عبدالله عبدالله؛ رییس اجرایی می‌گوید که عدم آمادگی طالبان برای مذاکره با دولت بزرگترین مانع صلح در کشور است؛ ولی حکومت باید انعطاف داشته باشد.
عبدالله گفت: "صلح مهم‌ترین مساله برای مردم افغانستان است؛ ولی متاسفانه هنوز طالبان حاضر به مذاکره با دولت نشده اند؛ ما هم مسؤولیت داریم این مانع را برداریم."
او تاکید کرد که حکومت عدم آمادگی طالبان را بزرگترین مانع در روند صلح می‌داند؛ ولی اینکه چگونه مانع برداشته شود و چگونه مذاکره صورت گیرد دولت باید انعطاف داشته باشد.
رییس اجرایی گفت که سران حکومت برای برداشتن این مانع میان خود و اقشار سیاسی مشوره خواهند کرد.
عبدالله گفت: "پروسه صلح محدود نشود. مانع اصلی طالبان است و هنوز به نتیجه نرسیده‌اند که وارد مذاکره صادقانه با دولت و مردم افغاسنتان شوند؛ اما ما نباید بهانه برای آنان بگذاریم. ما باید احساس مسؤولیت کنیم در مورد سرنوشت افغانستان؛ زیرا هر روزی که در جنگ می‌گذرد ما فرصت‌های را از دست می‌دهیم."
به نظر می رسد رییس اجرایی به مسایل مهمی اشاره کرده است. اینکه صلح یک ضرورت بنیادی است که باید تحقق پیدا کند در آن شکی نیست؛ اما در حال حاضر، طالبان بزرگترین مانع در این مسیر هستند؛ زیرا حاضر نیستند با دولت افغانستان مذاکره کنند. آنها دولت را دست نشانده و نامشروع و فاقد صلاحیت می دانند. از سوی دیگر، تصور نمی شود که هیچ توافق صلحی بدون تایید دولت افغانستان، بتواند جنبه عملی پیدا کند و به نتیجه برسد.
اگر این روند ادامه پیدا کند، نتیجه آن، چیزی جز بن بست نخواهد بود. بنابراین، دست کم یکی از طرف ها باید انعطاف نشان دهد و از موضعی که دارد، عقب نشینی کند.
به باور تحلیلگران، اینکه علیرغم امتناع طالبان از مذاکره مستقیم با نمایندگان دولت افغانستان، طالبان همچنان می توانند با امریکا مذاکره کنند و حتی برای این منظور، در مسیر سفرهای آزادانه آن دسته از اعضای تیم مذاکره کننده طالبان که تحت تحریم بین المللی هستند و اجازه سفر به کشورهای دیگر را ندارند نیز محدودیت و مانعی ایجاد نمی شود، نشان دهنده انعطاف دولت افغانستان در این زمینه است.
اما این انعطاف چیزی نیست که به تحقق خواست ها و حراست از منافع مشروع مردم افغانستان در روند صلح با طالبان بیانجامد.
تحت هر شرایطی دولت ناگزیر است تا در این روند مشارکت و چه بسا بر آن مالکیت تام و مطلق داشته باشد؛ زیرا امریکا، روسیه، پاکستان، اعراب و... حق ندارند به نیابت از مردم افغانستان درباره سرنوشت آینده آنها تصمیم بگیرند.
وعده های نماینده امریکا برای مشارکت دادن دولت در این گفتگوها هم کافی نیست. خلیلزاد نیز در موقعیتی نیست که به نیابت از طالبان تصمیم بگیرد و یا به نمایندگی از افغانستان با طالبان، گفتگو کند.
با توجه به این مسایل، دولت نباید با بیم و امید به نتایج مذاکرات جاری امریکا با طالبان نگاه کند و انتظار داشته باشد که فرجام این مذاکرات، آغاز گفتگوهای مستقیم صلح میان کابل و طالبان باشد. بنابراین، حکومت باید از هم اکنون همه ابزارهایش برای تحمیل خود بر این روند را به کار ببندد.
