خبرگزاری صدای افغان (آوا) – کابل: پس از تشدید درگیریها میان دو جریان نظامی در سودان، یکی به رهبری ژنرال عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش این کشور، و دیگری نیروی شبهنظامی «واکنش سریع» (RSF) به رهبری محمد حمدان دقلو (حمیدتی)، شماری از آگاهان روابط بینالملل نقش کشورهای ترکیه، امارات متحده عربی و رژیم صهیونیستی را در گسترش خشونتها در سودان برجسته میدانند.
به باور این کارشناسان، رژیم صهیونیستی با هدف تسلط بر دریای سرخ و مسیرهای انرژی منطقه، از طریق نفوذ امنیتی و اطلاعاتی، در پشتپرده تحولات سودان قرار دارد.
در همین حال، امارات متحده عربی با تأمین مالی و تسلیحاتی نیروهای شبهنظامی، در حال تبدیل سودان به آزمایشگاه جدید مزدورسازی منطقهای است و ترکیه نیز با شعارهای انساندوستانه، مسیر پشتیبانی لجستیکی را برای نیروهای نیابتی هموار کرده است.
به گفته این آگاهان، این سه بازیگر در واقع حامیان پنهان تروریسم و پروژههای تجزیهطلبانه در سالهای گذشتهاند؛ تنها تفاوت در جغرافیا است که اکنون از شام و عراق به دارفور و الفاشر انتقال یافته است.
دولت سودان؛ مقاومت در برابر پروژههای استعمار نوین
سید علی آزادیخواه، آگاه روابط بینالملل، در گفتوگو با آوا اظهار داشت:
«دولت سودان که در برابر گروه شبهنظامی RSF ایستادگی میکند، از دید بسیاری از ناظران منطقهای و بینالمللی، نماد مقاومت در برابر پروژههای استعمار نوین، مزدورسازی و تجزیهطلبی است. این دولت با وجود فشارهای سنگین، از جمله محاصره شهر الفاشر و قتلعامهای گسترده، همچنان در برابر نفوذ خارجی ایستاده است.»
وی با اشاره به نقش امارات متحده عربی افزود: «طبق گزارشهای اطلاعاتی ایالات متحده، امارات بهطور فعال گروه RSF را با پهپادهای چینی، سلاحهای سنگین، موترهای نظامی و مهمات تجهیز کرده است. این حمایتها باعث شدهاند RSF به نیرویی شبهدولتی تبدیل شود که در خدمت منافع ژئوپلیتیکی ابوظبی در hفریقا و دریای سرخ عمل میکند. این روند بهوضوح مزدورسازی منطقهای را تقویت میکند.»
آزادیخواه همچنین درباره ترکیه گفت: «برخلاف امارات، ترکیه مستقیماً در تجهیز RSF نقش نداشته است؛ اما شواهدی وجود دارد که از حمایت لجستیکی و دیپلماتیک غیرمستقیم آنکارا از برخی جریانها حکایت دارد. ترکیه میکوشد نفوذ منطقهای خود را در رقابت با امارات و رژیم صهیونیستی گسترش دهد و جایگاه خود را در شاخ آفریقا تثبیت کند؛ اقدامی که میتواند همسو با منافع غرب یا در راستای اهداف مستقل ترکیه تعبیر شود.»
وی در پاسخ به پرسشی درباره وظیفه کشورهای مستقل منطقه در قبال بحران سودان گفت: «کشورهای مستقل و آزاد منطقه باید از دولت مشروع سودان حمایت دیپلماتیک، رسانهای و بشردوستانه کنند، نقش امارات و ترکیه را در بحران سودان افشا سازند، و از طریق سازمانهایی چون اتحادیه آفریقا، سازمان همکاری اسلامی و جنبش عدم تعهد فشار سیاسی و حقوقی وارد کنند. همچنین، مستندسازی جنایات جنگی RSF و حمایت از قربانیان باید در اولویت قرار گیرد.»
درگیریهای سودان؛ صحنه رقابت قدرتهای خارجی
در همین حال، دکتر سلیمان حسینی، دیگر آگاه روابط بینالملل، در گفتوگو با آوا اظهار داشت: «درگیریهای داخلی سودان صحنه رقابت و مداخله قدرتهای خارجی با منافع متضاد است. تحلیل این وضعیت نشان میدهد که ادعاهای مطرحشده درباره نقشآفرینی کشورهایی چون ترکیه، امارات متحده عربی و رژیم صهیونیستی در حمایت از طرفهای درگیر، در گزارشهای بینالمللی و رسانهای بازتاب یافته است.»
به گفته وی، «براساس گزارشهای متعدد از رسانههای غربی از جمله والاستریت ژورنال، امارات متحده عربی متهم اصلی تأمین مالی و تسلیحاتی نیروهای واکنش سریع است. دولت سودان نیز رسماً امارات را به حمایت از این نیروها و مشارکت در جنایات علیه غیرنظامیان متهم کرده و شکایتی را در دیوان بینالمللی دادگستری ثبت کرده است.»
دکتر حسینی افزود: «موضع ترکیه نسبت به بحران سودان متفاوت از امارات است. انقره رسماً از دولت مرکزی و ارتش سودان به رهبری ژنرال عبدالفتاح البرهان حمایت میکند. معاون وزیر خارجه سودان ترکیه را کشوری قابل اعتماد خوانده و از نقش سازنده آن استقبال کرده است. با این حال، گزارشهایی از رقابت منطقهای بین ترکیه و امارات در سودان وجود دارد. طبق گزارش واشنگتن پست، یک شرکت نظامی ترکیهای با ارسال سلاح به ارتش سودان، تحریمهای اتحادیه اروپا را نقض کرده است. بنابراین، ترکیه مستقیماً متهم به حمایت از RSF نیست، بلکه حامی طرف مقابل، یعنی ارتش سودان، محسوب میشود.»
وی درباره رژیم صهیونیستی نیز گفت: «تحلیلها نشان میدهد که این رژیم با هر دو طرف درگیر در سودان ارتباط دارد و با هدف تضعیف دولت مرکزی و نفوذ بر دریای سرخ، در عرصه امنیتی و اطلاعاتی فعال است. هدف نهایی رژیم صهیونیستی، تسلط بر مسیرهای انرژی و تجارت در این منطقه حیاتی است.»
آقای حسینی دولت سودان و ارتش رسمی این کشور را یکی از محورهای مقاومت در منطقه خواند و گفت: «دولت این کشور ارتش خود را نیروی ملی مدافع حاکمیت و تمامیت ارضی کشور میداند و به همین دلیل کشورهای مستقل منطقه از موضع دولت سودان حمایت کرده و خواستار توقف مداخلات خارجی شدهاند.