در ادامه‌ی سلسله‌ گفتمان‌های علمی پژوهشی جستجوی راه تعالی، نشست‌گفتمانی با عنوان "جوان امروز و پدیده ازدواج" با حضور جمعی از اهالی حوزه و دانشگاه، از سوی خبرگزاری آوا در محل دفتر مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان در شهر مقدس قم برگزار گردید.

به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)، در ابتدای این نشست، مجری گفتمان با اشاره به تاکیدات فراوان دین مبین اسلام بر لزوم ازدواج به موقع جوانان بیان داشت: متاسفانه ما شاهد آن هستیم که اکنون فاصله‌ی میان سن بلوغ و سن ازدواج جوانان به شدت زیاد شده است و اگر راه حل مناسبی سنجیده نشود، این مسئله تبدیل به فاجعه‌ای بزرگ خواهد شد.

در ادامه‌ی گفتمان، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر اخوی، مشاور خانواده و استاد حوزه و دانشگاه، ازدواج را پدیده‌ای طبیعی، غریزی و فطری بشری دانسته و اظهار داشت: همه‌ی انسان‌ها در همه‌ی جوامع و قبایل، بحث ازدواج را بسیار مهم و ارزشمند می‌شمارند و آیات و روایات نیز ناظر بر اهمیت والای ازدواج می‌باشد.

وی ازدواج را به عنوان عامل مهمی برای رشد و تکامل انسان‌ها معرفی کرده و ابراز داشت: انسانی که عامدا از ازدواج فاصله می‌گیرد، به طور قطع شخصیتی غیر طبیعی خواهد داشت و حتی اگر سالهای زیادی را به زهد و عرفان گذرانده باشد باز هم چنین شخصی به درجات والای کمال نخواهد رسید.

دکتر اخوی تاکید کرد: در باب اهمیت و ضرورت ازدواج، هیچ بحثی وجود ندارد اما آنچه در این رابطه مسئله ایجاد کرده است، بحث شرایط ازدواج و موانع ازدواجِ به موقع و به هنگام است.



حجت‌الاسلام و المسلمین اخوی مشکلات اقتصادی را تنها یکی از موانع ازدواج به موقع جوانان برشمرده و تصریح کرد: مشکلات اقتصادی هر چند مانع مهمی بر سر راه جوانان در امر تشکیل خانواده است اما عامل اصلی نیست چرا که ما اگر مشاهده کنیم می‌بینیم بسیاری از افراد مجرد هستند که متمول هستند ولی باز هم با تاثیر گرفتن از فضای مدرن ایجاد شده در جامعه تن به ازدواج و مسئولیت‌های آن نمی‌دهند.

این استاد حوزه و دانشگاه نسبت به تغییر فرهنگ ازدواج در برخی ملیت‌ها و جوامع مسلمان از فرهنگ اسلامی و اصیل به فرهنگی تجملاتی و هزینه‌بر هشدار داده و تاکید کرد: اگر ما به توصیه‌های آیات و روایات اسلامی در بابت تشکیل خانواده رجوع کنیم بسیاری از مشکلات موجود در این عرصه حل خواهد شد.

وی، خانواده را یک واحد مستقل اجتماعی دانست که به واسطه‌ی پیوند میان زن و شوهر تشکیل و با آمدن فرزندان تکمیل می‌شود.

دکتر اخوی، عمل به سنت نبوی، پاسخ‌گویی به غرایز درونی انسان‌ها، حفظ بقای نسل، حفظ عفت و پاکدامنی، سلامت روحی و عاطفی و کسب آرامش عاطفی را از جمله انگیزه‌های انسان‌ها برای ازدواج و تشکیل نهاد خانواده برشمرد.

این مشاور خانواده، یکی از عوامل مهم و موثر بر ازدواج را داشتنِ تفکر سالم و اعتقاد داشتن به مفید بودن ازدواج دانسته و بیان داشت: انسان باید به کمک و استعانت خداوند متعال، اعتماد و اعتقاد داشته باشد.