یکی از این ابزارها، پاسخگو کردن سازمان های بین المللی در قبال تعهدات خود به دولت افغانستان در زمینه اعمال تحریم بر اعضای طالبان است. از این منظر، ملا برادر و دیگر اعضای طالبان نباید اجازه پیدا کنند به صورت آزادانه به کشورهای مختلف سفر کنند. اعمال این محدودیت ها در نهایت، طالبان را مجبور خواهد کرد تا حق کابل را برای مشارکت و حتی مالکیت بر گفتگوها به رسمیت بشناسند.
دومین ابزار قدرتمند کابل، ایجاد یک اجماع فراگیر سیاسی و قومی میان حکومت و سازمان ها و جریان های بیرون از قدرت و درون نظام است. ارگ ریاست جمهوری باید با ایجاد یک جبهه سیاسی مقتدر داخلی، راه طالبان برای توافق مستقیم و بی درد سر با امریکا را سد کند و آنها را وادار سازد تا به گفتگوهای «بین الافغانی» به معنای واقعی کلمه تن دردهند؛ روندی که محور اصلی آن، حکومت باشد.
برگزاری جرگه مشورتی پیش رو، این فرصت استثنایی و ارزشمند را در اختیار حکومت قرار می دهد که از انحصارگرایی و پنهانکاری در روند صلح دست بردارد و مقدمات یک اجماع ملی فراگیر را فراهم سازد.
سومین ابزار حکومت برای مشارکت و مالکیت در روند صلح که بی ارتباط با ابزار دوم نیست، تشکیل یک هیأت مذاکره کننده فرادولتی، کثیرالقومی و چندجناحی است تا در کلیه مراحل مذاکره با طالبان، حضور و مشارکت داشته باشد.
در صورتی که این اقدامات صورت بگیرد، دیگر لازم نیست تا دولت به وعده های غیرعملی زلمی خلیلزاد دل خوش کند و یا به واکنش های تند انفعالی نسبت به مذاکرات مستقل احزاب و فعالان سیاسی با طالبان، بسنده کند؛ زیرا با اعمال این تدابیر، هم امریکا و هم طالبان، مجبور می شوند تمامی تلاش های خود برای صلح را از مسیر و مجرای مشخص شده از جانب افغان ها به پیش ببرند.
عبدالله گفت: "صلح مهم‌ترین مساله برای مردم افغانستان است؛ ولی متاسفانه هنوز طالبان حاضر به مذاکره با دولت نشده اند؛ ما هم مسؤولیت داریم این مانع را برداریم."
او تاکید کرد که حکومت عدم آمادگی طالبان را بزرگترین مانع در روند صلح می‌داند؛ ولی اینکه چگونه مانع برداشته شود و چگونه مذاکره صورت گیرد دولت باید انعطاف داشته باشد.
رییس اجرایی گفت که سران حکومت برای برداشتن این مانع میان خود و اقشار سیاسی مشوره خواهند کرد.
عبدالله گفت: "پروسه صلح محدود نشود. مانع اصلی طالبان است و هنوز به نتیجه نرسیده‌اند که وارد مذاکره صادقانه با دولت و مردم افغاسنتان شوند؛ اما ما نباید بهانه برای آنان بگذاریم. ما باید احساس مسؤولیت کنیم در مورد سرنوشت افغانستان؛ زیرا هر روزی که در جنگ می‌گذرد ما فرصت‌های را از دست می‌دهیم."
به نظر می رسد رییس اجرایی به مسایل مهمی اشاره کرده است. اینکه صلح یک ضرورت بنیادی است که باید تحقق پیدا کند در آن شکی نیست؛ اما در حال حاضر، طالبان بزرگترین مانع در این مسیر هستند؛ زیرا حاضر نیستند با دولت افغانستان مذاکره کنند. آنها دولت را دست نشانده و نامشروع و فاقد صلاحیت می دانند. از سوی دیگر، تصور نمی شود که هیچ توافق صلحی بدون تایید دولت افغانستان، بتواند جنبه عملی پیدا کند و به نتیجه برسد.
اگر این روند ادامه پیدا کند، نتیجه آن، چیزی جز بن بست نخواهد بود. بنابراین، دست کم یکی از طرف ها باید انعطاف نشان دهد و از موضعی که دارد، عقب نشینی کند.
