وفای به عهد
یکی از مهمترین فضایل انسانی وفای به عهد است. انسان وقتی عهد و پیمانی میبندد و تعهداتی را میپذیرد، باید بدان وفا کند. بسیاری از مردم تعهداتی را به عهده میگیرند، اما در عرصه عمل به هیچکدام وفا نمیکنند، لذا «سلب اعتماد اجتماعی» به عنوان نخستین بازتاب و برآیند این تخلف در جامعه رونما میشود و بخش مهمی از آسیبهای اجتماعی به ویژه در رفتار اجتماعی باشندگان جامعه به عنوان یک برآیند مخرب باعث میشود جامعه از رشد و تعالی فکری، فرهنگی و اجتماعی باز بماند.
وفای به عهد در عرصه اجتماعی و سیاسی
بر اساس آموزههای قرآنی، عهد را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: اول، عهد مردم با خدا و عهد خدا با مردم؛ و دوم، عهد مردم با مردم. البته عهد خدا با مردم نیز ارتباط تنگاتنگی با مردم دارد؛ زیرا آموزههای وحیانی و عهدهای الهی همه در راستای کمک به انسانها و رسیدن به جایگاه قرب الهی و ربانی شدن و دستیابی به مقام خلافت الهی است.
از نظر قرآن، انسان به طور طبیعی دارای تعهداتی است که نمیتواند هرگز آنها را نادیده بگیرد. تعهداتی که انسان در قالب عهدالله دارد شامل فطرت توحیدگرانه، دستورهای شرعی، پذیرش رسالت و ولایت خاتم(ص) و اهل بیت(ع) و تعهدات روز الست و مانند آنهاست.
در سوره مبارکه مائده خداوند متعال به مومنان اشاره میکند که نسبت به قول و قرارهای خود وفادار باشید و وفای به عهد را در تمام ارکان زندگی حتی نسبت به خود رعایت کنید. وفای به عهد و قول چه در برخورد با کافران و چه در صورت متضرر شدن در کسب و کار لازم و ضروری است و در صورت عدم اجرا سبب افسردگی برای انسانها میشود. خداوند بر وفای به عهد حساسیت سختی دارد و در آیهای میفرماید گروهی که به عهدشان وفا نکنند، آنها را از خود دور میکند.
و اما وفاداری حضرت عباس
وفای حضرت عباس علیهالسلام به حضرت سیدالشهدا(ع) به ویژه در روز عاشورا باعث شد تا جایگاه آن حضرت در کلام ائمه و بزرگان به شکلی ویژه مطرح شود. امام سجاد(ع) درباره فداکاریهای حضرت ابوالفضل در روز عاشورا فرمود: «خداوند، عمویم عباس را رحمت کند که با ایثار، در راه برادرش جانبازی کرد تا آن که دستهایش قطع شد و خداوند به جای آن، دو بال به او داد که با آنها به همراه فرشتگان در بهشت پرواز کند؛ همانگونه که برای جعفر بن ابیطالب قرار داده شد.»
در جای دیگر فرمود: «حضرت عباس را در پیشگاه خداوند منزلتی است که در روز قیامت، همهی شهدا به آن غبطه میخورند.»
امام صادق(ع) نیز حضرت ابوالفضل را به عنوان کسی معرفی میکند که از ایمان استوار و بینش نافذ برخوردار بوده و در راه امام بزرگوارش به جهاد برخاست و آنگاه فرمود: «عمویم؛ عباس، بصیرتی نافذ و ایمانی محکم داشت. او به همراه برادرش حسین علیهالسلام جهاد کرد و به افتخار شهادت رسید.»
نتیجه
نکات بسیاری درباره بصیرت و وفای حضرت عباس در روایات دینی و تاریخی آمده است و وفاداری حضرت عباس در تارک تاریخ به عنوان آینه تمام نمای فضایل اخلاقی آن حضرت مطرح است. لذا بر ماست تا به عنوان محب و دوستدار آن ابرمرد تاریخ زرین قیام و انقلاب کربلا، خودمان را در تمامی عرصهها، به ویژه اجرای مسئولیت دینی در فراز و نشیب زندگی، در مسیر بندگی عیار نموده و به عهد و پیمانمان وفادار بمانیم.