وی ادامه داد: اگر انسان از اعماق وجود به یاری و وعده‌ی خداوند اعتقاد داشته باشد، نیازهای مالی و نیازهای دیگر او در امر ازدواج تامین خواهد شد؛ چرا که مخازن دنیا و آخرت در اختیار خداوند متعال و در حوزه‌ی قدرت اوست.

از دیدگاه دکتر اخوی، اگر شخصی به مفید بودن ازدواج باور داشته باشد به طور طبیعی ازدواج خواهد کرد. اما اگر به این نتیجه برسد که ازدواج برای او محدودیت‌آور است به این تفکر خواهد رسید که من چرا باید خود را محدود به یک نفر کنم.

آقای اخوی افزود: ابتدا باید تفکر افراد اصلاح شود و به آنها فهماند که تامین خواسته‌ها و غرایز جنسی تنها بخشی از ازدواج است و در حقیقت، انسان با ازدواج به آرامش روحی و روانی خواهد رسید. چه بسیارند افرادی که در چارچوبی خارج از ازدواج اقدام به تامین غرایز خود می‌کنند اما هیچگاه به آرامش نمی‌رسند. باید اشخاص به این نتیجه برسند که همسر انسان مایه‌ی آرامش انسان است و شخص عاقل، میان ازدواج و عدم ازدواج و پیامدهای هر کدام به درستی تفکر می‌کند.

حجت‌الاسلام و المسلین دکتر اخوی با بیان اینکه ازدواج مسیر رشد، تکامل و پیشرفت همه‌جانبه را فراروی جوانان خواهد گشود افزود: انسان سالم از جهات روحی، روانی و جنسی نیاز به ازدواج دارد و برای اینکه بتواند محبت، عشق و احساسات خود را به درستی و در جای خود و برای شخص مناسب خود ابراز کند از ازدواج استقبال می‌کند.



به باور این استاد حوزه و دانشگاه، فراز و فرود‌ها و مسایل جاری زندگی مشترک زمینه‌هایی می‌شوند تا انسان‌ها به تلاش فکری بیشتر، تدبر و تعمق در موضوعات مختلف، یافتن راه‌حل‌های مختلف و در نهایت به رشد بهتر و بیشتر عقلی دست پیدا کنند.

دکتر اخوی، مردان و زنانی که تن به ازدواج نمی‌دهند را اشخاصی خام و ناپخته معرفی کرده و جایگاه اجتماعی آنها را در تمامی جوامع انسانی، جایگاهی پایین‌دستی دانست و بیان داشت: انسان‌ها با پذیرفتن نقش‌های پدری، مادری و همسری، آماده‌ی بر عهده‌ گرفتن مسئولیت‌های بزرگ اجتماعی می‌شوند.

آقای اخوی با بیان اینکه ممکن است این سوال پیش بیاید که ما بسیاری از اشخاص را مشاهده می‌کنیم که قبل از ازدواج و تشکیل خانواده، افرادی نسبتا موفق و شاد بوده‌اند اما بعد از آن زندگی‌شان با شکست مواجه می‌شود تاکید کرد: در حقیقت این اصل ازدواج نیست که باعث ناکامی چنین افرادی می‌شود بلکه در اینجا ممکن است عوامل مختلفی از قبیل ازدواج‌های تحمیلی، خرج نمودن هزینه‌های سرسام‌آور و یا حتی انگیزه‌های نامناسب ازدواج و غیره در شکست و ناموفق بودن ازدواج این اشخاص دخیل باشند.

این کارشناس امور خانواده، محدود کردن رزق و روزی را به مادیات اشتباه دانسته و بیان داشت: همسر خوب، فرزندان صالح، تحصیلات مناسب، شغل و درامد حلال، قرار گرفتن در مسیر درست، وجود پدر و مادر و امثال آن از جمله رزق و روزی‌هایی هستند که در طول عمر انسان دائما از جانب خداوند به وی اعطا می‌شود و ربطی هم به مادیات ندارند.

