سفیران برخی کشورهای منطقه در کابل در چارچوپ چهارمین نشست گفتگوهای صلح را در انستیتیوت مطالعات راهبردی افغانستان گرد هم آمده و هشدار دادند در صورتی که همکاری نزدیک میان کشورهای منطقه نباشد، صلح در افغانستان به میان نخواهد آمد.
سفیر چین در کابل در این نشست گفت که افغانستان و پاکستان نمی‌توانند از کنار هم دور شوند و برای همین باید راه‌های همزیستی مسالمت آمیز را دریابند.
یاو جینگ افزود که تامین امنیت در افغانستان، برای امنیت تمام منطقه مهم است.
سفیر ترکیه در کابل اما بر عوامل داخلی بی‌ثباتی در افغانستان اشاره کرد و گفت که حکومتی قوی و پاسخگو می‌تواند زمینه صلح درازمدت را در افغانستان فراهم کند.
نیکولاس هیسم؛ نماینده سازمان ملل برای افغانستان هم گفت: یکی از راه‌های رسیدن به صلح در منطقه، گسترش اعتماد میان کابل و اسلام آباد است.
امرالله صالح؛ رییس پیشین امنیت ملی گفت: پاکستان همواره کوشیده است افغانستان را ضعیف نگهدارد تا منافع کلان خودش تامین شود؛ مساله ای که به باور او پایدار نخواهد بود.
در همین حال، آگاهان می گویند که برگزاری اینگونه نشست ها دست کم از این حیث که نوعی تضارب آرا و تفکیک مواضع از سوی کشورهای اثرگذار و ذی نفع در وضعیت کنونی افغانستان، صورت می گیرد، مؤثر و مثبت است و باید ادامه پیدا کند.
این مهم است که به عنوان نمونه، قدرت های بزرگی مانند هند و چین، دقیقا چه دیدگاهی در مورد افغانستان و وضعیت جاری در زمینه های صلح و جنگ در کشور ما دارند.
هرچند این نگرانی پنهان همواره وجود داشته است که سیاست ها، منافع، مصالح، نگرانی ها و ملاحظات جانبی دیگر، هیچگاه به دولت ها و سیاستمداران امکان نمی دهد که نیات، اهداف و برداشت های واقعی خود را در خصوص یک موضوع مبتلابه روز، بیان کنند. با این حال، نفس گرد همایی نمایندگان کشورهای مهم منطقه در زیر یک سقف به منظور بحث کردن پیرامون یک موضوع کلیدی مبتلابه، ارزشمند است و باید مغتنم شمرده شود.
شرکت کنندگان نشست مورد نظر، دست کم در یک زمینه اتفاق نظر داشته اند که پاکستان و افغانستان نمی توانند دور از هم و به صورت جزایری جداگانه زندگی کنند. آنها از بسیاری جهات به همدیگر وابسته هستند.
اینکه تصور کنیم افغانستان، بدون پاکستان یا پاکستان بدون افغانستان می توانند بر مشکلات خود غلبه کنند و یا به طیفی از منافع راهبردی و حیاتی خویش، دست پیدا کنند، تصوری از بنیاد اشتباه و عملا غیر ممکن و غیر قابل تحقق است.
با این حساب، تنها راه ممکن، همکاری صادقانه و مبتنی بر حسن نیت، احترام متقابل و در شرایطی کاملا عادلانه و برابر و برآمده از منافع دوجانبه است.
با این حساب، این به پاکستان بستگی دارد که چگونه چنین زمینه ای را برای همکاری مهیا می سازد.
آنچه تاکنون شاهد بوده ایم، غلبه نوعی نگاه سلطه جویانه و قیم مآبانه پاکستان در قبال افغانستان بوده است؛ نگاهی که صرفا به گسترش دامنه بحران منجر شده، به تقویت و تجهیز تروریزم، انجامیده و منطقه را بیش از هر زمان دیگری روی گسل شکننده ناامنی، بحران آفرینی و سقوط به کام جریان های دهشت افکن و تروریستی قرار داده است.
این مستقیما ناشی از همان اراده قیم مآبانه ای بوده که سران حکومت های مختلف در پاکستان نسبت به افغانستان داشته اند؛ ولی هیچگاه موفق نشده اند.
به نظر می رسد اکنون زمان آن فرارسیده است که پاکستان، واقعیت های جاری در افغانستان را بپذیرد.
سیاست حذف و استیلای یکجانبه دیگر پاسخگو نیست.
افغانستان با تمام تنوع قومیت ها، نژادها، زبان ها و مذاهب، یک کشور مستقل، واحد و تقسیم ناپذیر است.
اینکه کشورهای خارجی، بخش هایی از کشور را بسته به هویت های قومی و اقلیت های تباری و طیف های مذهبی، به منطقه نفوذ و سلطه خود تبدیل کنند و به این ترتیب، مانع از شکل گیری یک هویت جمعی در سطح ملی دارای حاکمیت و استقلال سیاسی شوند، به جز دامن زدن به گسترش بحران و تقویت تروریزم، نتیجه ای نخواهد داشت.
در برابر، افغانستانی امن، آرام، باثبات، دموکراتیک، مترقی و دارای یک نظام سیاسی پاسخگو، مسلط و مقتدر، به نفع همه همسایگان از جمله پاکستان است.
