش به واقعیات و اصولی است که الزاماً مطلوب قدرت های بزرگ نیست، اما سخنگوی یک جهت خاص هم نخواهیم شد. ما معتقدیم هر دولتی باید مستقل از حقوق مشروع ملت خود با استدلال و مسئولانه منطبق بر تفسیر حقوق و قوانین بین الملل دفاع کند. این سیاست ما را جامعه جهانی در دفاعی که از حقوق هسته ای خود ذیل ان.پی.تی داشتیم، مشاهده کرد. بدیهی است امیدواریم افغانستان هم مسیر دفاع مشروع با موضعی مستقل و ایفای نقشی مسئولانه موفق گردد. ما در این زمینه همچنان که پیشنهاد دهنده هستیم، حامی و مشورت دهنده نیز خواهیم بود.
 
سوال: نقطه کانونی مشکل همین است که اشاره کردید. امروز کشورهای جهان و منطقه، حتی همسایگان در شناسایی امارت اسلامی افغانستان تعلل می ورزند، لذا تا وقتی که این مهم محقق نشود، چه انتظار و امیدی برای طالبان است که بتواند مدافع حقوق افغانستان باشد؟
کاظمی قمی: مردم افغانستان برای اخراج اشغالگر و مقاومت سرمایه بزرگی را طی قرن اخیر به استخدام گرفتند. آنها مسئولانه از کیان و استقلال افغانستان دفاع کردند. امروز دفاع از کیان افغانستان به عنوان عضوی از جامعه جهانی می طلبد در نظام بین الملل عضو فعال، مسئول و تعهدپذیری بود. اینجا مایلم تاکید کنم ارزیابی متخصصان و دانشگاهیان، اهل رسانه و تحلیلگران در جمهوری اسلامی ایران که افکار عمومی کشور را نمایندگی می کنند، نسبت به موضوع کلیدی شناسایی در پی تحولات یکسال و اندی اخیر مبتنی بر مشاهده دو پیش نیاز بود. بدیهی است دولت جمهوری اسلامی ایران نیز باید بسته به انتظار افکار عمومی و خواست جمهور ملت خود سیاست های ملی را تدوین کند. یکی از آن دو پیش نیاز مورد انتظار افکار عمومی، مداقه در قانون اساسی حکومتی است که در همسایگی ایران مسئولیت قدرت را به دست گرفته است. متاسفانه به رغم ماه ها انتظار چنین متنی تاکنون انتشار نیافته تا مورد بررسی و تصویب فراگیر مردم افغانستان شود و نخبگان در ایران با بررسی آن افکار عمومی را متوجه نگرش و سیاست مسئولانه طالبان نمایند. شما امروز برای معرفی خود در یک تجارت ساده نیز باید آئین نامه و اصول شرکت خود را در دسترس قرار دهید. استانداردها، تعهدات و ضمانت های الزمی که متقاضی برای پذیرش اصالت و کیفیت محصول نیاز دارد را باید معلوم سازید. وجود یک قانون و میثاق پذیرفته شده از سوی اکثریت، نکته اول است.
عامل بسیار مهم دوم که موجب قناعت افکار عمومی خواهد شد، مشاهده ملموس پایبندی حکومت ها به تعهدات و عهدنامه های بین المللی است. نادیده انگاشتن این تعهدات بزرگترین لطمه برای وجاهت حکومت هاست. البته حکومت سرپرستی طالبان مجموعاً مواضعی گرفت که نشان دهد به تعهدات و توافقات بین المللی و دوجانبه پایبند است، اما اثر ملموس مواضع اعلامی طالبان بر روی زمین با سیاست های اعمالی کمتر همراه شده و زمینه نارضایتی افکار عمومی مردم ایران را فراهم آورده است.
 
