خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ کابل: پس از چهار روز مذاکره نفسگیر میان افغانستان و پاکستان در استانبول، این گفتگوها بدون نتیجه پایان یافت. خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، با لحن تهدیدآمیز و اتهامزنی اعلام کرد که کشورش نمیتواند به تضمینهای شفاهی امارت اسلامی اعتماد کند.
وزیر دفاع پاکستان همچنین تاکید کرد که هیئت امارت اسلامی در مذاکرات استانبول اختیار تصمیمگیری ندارد و قدرت واقعی در کابل در دست گروههایی است که به گفته او نیروی نیابتی هند هستند.
از سوی دیگر، محمد نعیم وردک، معاون مالی و اداری وزارت خارجه امارت اسلامی، پس از بنبست گفتگوها، پاکستان را در صورت حمله، تهدید به «پاسخ مشابه و کوبنده» کرد.
اختلاف اصلی بر سر برخورد با تیتیپی مانع پیشرفت گفتگوها شده است
کارشناسان سیاسی اما معتقدند که برخلاف اظهارات وزیر دفاع پاکستان مبنی بر اینکه امارت اسلامی با اشاره هند عمل میکند، اختلاف اصلی بر سر برخورد با تیتیپی مانع پیشرفت گفتگوها شده است.
معینگل سمکنی، کارشناس سیاسی، در مصاحبه با آوا گفت که پس از پایان گفتگوهای چهار روزه، مذاکرات دوباره از سر گرفته خواهد شد، زیرا روابط میان دو کشور مهم است و آسیبهای جنگ برای هر دو طرف محسوس است. به گفته وی، مشکل اساسی که مذاکره را به بنبست کشانده، این است که پاکستان میخواهد تیتیپی از خاک افغانستان علیه پاکستان اقدامی نکند، امری که برای امارت اسلامی مقدور نیست، زیرا عملیات این گروه از خاک پاکستان انجام میشود، نه افغانستان.
وی افزود که طرف افغانستان به پاکستان صریحاً اعلام کرده است که فعالیت تروریستی در خاک پاکستان ربطی به افغانستان ندارد و بهانههای واهی نباید باعث نقض حریم هوایی افغانستان شود.
به گفته سمکنی، پاکستان آشکارا گفته است که با آمریکا تعهد دارد تا بر حریم هوایی افغانستان تسلط داشته باشد، یعنی مطابق میل آمریکا علیه افغانستان عمل میکند.
پاکستان متهم به کارشکنی در گفتگوهای سیاسی
محمد حسین بلاغی، کارشناس امور سیاسی، نیز پاکستان را به کارشکنی در گفتگوهای سیاسی متهم کرده و گفت که حتی اگر مذاکره چهار روزه استانبول به نتیجه میرسید، پاکستان به بهانه دیگر تعهدات را نقض میکرد، زیرا با آمریکا توافق کرده تا حاکمیت کنونی افغانستان را تحت فشار قرار دهد.
وی افزود که پس از انحلال حکومت عمران خان توسط خانواده شریف و نظامیان پاکستان، نارضایتیها و اعتراضات داخلی حکومت این کشور را بیشتر در معرض سقوط قرار داده است، به ویژه پس از تهدید رهبر تیتیپی برای فتح پاکستان. به گفته او، پاکستان به این دلیل بر افغانستان فشار وارد میکند تا حداقل گروه تیتیپی را مهار کند، هرچند مقامات افغانستان همواره اعلام کردهاند که این گروه از خاک پاکستان فعالیت دارد.
وی در پایان اظهار امیدواری کرد که مذاکرات میان افغانستان و پاکستان از سر گرفته شود تا افغانستان بار دیگر میدان نبرد و مردم این سرزمین قربانی زد و بندهای سیاسی و نظامی قدرتهای جهانی نشوند.
جزئیات گفتگوهای چهار روزه در استانبول و شروط نادرست و غیرمنطقی پاکستان
رادیو حریت به نقل از منابع موثق گزارش داده که هیئت پاکستان عامل اصلی بینتیجه ماندن مذاکرات بوده است. گفته میشود که هیئت پاکستان برخلاف عرف دیپلماتیک، از آغاز مذاکره با هیئت افغانستان توهینآمیز رفتار کرده و سخنان غیر منطقی بیان کرده است، به حدی که نمایندگان میانجی ترکیه و قطر از رفتار آنان ناراحت شدند.
بر اساس گزارشها، تمامی مواد نشست نهایی شده بود، اما یک ماده باقی مانده بود که طرف پاکستانی با رفتار توهینآمیز و نادرست نشست را بههم ریخت. هیئت پاکستان در طول مذاکرات خویشتنداری و اخلاق را از دست داده و به فحاشی و اهانت پرداخت، وضعیتی که حتی میانجیها را بسیار ناراحت کرد.
در طول مذاکرات، پاکستان از افغانستان خواست که تمام اعضای تیتیپی را به افغانستان فراخوانده و کنترل کند، خواستی که نمایندگان ترکیه و قطر را متحیر ساخت. هیئت افغانستان پاسخ داد که این افراد تابع افغانستان نیستند و مربوط به پاکستان هستند؛ بنابراین امکان کنترل آنها وجود ندارد.
همچنین پاکستان خواست که اگر تیتیپی در پاکستان حملهای انجام دهد، افغانستان انتقام بگیرد. هیئت افغانستان پاسخ داد که کنترل حملات در داخل پاکستان وظیفه نیروهای امنیتی آن کشور است و مسئولیت ما تنها جلوگیری از عبور افراد از خاک افغانستان به سوی پاکستان است.
طرف پاکستانی خواست که افغانستان تضمین دهد تمامی گروههای فعال علیه پاکستان را کنترل خواهد کرد. هیئت افغانستان اعلام کرد که اجازه نخواهد داد کسی از خاک افغانستان برای حمله به پاکستان استفاده کند، اما در مقابل خواست که پاکستان تضمین دهد حریم هوایی افغانستان نقض نشود و اجازه ندهد پهپادهای آمریکایی و گروه داعش از خاک پاکستان علیه افغانستان استفاده کنند.
ابتدا هیئت پاکستان پذیرفت، اما پس از تماسهایی عقبنشینی کرده و گفتند که نمیتوانند جلوی پهپادهای آمریکایی را بگیرند یا درباره داعش تضمین بدهند.
نکته جالب دیگر این بود که وقتی هیئت افغانستان درباره توقف پرواز پهپادهای آمریکایی صحبت کرد، جنرال شهاب اسلم، رئیس تیم پاکستانی، گفت که این موضوع نباید مطرح شود. سفیر قطر گفت: «اجازه دهید صحبتشان را ادامه دهند؛ این نگرانی افغانها است.» جنرال شهاب پاسخ داد: «پهپادهای آمریکایی که از فضای ما به افغانستان میروند از پایگاه شما در قطر بلند میشوند ـ پس چرا شما آنها را متوقف نمیکنید؟» سفیر قطر گفت: «ما با آمریکا توافق داریم.» جنرال شهاب گفت: «ما هم با آمریکا توافق داریم.»