خبرگزاری صدای افغان(آوا) - کابل: در پی جنگ اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی، روند اخراج مهاجرین افغانستانی از ایران افزایش یافته است. شماری از مهاجرین برگشت کننده که در مرز اسلامقلعه منتظر ورود به کشور هستند، میگویند که بدون هیچگونه حمایت و امکانات در این نقطه مرزی رها شدهاند و با مشکلات جدی مواجهاند.
خبرگزاری آوا با برخی از این مهاجرین برگشت کننده مصاحبه کرده است. آنان از نبود امکانات اولیه و کمکهای لازم در مرز اسلامقلعه گلایهمند بوده و خواهان توجه و همکاری نهادهای امارت اسلامی و بینالمللی شدند.
علی احمدی، یکی از مهاجرین که اخیراً از ایران به کشور بازگشته، در گفتوگو با خبرگزاری آوا اظهار داشت که وضعیت مهاجرین بسیار ناگوار است و هیچگونه امکاناتی برای بازگشتکنندگان از سوی امارت اسلامی یا نهادهای بینالمللی فراهم نشده است.
وی افزود که تمام دارایی، خانه و تجارت خود را در ایران رها کرده و حتی نتوانسته پول پیشخانه خود را از صاحبخانه دریافت کند. احمدی تأکید کرد که مهاجرین باید طبق برنامهای منظم و هماهنگ از ایران خارج شوند تا از بروز بحران انسانی در مرز جلوگیری گردد.
این مهاجر برگشت کننده به شدت از نبود رسیدگی و حمایت در مرز گلایه داشت و گفت: «مهاجرین در مرز با گرسنگی، تشنگی و بیپولی دستوپنجه نرم میکنند، در حالی که هیچ نهاد داخلی یا بینالمللی به آنان کمک نکرده است.»
او از امارت اسلامی خواست تا برای مدیریت بهتر روند بازگشت، برنامههای منظم و اجرایی را روی دست گرفته و از تلف شدن مهاجرین در مسیر جلوگیری کند. همچنین از دولت ایران درخواست نمود که خروج مهاجرین به صورت تدریجی و زمانبندی شده انجام شود تا رسیدگی بهتر صورت گیرد.
علی احمدی در پایان گفت که برخلاف وعدههای داده شده، هیچ کمک و حمایتی از نهادهای داخلی و بینالمللی دریافت نکرده و نه خانه و زمینی در کشور در اختیار دارد.

حیاتالله، باشنده ولایت سرپل که سالها در ایران زندگی کرده و اخیراً بهاجبار از سوی دولت ایران اخراج شده، در گفتوگو با خبرنگار آوا از رفتار غیرمنصفانه مأموران مرزی ایران انتقاد کرد. او گفت که پس از تنشهای اخیر، ایستهای بازرسی متعدد در تهران و دیگر مناطق ایجاد شده که هدف اصلی آن بازداشت مهاجرین است.
حیاتالله افزود که مهاجرین در ایران با مشکلات گستردهای روبهرو هستند، از جمله عدم بازپرداخت پول پیشخانه توسط مالکان و هزینه بالای کرایه وسایط نقلیه در مناطق مرزی که بر مشکلات آنان افزوده است.
وی از امارت اسلامی خواست تا روند بازگشت مهاجرین را به صورت درست و منظم مدیریت کند و زمینه کار، شغل و سرپناه مناسب را برای آنان فراهم سازد.
محمد حنیف فرزان، استاد دانشگاه و فعال اجتماعی، در مصاحبهای با خبرگزاری آوا اخراج اجباری مهاجرین را مغایر قوانین بینالمللی مهاجرت دانست و برخورد نیروهای ایرانی با مهاجرین را غیرمنصفانه توصیف نمود.
او هشدار داد که این روند نه تنها بیکاری و فقر را در کشور افزایش میدهد، بلکه چالشهای روانی، افسردگی و مشکلات اجتماعی را تشدید میکند.
فرزان بر ضرورت همکاری مشترک میان نهادهای ذیربط برای جلوگیری از بحرانهای اجتماعی ناشی از بازگشت دستهجمعی تأکید کرد و از تاجران و مردم خواست تا با کمکهای مالی، ساخت شهرکهای مهاجرنشین و فراهمسازی شرایط زندگی شرافتمندانه، نقش خود را ایفا کنند.
محمدیوسف علیزاده، وکیل ناحیه سیزدهم کابل، از افزایش بازگشت مهاجرین افغانستانی از ایران و پاکستان ابراز نگرانی کرد و گفت که بازگشتکنندگان با چالشهایی از جمله نبود سرپناه مناسب، غذای کافی و شغل مواجهاند.
علیزاده افزود که بهدلیل مشکلات امنیتی و حضور برخی افراد اخلالگر، ایران تصمیم به اخراج بخشی از مهاجرین گرفته است. وی تأکید کرد که این روند باید با رعایت ملاحظات انسانی، امنیتی و اقتصادی به شکل منظم مدیریت شود.
وی گفت که امارت اسلامی، نهادهای مرتبط با امور مهاجرت و تاجران کشور مسئولیت دارند تا با فراهمسازی امکانات اولیه مانند سرپناه، ترانسپورت رایگان، خدمات صحی و غذایی در نقاط مرزی، از بازگشتکنندگان حمایت کنند.
علیزاده همچنین از افزایش کرایه خانهها در شهرهای بزرگ انتقاد کرد و از مردم خواست تا با رعایت اصول برادری و شهروندی در کاهش هزینهها نقش ایفا کنند.
او از ایران به عنوان کشور همسایه، همزبان و همدین خواست تا با رعایت اصول انسانی از برخورد ناپسند با مهاجرین جلوگیری کند و با توجه به چهار دهه بحران در کشور، شرایط بهتری برای بازگشت آنان فراهم سازد.
گفتنی است که در تماسهای مکرر با وزارت مهاجرین و عودتکنندگان، تاکنون هیچ واکنشی در این زمینه دریافت نشده است.
بر اساس گزارشهای تازه، سازمانهای بینالمللی مانند سازمان بینالمللی مهاجرت و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، در تلاش برای هماهنگی با نهادهای محلی و امارت اسلامی جهت فراهمسازی کمکهای اولیه برای مهاجرین برگشتکننده هستند. این کمکها شامل توزیع مواد غذایی، ارائه خدمات صحی و ایجاد سرپناههای موقت در نقاط مرزی میشود. برنامههایی نیز برای ایجاد شهرکهای مهاجرنشین در ولایات مختلف به منظور کاهش فشار بر شهرهای بزرگ در دست بررسی است.
به باور کارشناسان، بازگشت دستهجمعی مهاجرین افغانستانی در این مقطع زمانی، فشار زیادی بر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی کشور وارد میکند. نبود برنامهریزی دقیق و امکانات حمایتی، مهاجرین را در وضعیت بحرانی قرار داده و میتواند منجر به افزایش آسیبهای انسانی، روانی و اجتماعی شود. از اینرو، ضروری است امارت اسلامی با همکاری نهادهای بینالمللی و مردم، برنامههای حمایتی منظم و جامع را برای مهاجرین برگشتکننده روی دست گیرد. همچنین، کشور همسایه باید با رعایت حقوق انسانی و توجه به پیشینه طولانی بحرانها، روند خروج مهاجرین را به صورت تدریجی و هماهنگ مدیریت کند تا بحرانهای انسانی به حداقل برسد و بازگشتها با حفظ کرامت و احترام انسانی صورت گیرد.