مذاکرات امریکا و طالبان در ساحل دریای خون مردم افغانستان

در رویداد تلخ امروز، مهاجمان یک موتر پر از مواد منفجره را در نزدیکی مرکز اکمالات ارتش ملی در عقب استدیوم ورزشی کابل در منطقه پل محمود خان منفجر کردند. بنا به آخرین آمار وزارت صحت عامه، تاکنون 93 زخمی از محل رویداد به شفاخانه‌‌های شهر کابل منتقل شده‌ و یک نفر نیز شهید شده است؛ البته برخی منابع، شمار شهدای این انفجار را 34 تن اعلام کرده‌اند که این آمار تاکنون از سوی منابع رسمی تایید نشده است.

در هر حال، آنچه در این میان مهم است، قربانی‌شدن مردم افغانستان همزمان با هفتمین دور مذاکرات امریکا و طالبان در دوحه می‌باشد. مذاکرات دنباله‌داری که تاکنون به جز گرفتن عکس‌های یادگاری و مطرح شدن بیشتر طالبان و برجسته‌شدن انفعال دولت افغانستان در قبال مسائل جاریِ مرتبط با سرنوشت مردمش، عاید دیگری به دنبال نداشته است.

انفجار امروز در حالی به وقوع پیوست که وزارت خارجه افغانستان روز گذشته از آغاز گفتگوی بین‌الافغانی تا دو هفته‌ی دیگر خبر داده بود.

صبغت احمدی سخنگوی وزارت خارجه دیروز گفت که در سفر وزیر خارجه کشورمان به جرمنی این کشور وعده کرده‌ است که در بخش‌های انتخابات و گفتگوهای صلح، با افغانستان همکاری خواهد کرد.

به گفته آقای احمدی، افغانستان و شرکای بین‌المللی‌اش بر این باورند که صلح با طالبان بسیار نزدیک شده و ممکن است تا دو هفته دیگر گفتگوهای رسمی حکومت و طالبان آغاز شود.

انفجار امروز بار دیگر نشان داد که بسته‌های تشویقی و یک‌جانبه‌ی دولت از قبیل آزادی زندانیان طالب جهت متقاعد کردن طالبان برای پذیریش حکومت وحدت ملی به عنوان یک طرف معادله سیاسیِ افغانستان کارساز نبوده و تنها نتیجه‌ی ملموس ارائه‌ی این مشوّق‌ها، جریح‌تر شدن گروه طالبان در تشدید و گسترش خشونت‌ها بوده است.

از همان ابتدای مذاکرات، گروه طالبان با تمرکز بر تعیین جدول زمانی خروج نیروهای خارجی از افغانستان، حاضر به شرکت در این نشست‌ها شد. این در حالی است که امریکا تمایلی به خروج نظامیان خود حتی با حصول توافق صلح ندارد و رسما در نشست وزرای ناتو در بروکسل اعلام کرد که نشست با طالبان برای توافق بر سر برقراری یک صلح است و نه خروج از افغانستان!

در عین حال رهبر طالبان که در پیام تبریکی عید خود، امریکا را به نقض تمام قوانین جنگی و اخلاقی و بمباران اماکن عمومی، مذهبی و کشتار غیرنظامیان متهم می‌کرد؛ اما حالا قربانی‌شدن افراد ملکی در حملات نیروهای خود را نمی‌بیند. این خود تداعی‌گر این ضرب‌المثل می‌باشد که "مرگ برای همسایه خوب است."

طالبان با وجود آنکه خود را مشتاق به مذاکره و صلح نشان می‌دهد ولی در عین حال در صدد است تا با افزایش حملات تروریستی، قدرت خود را به نمایش بگذارد تا در مذاکرات امتیاز بیشتری کسب کند.

مسئله‌ای که در شش دور قبلی مذاکرات امریکا و طالبان نمود پیدا کرده، این موضوع بوده است که مذاکره با دولت افغانستان همواره از مسائل فرعی این نشست‌ها بوده و برای امریکایی‌ها چندان اهمیتی ندارد که طالبان با حکومت افغانستان وارد گفتگو شود یا خیر؛ آنچه برای واشنگتن اهمیت دارد منافع امریکا است.

از سوی دیگر، نباید از نقش فعال حکام افغانستان در قضیه‌ی صلح با طالبان نیز به سادگی گذشت؛ چرا که حکومت‌های افغانستان در گذشته -چه در دوره زعامت حامد کرزی رئیس‌جمهور اسبق و چه در اوایل دوره حکومت وحدت ملی- تلاش‌های فراوانی برای متقاعدسازی طالبان و پاکستان به مذاکره و گفت‌وگو نمودند و بارها خواستار همکاری و کمک اسلام‌آباد برای شروع گفت‌وگوهای صلح شدند. هرچند این تلاش‌ها تاکنون نتیجه‌ی مثبتی در پی نداشته است، اما از یک موقف توأم با حقانیت و منطق برخوردار بوده‌اند.

طی این مدت، طالبان علاوه بر گسترش جبهه‌های جنگ در داخل افغانستان، با حمایت باداران خارجی خود (پاکستان) مقبولیت سیاسی‌اش را در خارج نیز افزایش داده‌ است؛ به نحوی که مقامات امریکایی بیش از آنکه با مقامات دولت افغانستان نشست و برخاست داشته باشند، مصروف رایزنی با طالبان هستند و تلاش‌شان بر روی متقاعد کردن این گروه معطوف شده است.

آنچه مبرهن می‌باشد این نکته است که حکومت افغانستان باید از انفعال و سردرگمی خارج شود و به جای دادنِ امتیازهای مختلف به طالبان، با تکیه بر داشته‌ها و استفاده از ظرفیت‌های داخلی خود، از زیر سایه‌ی امریکا در مذاکرات صلح خارج شود. در غیر این صورت با در پیش گرفتن روند کنونی، شاید در تصمیمات مهمی که به آینده‌ی افغانستان مربوط می‌شود، نقشی برای حکومت در نظر گرفته نشود و صرفا در حد یک تماشاگر، ناظر بی‌صلاحیت اتفاقات پیش روی کشور باشد.

نویسنده: سید مصطفی حبیبی