جنرال عبدالرشید دوستم در دیدار با زلمی خلیلزاد گفته است که برای رسیدن به صلح پایدار در کشور باید ابتدا اعتمادسازی در داخل نظام شکل گرفته و اجماع ملی به وجود آید.
آقای دوستم که اکنون در ترکیه به سر می‌برد، شامگاه چهارشنبه با آقای خلیلزاد دیدار کرده است.
او در این دیدار، ختم جنگ ۴۰ ساله از طریق مذاکرات صلح همه شمول بین‌الافغانی، تأمین صلح سرتاسری پایدار با حفظ دستاوردهاي ۱۷ سال گذشته را در افغانستان از آرزوهای بزرگ مردم افغانستان دانسته و افزوده است که برای رسیدن به این اهداف، مردم افغانستان قبل از همه به اعتمادسازی داخل نظام و اجماع ملی در سطح کشور ضرورت دارند.
دوستم خاطرنشان کرده که چنین اجماعی می‌تواند از طریق تفاهم بین عناصر اصلی جامعه افغانستان به شمول حکومت، احزاب سیاسی، اقوام، اقشار و افکار مختلف مطرح به شمول زنان و جوانان، شکل گیرد.
کارشناسان نیز بر این نکته اتفاق نظر دارند که جنگ در افغانستان، یک معضل ملی است و پایان آن و استقرار صلح نیز نیاز به راه حل های ملی و همه شمول دارد.
از دید آنها در طول ۴۰ سال گذشته که جنگ های خانمان برانداز و ویرانگری را شاهد بودیم، هیچیک از اقوام کشور، در حاشیه امنیت قرار نداشته یا از آن منتفع نشده است. همه مردم افغانستان در این زمینه، هزینه داده و متحمل خسارت های سنگین و غیر قابل جبرانی شده اند.
از سوی دیگر، حتی تندروترین گروه ها مانند طالبان و حزب اسلامی هم پس از تجربه ده ها سال جنگ و خشونت و ویرانگری به این نتیجه رسیده اند که بدون مشارکت حداکثری و عادلانه همه اقوام و احزاب و جریان های فعال و اثرگذار سیاسی و قومی، نمی توان به یک صلح کامل و دایمی و فراگیر در کشور دست پیدا کرد.
واضح ترین نمونه در این زمینه، رژیم طالبان است که طی پنج سال سلطه خود بر افغانستان، نتوانست الگوهای سیاسی و ایدئولوژیک خود را به طور کامل و ریشه ای، بر مردم کشور، تحمیل کند و یک سازوکار سیاسی و اداری قومی و ایدئولوژيک همسان را پدید آورد.
این همان چیزی است که اکنون مذاکره کنندگان طالبان، رسما به آن اذعان می کنند و می گویند که آن گروه در صدد تصاحب قدرت از راه زور نیست و اراده ای برای انحصاری کردن قدرت نیز ندارد.
بنابراین، اکنون که روند صلح کلید خورده و وارد مراحل حساس و جدی هم شده است، هیچ طرف دیگری نمی تواند با انحصاری و قومی کردن روند صلح و ایجاد مانع در مسیر مشارکت دیگر اقوام و احزاب و بازیگران مهم و اثرگذار، به اهداف خود دست پیدا کند.
با این حساب، همانگونه که در اظهارات آقای دوستم هم بازتاب یافته، اکنون زمان آن فرارسیده تا برای رسیدن به صلح، یک اجماع فراگیر و مبتنی بر اعتماد میان نیروهای درون و بیرون نظام به وجود آید و سازوکاری شکل بگیرد که طی آن، همه مردم افغانستان از هر قوم و تبار و مذهب و گرایش سیاسی و حزبی که هستند، خود را در آیینه آن ببینند.
از سوی دیگر، نباید از یاد برد که افغان ها برای رسیدن به صلحی ملی و برای همه مردم افغانستان، نیاز به فراهم آمدن بر یک محور ملی دارند؛ محوری وحدت بخش که اصل و اساس آن را منافع راهبردی کشور تشکیل دهد و منافع ملی، خط سرخ هرگونه تصمیم گیری و عملکرد آن باشد.
تجربه ده ها سال گذشته، نشان داده است که دخالت های خارجی، مانع از تحقق صلح است و تا زمانی که افغان ها به وحدت و همگرایی ملی نرسیده اند، خارجی ها هرگز اجازه نمی دهند که جنگ پایان یابد، افغانستان به صلح برسد و در سایه یک دولت فراگیر ملی، استقلال و اقتدار خود را احیا کند.
با توجه به این مسایل، اکنون که قدرت های خارجی، سعی می کنند منافع خود را از مسیر صلح در افغانستان، تأمین کنند، دولت به عنوان سازمان دهنده اصلی تحولات مرتبط با صلح در داخل کشور، باید ابتکار عمل را به دست بگیرد و اساس یک محور ملی و فراقومی در زمینه صلح را بگذارد که طی آن، اجماع ملی در این حوزه به وجود بیاید و با مشارکت و حضور عادلانه نمایندگان همه اقوام و احزاب سیاسی کشور، عدالت قومی قابل انتظار در یک کشور کثیرالقومی و متکثر از نظر ساختار اجتماعی و بافتار اتنیکی، تأمین شود.