سوال: مردم ایران کدام تعهد و موضع امارت اسلامی طالبان را نشانه عدم پایبندی می دانند؟
کاظمی قمی: من نمی خواهم سخنگوی مردم باشم. شما به عنوان رسانه این پرسش با مردم ایران در میان بگذارید، کافیست این سوال را از خود مردم داشته باشید، رفتار اجتماعی آنان را مشاهده کنید. من تجربه های زیاد و ناگفته ای دارم، روشن ترین نمونه موضوع آب است. در یک محیط اجتماعی میان طیفی از نخبگان تصمیم ساز که دانشجویان هم جمعیت را همراهی می کردند، برای تبیین شرایط افغانستان دعوت شدم. سخنرانی من یقیناً متعاقباً انتشار پیدا می کند. آنجا من بر الزامات کمک به افغانستان امروز و ارزش های مقاومت برای استقلال و اخراج اشغالگر تاکید کردم. فضای جلسه بی نهایت مثبت بود. وقتی به پرسش و پاسخ رسید، جوانی برخاست و با نشان دادن چند تصویر ماهواره ای از رها شدن آب در اراضی لم‌یزرع در شرایطی که یک تعهدنامه تاریخی میان دو کشور وجود دارد، سخن گفت. مستندات او و استدلالش چنان قوی بود که فضای جلسه را دگرگون ساخت. من از تجربه های دیگر که درباره قاچاق مواد مخدر، جرائم حاصل از ورود غیرقانونی اتباع از مرزهای تحت کنترل حکومت سرپرستی طالبان، ورود عناصر تروریست و تسلیحات آن ها، برخورد غیرمسئولانه یک کارگزار در گمرک با یک تاجر یا راننده و یا زندانی و... سایر مصادیق ریز و درشت، سخن نمی گویم. من طی یکسال اخیر با مصادیق بسیاری از پرسش‌گری افکار عمومی درباره رویکرد کشورشان ایران، نسبت به طالبان روبرو هستم. ما برای ساماندهی روابط، پایدار و مشروع سازی مناسبات به افکار عمومی نیاز داریم. افکار عمومی آگاه و بینا هستند، لذا باید در کنار مواضع اعلامی، مستندات عینی هم از ناحیه خود مسئولان امر در طالبان اجرا و مشخص گردد. تا مردم باور کنند با یک حکومت مسئولیت پذیر در افغانستان روبرو هستند.
 
سوال: به نظر شما چه باید کرد؟
کاظمی قمی: ما دو وظیفه داریم. در بعد خارجی؛ ما متعهد به اجرای تعهدات خواهیم ماند، چون مسئولیت پذیری در نظام بین الملل موجب مشروعیت ما است. بنابراین پایبندی به اجرای تعهدات از سوی مسئولان امر در افغانستان، خواسته اصلی برای تنظیم روابطی پایدار است. دلیل هم روشن است باید پاسخگوی افکار عمومی باشیم. اما در زمینه داخل؛ بی ثباتی و کم دقتی رفتار دولت قبل افغانستان در همین موضوع آب ما را به این قناعت رساند که یک سیاست ملی هم در پیش بگیریم. ما تجربه چاه نیمه ها برای مدیریت آب های سطحی روی اراضی خود را داشتیم. اینک با استفاده از دانش های نو و توان علمی داخلی جمهوری اسلامی در حال مطالعه یک طرح بزرگ هستیم. با بهبود تکنیک آبیاری و بهینه سازی آن، الگوی کشت گلخانه ای و به کارگیری روش های پایدار، مصمم شدیم منابع آب موجود را مدیریت کنیم. روندهای آموزشی به کشاورزان و اهالی منطقه را برای مدیریت منابع به کار خواهیم گرفت. از ظرفیت انرژی های نو و تجدیدپذیر برای اجتناب از تبخیر آب و شیرین سازی منابع استفاده خواهیم کرد، کشت گیاهان مقاوم که کمک به امنیت غذایی ما کند را جایگزین می کنیم، مانیتورینگ منابع آب، آبیاری هوشمند، بازیافت آب با تکنیک و کاربرد علوم نوین که فیلترهای تصفیه آب برای بازگشت و بازیافت آب های آلوده به چرخه حیات را به عنوان برنامه های ملی و جایگزین شروع می کنیم. اجرای این برنامه ها در صحنه داخلی مانع از بازیگری دیگران خواهد شد. البته متاسفیم که برخی از همسایگان ما در شرق و غرب صرف نظر از عدم اجرای تعهدات دوجانبه گاه از ابزار آب برای امتیازگیری هم استفاده کردند. در یک جمله ما در مسیر پایدارسازی شرایط زیست مردمان خود به همان میزان مصمم هستیم که در تنظیم مناسبات همسایگی به اجرای تعهدات و تکالیف پذیرفته شده با عزمی تازه و محکم نظر خواهیم داشت.
 
سوال: آخرین پرسشم من درباره آینده امارت اسلامی است؛ دشمن و تهدید اولی که ممکن است متوجه این حاکمیت گردد، را در قالب چه احتمالی می دانید؟
کاظمی قمی: صادقانه؛ افغانستان با دو تهدید بالفعل داخلی و خارجی که تصادفاً به هم نزدیک شده اند، روبروست. نامعلوم ماندن تصمیم رهبران حکومت سرپرست درباره حقوق اجتماعی بخشی از جامعه که حاصل فقدان یک قانون اساسی مشروع و پذیرفته شده توسط اکثریت است، سبب شده تهدید بالقوه خارجی طی ماه های قبل با تهدید بالفعل قریب الوقوع قابل پیشبینی، سرنوشت و مشروعیت حکومت فعلی را به گروگان گیرد و آنگاه افغانستان تحت فشار سیستماتیک همه جانبه ای واقع شود. ترسم آن است؛ افغانستان از این پنجره در حال بسته شدن زمان، عبور نکند.