دکتر اخوی با تاکید بر اینکه ناشکری در قبال این همه رزق و روزی ممکن است باعث شود تا آنها از دست انسان گرفته شوند بیان داشت: حتی اگر انسانی متمول هم باشد اما آیا می‌تواند ضمانت کند که در آینده فرزندانی سالم نصیبش می‌شود؟ لذا همه‌ی امور در دست خداوند متعال و در حوزه‌ی اختیار او می‌باشد و خداوند هم ضمانت کرده است که رزق و روزی هر جوانی را بعد از ازدواج، به اندازه‌ی همت و تلاشش به وی اعطا خواهد کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین اخوی ادامه داد: اگر کسی به خاطر مال یا جمال شخصی با وی ازدواج کند به همان واگذار می‌شود و اگر به خاطر دین آن شخص با وی ازدواج کند خداوند مسیر درست را به او نشان خواهد داد؛ لذا باور به این مسئله که انسان می‌تواند بعد از ازدواج با اطمینان خاطر به خداوند متعال تکیه کند بسیار مهم است.

وی یکی از راهکارهای تشویق جوانان به ازدواج را ارائه‌ی الگو‌های سالم ازدواج دانسته و تصریح کرد: ارائه‌ی الگوهای سالم و موفق از خودمان به عنوان والدین، ارائه‌ی الگوهای موفق اجتماعی و نیز معرفی ملاک‌های ازدواج آسان در جامعه می‌توانند جوانان را به ازدواج به موقع ترغیب کنند.

این کارشناس امور دینی ادامه داد: ایمان، اخلاق حسنه، اصالت خانوادگی و عقل از ملاک‌های اصلی مورد سفارش دین برای ازدواج جوانان با یکدیگر است.

دکتر اخوی در پایان سخنان خود با انتقاد از عملکرد برخی از علمای مذهبی که جامعه‌ی اسلامی به آنها به چشم الگوهای دینی می‌نگرد بیان داشت: وقتی برخی علما شرایطی سخت و سنگین برای ازدواج فرزندان خود در نظر می‌گیرند قطعا اثرات منفی عملکرد آنها بر جوانان و اجتماع تاثیر خواهد گذاشت.

در ادامه‌ی نشست‌گفتمان "جوان امروز و پدیده‌ی ازدواج"، حجت‌الاسلام والمسلمین استاد محمدی یکی دیگر از کارشناسان این برنامه، ضمن تقدیر از برگزاری چنین نشست‌ها و گفتمان‌هایی، در تعریف پدیده‌ی ازدواج بیان داشت: ازدواج یعنی تشکیل خانواده که جایگاه و فلسفه‌ی آن از دیدگاه اسلام نیز دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است.

وی ادامه داد: ما در اجتماع نهادهای بسیاری داریم اما هیچ کدام از آنها جایگاه نهاد خانواده را ندارد؛ چرا که خانواده نهاد هسته‌ای جامعه است و این نهاد خانواده است که به جامعه نوید و امید می‌دهد. از دیدگاه اسلام نیز خانواده یک نهاد کاملا مقدس می‌باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی با اشاره به دیدگاه یکی از اندیشمندان اسلامی، زن و مرد را دو عنصر اصلی خانواده دانسته و برای نهاد خانواده دو معنای عام و خاص در نظر گرفت.

وی در تعریف معنای عام خانواده بیان داشت: خانواده در معنای عام خود یعنی گروهی از اشخاص که به دلیل ازدواج و تحت امر نکاح با هم پیوند خورده‌اند و نام خانوادگی مشترک و نام کوچک متمایز دارند. معنای خاص آن نیز به معنای هسته‌‌ی مرکزی جامعه است که عبارت از زن و شوهر و فرزندان است که تحت سرپرستی شوهر با هم زندگی می‌کنند.



این استاد حوزه و دانشگاه با ذکر این نکته که در منابع دینی احادیث فراوانی در مورد تشکیل خانواده وجود دارد بیان داشت: صرف این نکته که زن و مرد با یکدیگر پیمان وفاداری ببندند کفایت نمی‌کند و باید حتما این پیوند و ارتباط از طریق جاری شدن صیغه‌ی عقد و نکاح باشد.