به باور تحلیلگران، اینکه علیرغم امتناع طالبان از مذاکره مستقیم با نمایندگان دولت افغانستان، طالبان همچنان می توانند با امریکا مذاکره کنند و حتی برای این منظور، در مسیر سفرهای آزادانه آن دسته از اعضای تیم مذاکره کننده طالبان که تحت تحریم بین المللی هستند و اجازه سفر به کشورهای دیگر را ندارند نیز محدودیت و مانعی ایجاد نمی شود، نشان دهنده انعطاف دولت افغانستان در این زمینه است.
اما این انعطاف چیزی نیست که به تحقق خواست ها و حراست از منافع مشروع مردم افغانستان در روند صلح با طالبان بیانجامد.
تحت هر شرایطی دولت ناگزیر است تا در این روند مشارکت و چه بسا بر آن مالکیت تام و مطلق داشته باشد؛ زیرا امریکا، روسیه، پاکستان، اعراب و... حق ندارند به نیابت از مردم افغانستان درباره سرنوشت آینده آنها تصمیم بگیرند.
وعده های نماینده امریکا برای مشارکت دادن دولت در این گفتگوها هم کافی نیست. خلیلزاد نیز در موقعیتی نیست که به نیابت از طالبان تصمیم بگیرد و یا به نمایندگی از افغانستان با طالبان، گفتگو کند.
با توجه به این مسایل، دولت نباید با بیم و امید به نتایج مذاکرات جاری امریکا با طالبان نگاه کند و انتظار داشته باشد که فرجام این مذاکرات، آغاز گفتگوهای مستقیم صلح میان کابل و طالبان باشد. بنابراین، حکومت باید از هم اکنون همه ابزارهایش برای تحمیل خود بر این روند را به کار ببندد.
یکی از این ابزارها، پاسخگو کردن سازمان های بین المللی در قبال تعهدات خود به دولت افغانستان در زمینه اعمال تحریم بر اعضای طالبان است. از این منظر، ملا برادر و دیگر اعضای طالبان نباید اجازه پیدا کنند به صورت آزادانه به کشورهای مختلف سفر کنند. اعمال این محدودیت ها در نهایت، طالبان را مجبور خواهد کرد تا حق کابل را برای مشارکت و حتی مالکیت بر گفتگوها به رسمیت بشناسند.
دومین ابزار قدرتمند کابل، ایجاد یک اجماع فراگیر سیاسی و قومی میان حکومت و سازمان ها و جریان های بیرون از قدرت و درون نظام است. ارگ ریاست جمهوری باید با ایجاد یک جبهه سیاسی مقتدر داخلی، راه طالبان برای توافق مستقیم و بی درد سر با امریکا را سد کند و آنها را وادار سازد تا به گفتگوهای «بین الافغانی» به معنای واقعی کلمه تن دردهند؛ روندی که محور اصلی آن، حکومت باشد.
برگزاری جرگه مشورتی پیش رو، این فرصت استثنایی و ارزشمند را در اختیار حکومت قرار می دهد که از انحصارگرایی و پنهانکاری در روند صلح دست بردارد و مقدمات یک اجماع ملی فراگیر را فراهم سازد.
سومین ابزار حکومت برای مشارکت و مالکیت در روند صلح که بی ارتباط با ابزار دوم نیست، تشکیل یک هیأت مذاکره کننده فرادولتی، کثیرالقومی و چندجناحی است تا در کلیه مراحل مذاکره با طالبان، حضور و مشارکت داشته باشد.
در صورتی که این اقدامات صورت بگیرد، دیگر لازم نیست تا دولت به وعده های غیرعملی زلمی خلیلزاد دل خوش کند و یا به واکنش های تند انفعالی نسبت به مذاکرات مستقل احزاب و فعالان سیاسی با طالبان، بسنده کند؛ زیرا با اعمال این تدابیر، هم امریکا و هم طالبان، مجبور می شوند تمامی تلاش های خود برای صلح را از مسیر و مجرای مشخص شده از جانب افغان ها به پیش ببرند.
