سید مدثر فاضلپور/ آنچه که امروز مسلمانان جهان ضرورت دارد، الگو قرار دادن حضرت علی(ع) برای رسیدن به همگرایی است. بنده به عنوان یک شیعه که در مدرسه اهل سنت درس خوانده ام، به یقین می توانم بگویم که بین مسلمانان جهان وحدت وجود دارد، اما آنچه که نیست، همگرایی است.
تاریخ انتشار :جمعه ۲۱ جدی ۱۴۰۳ ساعت ۱۶:۵۶
کد مطلب : 304319
برای تفصیل موضوع توجه کنید به تعریف این دو کلمه؛
تعریف وحدت و همگرایی
1. وحدت: در مفهوم کلی به معنای یکپارچگی و اتحاد میان افراد، گروهها و نهادها در یک جامعه است. اما وحدت بهطور خاص به همبستگی و توافق درونی و عقیدتی میان اعضای جامعه اشاره دارد که در آن افراد با وجود تفاوتهای خود، به سوی یک هدف یا آرمان مشترک حرکت میکنند.
2. همگرایی: به معنای روندی است که در آن افراد و گروهها بهطور تدریجی و هماهنگ به سمت یکپارچگی و همافزایی حرکت میکنند. همگرایی در یک جامعه به معنای نزدیکی و هماهنگی بیشتر میان گروههای مختلف اجتماعی، فرهنگی، قومی و دینی است.
بطور خلاصه، فرقی بین وحدت و همگرایی این است که وحدت اشاره به عقیده و درون انسانها دارد، اما همگرایی اجرایی ساختن همان وحدت درونی در عمل است.
ما امروز اگر به کتب عقیدتی و فقهی شیعه و سنی توجه کنیم، به خوبی معلوم می شود که همه یک منشأ دارد و وحدت عقیدتی و درونی میان مسلمانان موجود است، اما آنچه که نیست، پیاده سازی این وحدت در عمل است که در نتیجه نادانی خودمان و یا تخریب دشمن نتوانستیم از این وحدت درونی برای رسیدن به اهداف بیرونی استفاده کنیم.
به طور نمونه شما به این وحدت درونی و عقیدتی مسلمانان توجه کنید؛
۱. اعتقاد به توحید:
یکی از اصول اساسی در تمام مذاهب اسلامی، توحید است که به معنای اعتقاد به یگانگی خداوند است. مسلمانان اعم از شیعه و سنی، بهطور مشترک به وجود خداوند یگانه اعتقاد دارند که خالق، پروردگار و سرپرست همه موجودات است. این ایمان به توحید یکی از ارکان بنیادین دین اسلام است که در قرآن کریم و سنت پیامبر(ص) بهطور مکرر تأکید شده است.
اللَّهُ لَا إِلٰهِ إِلَّا هُوَ (آلعمران: ۲:۲) این آیه به وضوح تأکید دارد که خداوند یگانه است و هیچ معبودی جز او وجود ندارد.
۲. ایمان به پیامبری حضرت محمد(ص)
شیعه و سنی هر دو به پیامبری حضرت محمد(ص) اعتقاد دارند و او را بهعنوان آخرین پیامبر خداوند میشناسند. در حقیقت، اعتقاد به رسالت پیامبر اسلام(ص) یکی از ارکان اصلی ایمان مسلمانان است. قرآن کریم بهوضوح حضرت محمد(ص) را بهعنوان خاتم پیامبران معرفی میکند.
آیه قرآن مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَٰكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ (الاحزاب: ۴۰) این آیه نشان میدهد که پیامبر اسلام، آخرین پیامبر خداوند است.
۳. اعتقاد به قرآن کریم:
شیعه و سنی هر دو به قرآن کریم بهعنوان کتاب مقدس و معجزه پیامبر اسلام (ص) ایمان دارند. قرآن برای مسلمانان، راهنمای زندگی و دستورالعملی برای عبادت و اخلاق است. در واقع، هر دو مذهب به قرآن بهعنوان کلام خداوند اعتقاد دارند و آن را معتبرترین و کاملترین کتاب آسمانی میدانند.
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ (الحجر: ۹)؛ این آیه به حفظ و نگهداری قرآن از تحریف و تغییر تأکید دارد.
۴. اعتقاد به قیامت و زندگی پس از مرگ
یکی از اصول مشترک شیعه و سنی، اعتقاد به قیامت و زندگی پس از مرگ است. هر دو مذهب به این باور دارند که انسانها پس از مرگ، در روز قیامت برانگیخته خواهند شد و در آن روز، اعمال آنها بر اساس عدالت خداوند مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. کسانی که اعمال نیکو داشتهاند به بهشت خواهند رفت و کسانی که اعمال بد داشته، به جهنم خواهند رفت.
وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ (الزلزلة: ۷-۸)؛ این آیه بهطور واضح بیان میکند که هر عمل کوچک یا بزرگ در قیامت حسابرسی خواهد شد.
۵. اعتقاد به نماز (صلوات)
نماز یکی از عبادات اصلی در اسلام است که هر دو مذهب شیعه و سنی به آن پایبند هستند. مسلمانان در هر دو مذهب روزانه پنج بار نماز میخوانند و این عبادت مهمترین وسیله ارتباط با خداوند است. علاوه بر این، شیعه و سنی هر دو به سمت کعبه در مکه نماز میخوانند.
وَأَقِیمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ (البقرة: ۴۳)؛ این آیه به وضوح فرمان به برپایی نماز داده است.
۶. روزه ماه رمضان:
روزه ماه رمضان یکی از ارکان پنج گانه اسلام است که هر دو مذهب شیعه و سنی به آن اعتقاد دارند. مسلمانان در ماه رمضان از سپیدهدم تا غروب آفتاب از خوردن، نوشیدن و سایر نیازهای جسمانی خود خودداری میکنند. این عبادت برای تقویت تقوا و نزدیکی به خداوند است.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا۟ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ (البقرة: ۱۸۳)؛ این آیه به لزوم روزهداری در ماه رمضان اشاره دارد.
۷. حج:
حج یکی از مهمترین عبادات اسلامی است که هر مسلمان واجد شرایط باید حداقل یکبار در عمر خود به مکه سفر کرده و اعمال حج را انجام دهد. این عبادت در هر دو مذهب شیعه و سنی بهعنوان یکی از ارکان دین اسلام شناخته شده است.
وَأَذِّنْ للنَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالًا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٍ یَأْتِینَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ (الحج: ۲۷)؛ این آیه به فریضه حج و دعوت مردم به انجام آن اشاره دارد.
۸. اعتقاد به عدل و انصاف الهی
هر دو مذهب شیعه و سنی به عدل الهی و اینکه خداوند همیشه عادل است، اعتقاد دارند. این اصل یکی از ویژگیهای مهم در آموزههای اسلامی است. مسلمانان بر این باورند که خداوند در تمام امور خود عادل است و هیچگاه ظلم نمیکند.
إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ (النحل: ۹۰)؛ این آیه بهطور روشن به لزوم عدالت و احسان در زندگی اشاره دارد.
و سایر مشترکات که گنجایش آن در این نوشته نیست مانند، وجوب احترام به اهلبیت، وجوب دفاع از مظلوم و مقابله با ظالم، جهاد، عملی ساختن احادیث معتبر.........
حضرت علی(ع)؛ نماد همگرایی
اما وقتی در زندگی حضرت علی(ع) وقتی دقت کنیم، همگرایی موج می زند و ایشان سپه دار همگرایی در زمان خود است. از مشاوره برای خلفاء شروع تا اسم گذاری پسرانش به اسم خلفاء، این ها همه نشانگر همگرایی آن حضرت بوده و پیروان دین اسلام که از حضرت علی(ع) به عنوان یک شخصیت الگو در تمام عرصه ها معرفت دارند، امید می رود که در همگرایی بین شیعه و سنی و توجه به اهداف مشترک و اسلامی سعی کنند و نگذارند دشمنان دین اسلام باعث تحقیر مسلمین در جهان باشند.
با در نظرداشت این الگوی حسنه و این وحدت و مشترکات فکری بین مسلمین، سوال اینجاست که چرا دشمن توانسته از یک مشت اختلافات نظری کوچک طوری استفاده کند که ما یکدیگر را تکفیر کنیم، اما نتوانستیم از این همه مشترکات برای یکی شدن مسلمانان استفاده نماییم؟!
امروز افغانستان ما به این همگرایی اشد ضرورت دارد. ما بارها در نتیجه عدم همگرایی زمینه ساز حضور بیگانگان و تخریب وطن خود گردیدیم، اما طبق دستور پیامبر(ص) مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود. حاکمان فعلی برای این همگرایی باید پیش قدم باشند و با تقویت مراکز فکری فرهنگی، اولویت کاری شان تقویت همگرایی (استفاده از اهداف مشترک در عمل) باشد، اگر ما افغانها همگرایی داشته باشیم، آنگاه هیچ قدرتی نخواهد توانست یکبار دیگر افغانستان را به پرتگاه سقوط ببرد.
منابع:
۱. قرآن کریم.
۲. آصفی، محمد مهدی (۱۳۸۶) طرح وحدت اسلامی، نشریه اندیشه تقریب، شماره ۱۲.
۳. خرمی آرانی، عاطفه،جوان آراسته، حسین، نکونام، وحید (۱۴۰۲) چالش امت واحده اسلامی، نشریه حکومت اسلامی » دوره 28، شماره 2 .
