سیحون کامگار؛ رئیس اطلاعات و ارتباط عامه وزارت معادن و پترولیم به خبرنگار آوا گفت که فابریکه تولید سمنت جبلالسراج در اختیار این وزارت است، اما کارخانه سمنت غوری به اداره عملیاتی، اداره امور مرتبط میشود و معلومات در مورد این کارخانه باید از این اداره دریافت کرد.
خبرنگار صدای افغان در کابل درخواستی را در رابطه به میزان تولید سمنت در کارخانههای داخلی از وزارت معادن و پترولیم کشور ارائه داد که در پاسخ به این درخواست، بخش ارتباط عامه این وزارت، فقط در مورد تولید سمنت در جبلالسراج معلومات داده است.
آقای کامگار در ارتباط به تولید سمنت در کارخانه جبلالسراج در ایمیلی به خبرنگار صدای افغان، نوشته است که تصدی سمنت جبلالسراج در هر شبانه روز، 50 الی 60 تن سمنت، معادل هزار خریطه پنجاه کیلویی را در دو شیفت کاری تولید میکند.
او افزوده است که کیفیت سمنت تولید شده در تصدی جبلالسراج از نوع پورتلند با مارک 400 میباشد که داری دو برابر کیفیت سمنت وارداتی خارجی به کشور میباشد.
این تصدی در سال 1398 خورشیدی حدود 8400 تن سمنت تولید کرده که از مجموع تولیداتش، 8200 تن را به فروش رسانده است.
مطابق این گزارش؛ بر اساس آمار ادارۀ مرکزی احصائیه افغانستان، در یک دهۀ گذشته به طور میانگین سالانه بیش از 3 میلیون متریک تُن سمنت ( تولید داخلی و واردات) در کشور به مصرف رسیده که کمترین میزان مصرف در سال 2009 با مقدار 6.0 میلیون متریک تُن و بیشترین میزان مصرف در سال 2013 میلادی حدود 7.6 میلیون متریک تُن بوده است.
در سال 2016 میلادی بیش از 96 درصد سمنت مورد نیاز افغانستان از کشورهای پاکستان، ایران، و تاجیکستان تهیه شد. طی یک دهه گذشته افغانستان به طور میانگین نزدیک به 80000 متریک تُن سمنت تولید کرده است که کمترین میزان تولید حدود 31000 متریک تُن در سال 1388 و بیشترین میزان تولید حدود 158000 متریک تُن در سال 1394 بوده است.
بر اساس این گزارش؛ ظرفیت مجموعی سالانه تولید سمنت در افغانستان از سال 1394(کارخانههای غوری 1 و غوری 2 ) حدود 420000 متریک تُن بوده که با آغاز کار کارخانه سمنت جبلالسراج، این رقم به 450000 متریک تُن رسیده است.
افغانستان از سال 1386 الی سال 1396 همه ساله به طور میانگین کمتر از 20 درصد از ظرفیت نهایی خود سمنت تولید کرده است.
مقامها می گویند که فرسایش ماشینری کارخانهها، عدم دسترسی به برق کافی، محدودیت در عرضه زغال سنگ و انرژی سوختی و عدم پایبندی قراردادی به تعهداتش از دلایل اساسی عدم تولید با ظرفیت بالا است.
تصدی سمنت جبلالسراج در 80 کیلومتری شمال کابل در ولسوالی جبلالسراج ولایت پروان موقعیت دارد. این تصدی نخستین کارخانه سمنت در کشور بوده که در سال 1957 میلادی تاسیس شده که عملیات تولید در این کارخانه از سال 1957 تا 1996 ادامه یافت، اما بعدا به دلیل جنگهای داخلی تولید متوقف شد؛ با آن هم بعد از بیست سال توقف کاری، این تصدی در سال 2016 میلادی دوباره آغاز به کار کرد.
این در حالیست برخی از کارشناسان اقتصادی میگویند که دولت افغانستان در هجده سال اخیر با وجود کمکهای بیشمار جامعه جهانی، تلاشی برای خودکفایی محصولات داخلی انجام نداده است.
نعمت رسولی فعال اقتصادی که در یک نمایشگاه محصولات اقتصادی در کابل حضور داشت، به خبرنگار آوا گفت از سال 2002 میلادی تاکنون میلیاردها دالر از کمکهای جامعه جهانی به افغانستان سرازیر شده، اما این کمکها به شکل درست استفاده نشده است.
این فعال اقتصادی گفت که اکنون نیز میلیونها دالر برای واردات برق و کالاهای اساسی به کشور، هزینه میشود، اما بروی تولید برق و سایر محصولات مهم در داخل کشور، اقدام موثری صورت نمیگیرد.
آقای رسولی خاطرنشان کرد: افغانستان با داشتن منابع سرشار مانند سنگآهن، سمنت و مواد دیگر میتواند در تولید بسیاری از محصولات، خودکفا باشد، اما به دلایلی تاکنون این اقدام، عملی نشده است.