وی در تکمیل مطلب فوق تصریح کرد: متاسفانه در برخی جوامع اسلامی، به تقلید از فرهنگ غربی با پدیده‌ای مواجه شده‌ایم که در آن زن و مرد بیگانه بدون عقد و نکاح در یک منزل با یکدیگر زندگی می‌کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی، فلسفه‌ی ازدواج را با توجه به منابع دینی، دستیابی به سکون و آرامش دانسته و اظهار داشت: مرد بدون زن و زن بدون مرد ناقص هستند و اضطرابشان به تنهایی رفع نخواهد شد؛ لذا برای رهایی از اضطراب‌های موجود باید به ازدواج روی آورد.

استاد محمدی، کسب آرامش و سکون، صیانت از نصف دین شخص مسلمان، توسعه‌ی در رزق و روزی، ثواب بیشتر در عبادات، ارضاء روحیه‌ی بقاءطلبی، ارضاء روحیه‌ی استقلال خواهی و حفظ عفت و پاکدامنی را از ثمرات ازدواج و تشکیل خانواده معرفی کرد.

وی با طرح این سوال که هدف اصلی جوانان باید از تشکیل خانواده چه چیزی باشد بیان داشت: قطعا خرج کردن مبالغ کلان و برگزاری محافل جشن عروسی در تالارهای مجلل با صرف هزینه‌های سرسام‌آور، جوانان را از هدف اصلی ازدواج دور می‌کند. بنابراین دختر و پسر باید بعد از ازدواج در کنار یکدیگر احساس آرامش کنند نه اینکه واهمه‌ی ترس از بدهکاری‌ها و یا چشم و هم چشمی‌ها، باعث شود تا آنها به آن آرامش مورد نظر دست نیابند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی، با اشاره به موضوع چالشی ازدواج سادات و غیر سادات در افغانستان اظهار داشت: باید به این موضوع از چند زاویه نگریست. از طرفی رعایت حریم‌ها و عرف مناطق و تناسب فرهنگی و اجتماعی لازم است. ساختارهای فرهنگی و قبیله‌ای را باید در نظر گرفت؛ تنها هم بحث ازدواج سادات و هزاره مد نظر نیست، منظور ما ازدواج بین الاقوامی و قبیله‌های مختلف است. اما به صورت کلی ازدواج سادات و هزاره از نظر شرعی مشکلی ندارد و انتخاب اصلی به دختر و پسر بازمی‌گردد؛ اما از آنجایی که در بعضی مناطق، مخالفت با چنین ازدواج‌هایی تبدیل به فرهنگ شده است، لذا چنین اموری نیاز به کار فرهنگی و گذر زمان دارد.

استاد محمدی در انتهای سخنان خود با ذکر این نکته که ما در اسلام به هیچ عنوان پدیده‌ای به نام ازدواج سفید نداریم گفت: مایه‌ی تاسف است که جامعه‌ی اسلامی تا این حد زیر سایه‌ی تهاجم فرهنگ غربی قرار گرفته است. در بعضی کشورهای غربی، پسران و دختران جوان بدون پیوند زناشویی رسمی زیر یک سقف زندگی می‌کنند که چنین امری نه با قوانین شرعی جامعه‌ی اسلامی و نه با قوانین مدنی کشور ما سازگاری ندارد. ماده‌ی 60 قانون مدنی افغانستان تصریح دارد به اینکه ازدواج میان زن و مرد به واسطه‌ی جاری شدن عقد، مشروعیت پیدا می‌کند.

بخش پایانی نشست گفتمان "جوان امروز و پدیده‌ی ازدواج" به طرح پرسش تعدادی از حضار از کارشناسان برنامه و ارائه‌ی پاسخ کارشناسان اختصاص یافت.

گفتنی است که سلسله‌‌گفتمان‌های عملی پژوهشی "جستجوی راه تعالی" با انتخاب موضوعات روز و مبتلا به جامعه و دعوت از کارشناسان مجرب،به صورت هفته‌وار، پنج‌شنبه‌ها رأس ساعت 9:30 صبح در شهر مقدس قم، خیابان توحید، نبش توحید 9، مجتمع سبحان، طبقه‌ پنجم، دفتر مرکز تبیان و خبرگزاری آوا برگزار می‌گردد.