با این حساب، به باور آگاهان، محور اصلی تلاش های جاری صلح نیز می بایست، دستیابی به این مأمول باشد.
سفیر چین در کابل در این نشست گفت که افغانستان و پاکستان نمی‌توانند از کنار هم دور شوند و برای همین باید راه‌های همزیستی مسالمت آمیز را دریابند.
یاو جینگ افزود که تامین امنیت در افغانستان، برای امنیت تمام منطقه مهم است.
سفیر ترکیه در کابل اما بر عوامل داخلی بی‌ثباتی در افغانستان اشاره کرد و گفت که حکومتی قوی و پاسخگو می‌تواند زمینه صلح درازمدت را در افغانستان فراهم کند.
نیکولاس هیسم؛ نماینده سازمان ملل برای افغانستان هم گفت: یکی از راه‌های رسیدن به صلح در منطقه، گسترش اعتماد میان کابل و اسلام آباد است.
امرالله صالح؛ رییس پیشین امنیت ملی گفت: پاکستان همواره کوشیده است افغانستان را ضعیف نگهدارد تا منافع کلان خودش تامین شود؛ مساله ای که به باور او پایدار نخواهد بود.
در همین حال، آگاهان می گویند که برگزاری اینگونه نشست ها دست کم از این حیث که نوعی تضارب آرا و تفکیک مواضع از سوی کشورهای اثرگذار و ذی نفع در وضعیت کنونی افغانستان، صورت می گیرد، مؤثر و مثبت است و باید ادامه پیدا کند.
این مهم است که به عنوان نمونه، قدرت های بزرگی مانند هند و چین، دقیقا چه دیدگاهی در مورد افغانستان و وضعیت جاری در زمینه های صلح و جنگ در کشور ما دارند.
هرچند این نگرانی پنهان همواره وجود داشته است که سیاست ها، منافع، مصالح، نگرانی ها و ملاحظات جانبی دیگر، هیچگاه به دولت ها و سیاستمداران امکان نمی دهد که نیات، اهداف و برداشت های واقعی خود را در خصوص یک موضوع مبتلابه روز، بیان کنند. با این حال، نفس گرد همایی نمایندگان کشورهای مهم منطقه در زیر یک سقف به منظور بحث کردن پیرامون یک موضوع کلیدی مبتلابه، ارزشمند است و باید مغتنم شمرده شود.
شرکت کنندگان نشست مورد نظر، دست کم در یک زمینه اتفاق نظر داشته اند که پاکستان و افغانستان نمی توانند دور از هم و به صورت جزایری جداگانه زندگی کنند. آنها از بسیاری جهات به همدیگر وابسته هستند.
اینکه تصور کنیم افغانستان، بدون پاکستان یا پاکستان بدون افغانستان می توانند بر مشکلات خود غلبه کنند و یا به طیفی از منافع راهبردی و حیاتی خویش، دست پیدا کنند، تصوری از بنیاد اشتباه و عملا غیر ممکن و غیر قابل تحقق است.
با این حساب، تنها راه ممکن، همکاری صادقانه و مبتنی بر حسن نیت، احترام متقابل و در شرایطی کاملا عادلانه و برابر و برآمده از منافع دوجانبه است.
با این حساب، این به پاکستان بستگی دارد که چگونه چنین زمینه ای را برای همکاری مهیا می سازد.
آنچه تاکنون شاهد بوده ایم، غلبه نوعی نگاه سلطه جویانه و قیم مآبانه پاکستان در قبال افغانستان بوده است؛ نگاهی که صرفا به گسترش دامنه بحران منجر شده، به تقویت و تجهیز تروریزم، انجامیده و منطقه را بیش از هر زمان دیگری روی گسل شکننده ناامنی، بحران آفرینی و سقوط به کام جریان های دهشت افکن و تروریستی قرار داده است.
این مستقیما ناشی از همان اراده قیم مآبانه ای بوده که سران حکومت های مختلف در پاکستان نسبت به افغانستان داشته اند؛ ولی هیچگاه موفق نشده اند.
به نظر می رسد اکنون زمان آن فرارسیده است که پاکستان، واقعیت های جاری در افغانستان را بپذیرد.
سیاست حذف و استیلای یکجانبه دیگر پاسخگو نیست.
افغانستان با تمام تنوع قومیت ها، نژادها، زبان ها و مذاهب، یک کشور مستقل، واحد و تقسیم ناپذیر است.
اینکه کشورهای خارجی، بخش هایی از کشور را بسته به هویت های قومی و اقلیت های تباری و طیف های مذهبی، به منطقه نفوذ و سلطه خود تبدیل کنند و به این ترتیب، مانع از شکل گیری یک هویت جمعی در سطح ملی دارای حاکمیت و استقلال سیاسی شوند، به جز دامن زدن به گسترش بحران و تقویت تروریزم، نتیجه ای نخواهد داشت.
در برابر، افغانستانی امن، آرام، باثبات، دموکراتیک، مترقی و دارای یک نظام سیاسی پاسخگو، مسلط و مقتدر، به نفع همه همسایگان از جمله پاکستان است.
با این حساب، به باور آگاهان، محور اصلی تلاش های جاری صلح نیز می بایست، دستیابی به این مأمول باشد.