آقای دوستم که اکنون در ترکیه به سر می‌برد، شامگاه چهارشنبه با آقای خلیلزاد دیدار کرده است.
او در این دیدار، ختم جنگ ۴۰ ساله از طریق مذاکرات صلح همه شمول بین‌الافغانی، تأمین صلح سرتاسری پایدار با حفظ دستاوردهاي ۱۷ سال گذشته را در افغانستان از آرزوهای بزرگ مردم افغانستان دانسته و افزوده است که برای رسیدن به این اهداف، مردم افغانستان قبل از همه به اعتمادسازی داخل نظام و اجماع ملی در سطح کشور ضرورت دارند.
دوستم خاطرنشان کرده که چنین اجماعی می‌تواند از طریق تفاهم بین عناصر اصلی جامعه افغانستان به شمول حکومت، احزاب سیاسی، اقوام، اقشار و افکار مختلف مطرح به شمول زنان و جوانان، شکل گیرد.
کارشناسان نیز بر این نکته اتفاق نظر دارند که جنگ در افغانستان، یک معضل ملی است و پایان آن و استقرار صلح نیز نیاز به راه حل های ملی و همه شمول دارد.
از دید آنها در طول ۴۰ سال گذشته که جنگ های خانمان برانداز و ویرانگری را شاهد بودیم، هیچیک از اقوام کشور، در حاشیه امنیت قرار نداشته یا از آن منتفع نشده است. همه مردم افغانستان در این زمینه، هزینه داده و متحمل خسارت های سنگین و غیر قابل جبرانی شده اند.
از سوی دیگر، حتی تندروترین گروه ها مانند طالبان و حزب اسلامی هم پس از تجربه ده ها سال جنگ و خشونت و ویرانگری به این نتیجه رسیده اند که بدون مشارکت حداکثری و عادلانه همه اقوام و احزاب و جریان های فعال و اثرگذار سیاسی و قومی، نمی توان به یک صلح کامل و دایمی و فراگیر در کشور دست پیدا کرد.
واضح ترین نمونه در این زمینه، رژیم طالبان است که طی پنج سال سلطه خود بر افغانستان، نتوانست الگوهای سیاسی و ایدئولوژیک خود را به طور کامل و ریشه ای، بر مردم کشور، تحمیل کند و یک سازوکار سیاسی و اداری قومی و ایدئولوژيک همسان را پدید آورد.
این همان چیزی است که اکنون مذاکره کنندگان طالبان، رسما به آن اذعان می کنند و می گویند که آن گروه در صدد تصاحب قدرت از راه زور نیست و اراده ای برای انحصاری کردن قدرت نیز ندارد.
بنابراین، اکنون که روند صلح کلید خورده و وارد مراحل حساس و جدی هم شده است، هیچ طرف دیگری نمی تواند با انحصاری و قومی کردن روند صلح و ایجاد مانع در مسیر مشارکت دیگر اقوام و احزاب و بازیگران مهم و اثرگذار، به اهداف خود دست پیدا کند.
با این حساب، همانگونه که در اظهارات آقای دوستم هم بازتاب یافته، اکنون زمان آن فرارسیده تا برای رسیدن به صلح، یک اجماع فراگیر و مبتنی بر اعتماد میان نیروهای درون و بیرون نظام به وجود آید و سازوکاری شکل بگیرد که طی آن، همه مردم افغانستان از هر قوم و تبار و مذهب و گرایش سیاسی و حزبی که هستند، خود را در آیینه آن ببینند.
از سوی دیگر، نباید از یاد برد که افغان ها برای رسیدن به صلحی ملی و برای همه مردم افغانستان، نیاز به فراهم آمدن بر یک محور ملی دارند؛ محوری وحدت بخش که اصل و اساس آن را منافع راهبردی کشور تشکیل دهد و منافع ملی، خط سرخ هرگونه تصمیم گیری و عملکرد آن باشد.
تجربه ده ها سال گذشته، نشان داده است که دخالت های خارجی، مانع از تحقق صلح است و تا زمانی که افغان ها به وحدت و همگرایی ملی نرسیده اند، خارجی ها هرگز اجازه نمی دهند که جنگ پایان یابد، افغانستان به صلح برسد و در سایه یک دولت فراگیر ملی، استقلال و اقتدار خود را احیا کند.
با توجه به این مسایل، اکنون که قدرت های خارجی، سعی می کنند منافع خود را از مسیر صلح در افغانستان، تأمین کنند، دولت به عنوان سازمان دهنده اصلی تحولات مرتبط با صلح در داخل کشور، باید ابتکار عمل را به دست بگیرد و اساس یک محور ملی و فراقومی در زمینه صلح را بگذارد که طی آن، اجماع ملی در این حوزه به وجود بیاید و با مشارکت و حضور عادلانه نمایندگان همه اقوام و احزاب سیاسی کشور، عدالت قومی قابل انتظار در یک کشور کثیرالقومی و متکثر از نظر ساختار اجتماعی و بافتار اتنیکی، تأمین شود.
