نخبگان، رسانه‌ها و آگاهی عمومی؛ سه ستون هم‌افزایی و وحدت ملی در افغانستان

 

سید حمزه موسوی، کارشناس مسائل حقوقی، طی سخنانی در این نشست با اشاره به ضرورت هم‌پذیری و هم‌افزایی در جامعه افغانستان گفت: امروز جامعه ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند مؤلفه‌هایی است که بتوانند زندگی مسالمت‌آمیز و تفاهم ملی را میان اقشار مختلف مردم رقم بزنند.

 

وی تأکید کرد که همکاری میان گروه‌های مختلف، از منظر منابع اسلامی و بین‌المللی، زمینه‌ساز هم‌افزایی است و افزود: ما ابتدا باید جایگاه نخبگان را روشن کنیم، بدانیم که نخبگان چه کسانی‌اند و سپس از این ظرفیت عظیم برای تقویت انسجام ملی بهره بگیریم.

موسوی حضور نخبگان در رسانه‌ها و فضای مجازی را عامل مهمی در تثبیت جایگاه آنان در جامعه دانست و گفت: رادیو، تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های دیداری و شنیداری، بسترهایی هستند که نخبگان می‌توانند در آن‌ها نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشند. این نقش می‌تواند فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی باشد.

 

او با ابراز تأسف از مهاجرت گسترده نخبگان فکری کشور اظهار داشت: هرچند بسیاری از نخبگان امروز خارج از افغانستان هستند، اما همچنان می‌توانند از طریق شبکه‌سازی، فعالیت رسانه‌ای و فضای مجازی به ایفای نقش بپردازند. آنان مسئولیت دارند که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های نوین، برای تحقق همدلی، هم‌فکری و هم‌پذیری ملی گام بردارند.

 

این کارشناس حقوقی ادامه داد: «ما همواره با چالش‌هایی در برخی از عرصه‌ها مواجه‌ بوده‌ایم که ضربات زیادی بر پیکر افغانستان وارد کرده‌اند، اما این بحران‌ها قابل مدیریت و درمان هستند.»

 

وی راهکارهایی برای عبور از این بحران‌ها پیشنهاد کرد و گفت: باید به سمت ایجاد شبکه‌های درون‌زا، گفت‌وگوی بین‌الافغانی و پل‌های ارتباطی بین اقوام مختلف حرکت کرد. مشارکت زنان، فعالان مدنی، علما و دانشجویان می‌تواند در این روند نقش‌آفرین باشد.

 

موسوی همچنین از دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی خواست که از نخبگان حمایت کنند و تأکید کرد: طرح‌های آموزشی، فرهنگی و چندزبانه، از جمله برنامه‌هایی هستند که می‌توانند به ایجاد هم‌افزایی و وحدت ملی کمک کنند.

 

او گفت: نخبگان باید با عقلانیت، استدلال و روش‌های مسالمت‌آمیز وارد میدان شوند. امروز فضای مجازی وسیع‌ترین بستر ارتباطی است و می‌تواند سکوی مناسبی برای رساندن صدای نخبگان به حاکمیت، نهادهای بین‌المللی و مردم باشد.

 

موسوی بر نقش مؤثر زنان در جامعه نیز تأکید کرد و گفت: «زنان باید صدای خود را از طرق مسالمت‌آمیز به گوش نخبگان، حکومت ‌و جهانیان برسانند تا شاهد نقش‌آفرینی بیشتر آنان در آینده افغانستان باشیم.»

 

خانم رقیه حسینی، کارشناس مسائل اجتماعی نیز طی سخنانی در نشست گفتمان راه تعالی، با تأکید بر نقش آگاهی عمومی در ساخت جامعه‌ای پویا و متحد، گفت: مردم باید از لحاظ سیاسی و اجتماعی آگاه شوند و تبعیض نژادی از بین برود. زنان و دختران باید امکان تحصیل و اشتغال داشته باشند، چرا که این زنان هستند که فرزندان آینده کشور را تربیت می‌کنند و به جامعه تحویل می‌دهند.

وی با اشاره به علل اختلافات گسترده در سطح کشور، اظهار داشت: در چهار دهه گذشته عوامل داخلی از جمله افراط‌گرایی موجب جنگ‌های داخلی شده است.

 

این کارشناس اجتماعی با اشاره به عوامل خارجی تأثیرگذار بر وحدت یا تفرقه مردم افغانستان، افزود: امریکا نقش مهمی در دو قطبی‌سازی جامعه ایفا کرد. در حالی‌ که در دوران جهاد علیه شوروی، نبود دخالت کشورهایی مانند پاکستان و عربستان موجب اتحاد و انسجام مردم شده بود.

 

خانم حسینی با بیان اینکه برخی رهبران سیاسی باعث خیانت و عقب‌ماندگی جامعه شدند، تأکید کرد: «تنها راه رسیدن به اتحاد و اتفاق، ارتقاء سطح سواد، دانش و آگاهی عمومی است.

 

وی خاطرنشان کرد: متأسفانه جامعه ما با سطح پایین سواد و شکاف طبقاتی شدید مواجه است، که این امر مانعی جدی بر سر راه وحدت ملی است.

 

حسینی رسانه‌ها را نیز در این زمینه بسیار تأثیرگذار دانست و گفت: رسانه‌ها و مطبوعات می‌توانند نقطه عطفی برای وحدت باشند، اما مهم این است که دلسوزان کشور رسانه‌ها را مدیریت کنند.

 

خانم حسینی نداشتن شغل و رکود اقتصادی را یکی دیگر از عوامل مهم تفرقه دانست و در پایان بر نقش نخبگان و فرهیختگان افغانستانی در ایجاد هم‌گرایی و هم‌افزایی تأکید کرد.

 

وی اظهار کرد: «در چنین شرایطی، تنها با تلاش و تدبیر نخبگان و دلسوزان کشور است که می‌توان بذر امید، وحدت و بازسازی افغانستان را کاشت.»