۴. شاهرخی، سید علاالدین، (۱۴۰۱) نشریه فرهنگ رضوی » دوره 10، شماره 39.
تعریف وحدت و همگرایی
1. وحدت: در مفهوم کلی به معنای یکپارچگی و اتحاد میان افراد، گروهها و نهادها در یک جامعه است. اما وحدت بهطور خاص به همبستگی و توافق درونی و عقیدتی میان اعضای جامعه اشاره دارد که در آن افراد با وجود تفاوتهای خود، به سوی یک هدف یا آرمان مشترک حرکت میکنند.
2. همگرایی: به معنای روندی است که در آن افراد و گروهها بهطور تدریجی و هماهنگ به سمت یکپارچگی و همافزایی حرکت میکنند. همگرایی در یک جامعه به معنای نزدیکی و هماهنگی بیشتر میان گروههای مختلف اجتماعی، فرهنگی، قومی و دینی است.
بطور خلاصه، فرقی بین وحدت و همگرایی این است که وحدت اشاره به عقیده و درون انسانها دارد، اما همگرایی اجرایی ساختن همان وحدت درونی در عمل است.
ما امروز اگر به کتب عقیدتی و فقهی شیعه و سنی توجه کنیم، به خوبی معلوم می شود که همه یک منشأ دارد و وحدت عقیدتی و درونی میان مسلمانان موجود است، اما آنچه که نیست، پیاده سازی این وحدت در عمل است که در نتیجه نادانی خودمان و یا تخریب دشمن نتوانستیم از این وحدت درونی برای رسیدن به اهداف بیرونی استفاده کنیم.
به طور نمونه شما به این وحدت درونی و عقیدتی مسلمانان توجه کنید؛
۱. اعتقاد به توحید:
یکی از اصول اساسی در تمام مذاهب اسلامی، توحید است که به معنای اعتقاد به یگانگی خداوند است. مسلمانان اعم از شیعه و سنی، بهطور مشترک به وجود خداوند یگانه اعتقاد دارند که خالق، پروردگار و سرپرست همه موجودات است. این ایمان به توحید یکی از ارکان بنیادین دین اسلام است که در قرآن کریم و سنت پیامبر(ص) بهطور مکرر تأکید شده است.
اللَّهُ لَا إِلٰهِ إِلَّا هُوَ (آلعمران: ۲:۲) این آیه به وضوح تأکید دارد که خداوند یگانه است و هیچ معبودی جز او وجود ندارد.
۲. ایمان به پیامبری حضرت محمد(ص)
شیعه و سنی هر دو به پیامبری حضرت محمد(ص) اعتقاد دارند و او را بهعنوان آخرین پیامبر خداوند میشناسند. در حقیقت، اعتقاد به رسالت پیامبر اسلام(ص) یکی از ارکان اصلی ایمان مسلمانان است. قرآن کریم بهوضوح حضرت محمد(ص) را بهعنوان خاتم پیامبران معرفی میکند.
آیه قرآن مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَٰكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ (الاحزاب: ۴۰) این آیه نشان میدهد که پیامبر اسلام، آخرین پیامبر خداوند است.
۳. اعتقاد به قرآن کریم:
شیعه و سنی هر دو به قرآن کریم بهعنوان کتاب مقدس و معجزه پیامبر اسلام (ص) ایمان دارند. قرآن برای مسلمانان، راهنمای زندگی و دستورالعملی برای عبادت و اخلاق است. در واقع، هر دو مذهب به قرآن بهعنوان کلام خداوند اعتقاد دارند و آن را معتبرترین و کاملترین کتاب آسمانی میدانند.
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ (الحجر: ۹)؛ این آیه به حفظ و نگهداری قرآن از تحریف و تغییر تأکید دارد.
۴. اعتقاد به قیامت و زندگی پس از مرگ
یکی از اصول مشترک شیعه و سنی، اعتقاد به قیامت و زندگی پس از مرگ است. هر دو مذهب به این باور دارند که انسانها پس از مرگ، در روز قیامت برانگیخته خواهند شد و در آن روز، اعمال آنها بر اساس عدالت خداوند مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. کسانی که اعمال نیکو داشتهاند به بهشت خواهند رفت و کسانی که اعمال بد داشته، به جهنم خواهند رفت.
وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ (الزلزلة: ۷-۸)؛ این آیه بهطور واضح بیان میکند که هر عمل کوچک یا بزرگ در قیامت حسابرسی خواهد شد.
۵. اعتقاد به نماز (صلوات)
نماز یکی از عبادات اصلی در اسلام است که هر دو مذهب شیعه و سنی به آن پایبند هستند. مسلمانان در هر دو مذهب روزانه پنج بار نماز میخوانند و این عبادت مهمترین وسیله ارتباط با خداوند است. علاوه بر این، شیعه و سنی هر دو به سمت کعبه در مکه نماز میخوانند.
وَأَقِیمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ (البقرة: ۴۳)؛ این آیه به وضوح فرمان به برپایی نماز داده است.
۶. روزه ماه رمضان:
روزه ماه رمضان یکی از ارکان پنج گانه اسلام است که هر دو مذهب شیعه و سنی به آن اعتقاد دارند. مسلمانان در ماه رمضان از سپیدهدم تا غروب آفتاب از خوردن، نوشیدن و سایر نیازهای جسمانی خود خودداری میکنند. این عبادت برای تقویت تقوا و نزدیکی به خداوند است.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا۟ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ (البقرة: ۱۸۳)؛ این آیه به لزوم روزهداری در ماه رمضان اشاره دارد.
۷. حج:
حج یکی از مهمترین عبادات اسلامی است که هر مسلمان واجد شرایط باید حداقل یکبار در عمر خود به مکه سفر کرده و اعمال حج را انجام دهد. این عبادت در هر دو مذهب شیعه و سنی بهعنوان یکی از ارکان دین اسلام شناخته شده است.
وَأَذِّنْ للنَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالًا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٍ یَأْتِینَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ (الحج: ۲۷)؛ این آیه به فریضه حج و دعوت مردم به انجام آن اشاره دارد.
۸. اعتقاد به عدل و انصاف الهی
هر دو مذهب شیعه و سنی به عدل الهی و اینکه خداوند همیشه عادل است، اعتقاد دارند. این اصل یکی از ویژگیهای مهم در آموزههای اسلامی است. مسلمانان بر این باورند که خداوند در تمام امور خود عادل است و هیچگاه ظلم نمیکند.
إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ (النحل: ۹۰)؛ این آیه بهطور روشن به لزوم عدالت و احسان در زندگی اشاره دارد.
و سایر مشترکات که گنجایش آن در این نوشته نیست مانند، وجوب احترام به اهلبیت، وجوب دفاع از مظلوم و مقابله با ظالم، جهاد، عملی ساختن احادیث معتبر.........
حضرت علی(ع)؛ نماد همگرایی
اما وقتی در زندگی حضرت علی(ع) وقتی دقت کنیم، همگرایی موج می زند و ایشان سپه دار همگرایی در زمان خود است. از مشاوره برای خلفاء شروع تا اسم گذاری پسرانش به اسم خلفاء، این ها همه نشانگر همگرایی آن حضرت بوده و پیروان دین اسلام که از حضرت علی(ع) به عنوان یک شخصیت الگو در تمام عرصه ها معرفت دارند، امید می رود که در همگرایی بین شیعه و سنی و توجه به اهداف مشترک و اسلامی سعی کنند و نگذارند دشمنان دین اسلام باعث تحقیر مسلمین در جهان باشند.
با در نظرداشت این الگوی حسنه و این وحدت و مشترکات فکری بین مسلمین، سوال اینجاست که چرا دشمن توانسته از یک مشت اختلافات نظری کوچک طوری استفاده کند که ما یکدیگر را تکفیر کنیم، اما نتوانستیم از این همه مشترکات برای یکی شدن مسلمانان استفاده نماییم؟!
امروز افغانستان ما به این همگرایی اشد ضرورت دارد. ما بارها در نتیجه عدم همگرایی زمینه ساز حضور بیگانگان و تخریب وطن خود گردیدیم، اما طبق دستور پیامبر(ص) مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود. حاکمان فعلی برای این همگرایی باید پیش قدم باشند و با تقویت مراکز فکری فرهنگی، اولویت کاری شان تقویت همگرایی (استفاده از اهداف مشترک در عمل) باشد، اگر ما افغانها همگرایی داشته باشیم، آنگاه هیچ قدرتی نخواهد توانست یکبار دیگر افغانستان را به پرتگاه سقوط ببرد.
منابع:
۱. قرآن کریم.
۲. آصفی، محمد مهدی (۱۳۸۶) طرح وحدت اسلامی، نشریه اندیشه تقریب، شماره ۱۲.
۳. خرمی آرانی، عاطفه،جوان آراسته، حسین، نکونام، وحید (۱۴۰۲) چالش امت واحده اسلامی، نشریه حکومت اسلامی » دوره 28، شماره 2 .
۴. شاهرخی، سید علاالدین، (۱۴۰۱) نشریه فرهنگ رضوی » دوره 10، شماره 39.
avapress.com/vdchzknxw23nvxd.tft2.html
تگ ها
پربازدیدترین
مطالب مرتبط
[۲۴ ثور ۱۳۹۷] 
[۲۶ حمل ۱۴۰۲] 
[۱۶ دلو ۱۳۹۰] 
[۱۸ حوت ۱۴۰۱] 
[۳ قوس ۱۳۹۴] 
