اشرف غنی؛ رئیس جمهوری گفته است که عمده‌ترین دستاورد سفرش به پاکستان این بوده که این کشور پذیرفته است علیه گروه‌هایی که از شرکت در روند صلح افغانستان سر باززنند و سلاح به زمین نگذارند، از تمام قدرت، از جمله نیروی نظامی، استفاده‌ کند.

آقای غنی روز جمعه، در یک نشست خبری در کابل گفت که دوطرف توافق کرده‌اند علیه کسانی که خواستار مشارکت در روند صلح نیستند، از قدرت مشروع استفاده شود.

او افزود که در این راستا نکته بنیادی تشخیص کسانی است که صلح می‌خواهند و با ترک خشونت راه تبدیل شدن به یک جریان سیاسی را می‌پذیرند.

رئیس جمهور گفت که "صلح عادلانه، پایدار و عزتمند" باید در چارچوپ قانون اساسی کشور عملی شود.

ناظران می گویند در صورتی که واقعا پاکستان به صورت صادقانه و عملی، متعهد شده باشد که به گونه مشترک با افغانستان بر علیه آنعده از تروریست هایی که به روند صلح نمی پیوندند، مبارزه و نبرد کند، این یک دستاورد جدی و جدید است و می تواند به عنوان یک رهاورد مهم و اساسی در دومین سفر آقای غنی به پاکستان، مورد تاکید و توجه قرار گیرد؛ اما با این حال، بسیاری از ناظران، نسبت به صداقت پاکستان در این زمینه عمیقا ابراز تردید می کنند و می گویند که هیچ تضمین عملی قابل اعتنایی در این زمینه وجود ندارد.

پاکستان سال هاست که چنین تعهداتی را روی کاغذ می پذیرد؛ اما آنچه در عمل روی می دهد همان چیزی است که پیش از این جریان داشته است: تروریزم، خشونت، جنگ، آدمکشی، ناامنی، وحشت آفرینی و ویرانگری در افغانستان توسط گروه های تروریستی مورد حمایت مستقیم پاکستان و شرکایش.

آقای غنی با اشاره به اینکه مردم افغانستان به اندازه کافی در راه اسلام قربانی داده‌اند، گفت که کاسه صبر مردم دیگر لبریز شده است. او گفت که حق تنفس، زندگی و رفاه هدیه ‎ای نیست که دیگران به مردم افغانستان بدهند؛ بلکه حقی بر اساس ارزش‌ های حقوق بشر و قوانین بین‌ المللی است.

کارشناسان هم با تایید سخنان آقای غنی می گویند که حرف های خوب زدن، لزوما به نتایج خوبی در عمل، منجر نمی شود.

پاکستان سال هاست که زندگی صلح آمیز و در سایه آرامش و رفاه و امنیت را از مردم افغانستان در سرزمین شان، سلب کرده است. این کشور با تجهیز و تقویت تروریزم و حمایت از جریان های بنیادگرا زیر نام «اسلام» و «جهاد» مردم مسلمان افغانستان را به خاک و خون کشانده است؛ بنابراین، اصولا ربط دادن جنگ های سال های اخیر به اسلام و جهاد، جهل و جفایی آشکار نسبت به اسلام و آموزه متعالی و پویای جهاد است.

آقای غنی تصریح‌ کرد که در این سفر نارضایتی خود را از عملیات نظامی شبکه حقانی در افغانستان با مقامات پاکستانی در میان گذاشته و خواستار اقدامات واضح آنان شده است.

او گفت که در این سفر طرف افغانستان، امریکا و پاکستان، همچنین طرف افغانستان، پاکستان، چین و امریکا جلسه سه جانبه و چهارجانبه داشتند تا همه طرف ها برای موفقیت صلح افغانستان همکاری کنند و ممکن است در هفته آینده نخستین گام ها برداشته شود.

با این حال رئیس جمهوری افغانستان گفت که مسایل پیچیده‌ای در روند صلح وجود دارد که حل آن نیاز به زمان دارد. او گفت که افغانستان "محتاطانه" نسبت به روند صلح خوشبین است.

آگاهان هم می گویند تصور اینکه پاکستان، امریکا و سایر بازیگران بازی پیچیده تروریزم و مبارزه با تروریزم در افغانستان، تغییر مواضعی ۱۸۰ درجه ای داده و صادقانه با افغانستان در آوردن صلح و ثبات، همسو و همصدا شده باشند، در حال حاضر، یک ساده انگاری محض است.

هیچ تضمین قابل اتکایی در این خصوص وجود ندارد.

نه پاکستان، نه امریکا و نه حتی چین که به تازگی به جمع بازیگران صلح و جنگ در افغانستان، پیوسته است، گذشته قابل دفاعی در این زمینه ندارند. از سوی دیگر، در افغانستان نیز انقلابی عظیم و بنیادی رخ نداده است که به یکباره منافع و اهداف قدرت های یادشده را تغییر داده باشد تا بر پایه آن، بتوان نسبت به آنچه آقای غنی از آن به عنوان دستاوردهای سفر به اسلام آباد نام می برد، خوشبین بود.

تنها چیزی که در این میان می تواند نگاه و نظر مردم افغانستان را تغییر دهد، دستاوردهای ملموس و عملی در این زمینه است و این مهم، میسر نمی شود مگر با برقراری یک آتش بس واقعی سراسری و پس از آن، آغاز گفتگوهای فشرده و شفاف صلح با حضور همه طرف ها و بر محور اصول قانون اساسی و ارزش های ملی افغانستان؛ چیزی که بسیار بعید است طرف های یادشده نسبت به آن، اعتنایی داشته باشند.

رئیس جمهور غنی در پاسخ به این پرسش که چه تضمینی برای ادامه همکاری پاکستان در این روند وجود دارد، گفت که مناسبات دولت‌ها براساس منافع استوار است و نه اعتماد.

کارشناسان هم این سخن را تایید می کنند؛ اما می پرسند که منافعی که پاکستان منظور دارد چگونه با منافع ملی افغانستان، همسو و هماهنگ است؟

آقای غنی در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود او به دلیل فشار پاکستان مجبور به کنار گذاشتن رحمت‌الله نبیل؛ رئیس امنیت ملی شده، گفت:"وقتی به این وضاحت در اعلامیه مشترک آمده که در افغانستان حاکمیت ملی، دولت مشروع و قانون اساسی معتبر است، با توجه به این آیا در امور کشور ما کسی مداخله می‌کند؟"

آقای نبیل سه روز پیش به دلیل آنچه "فضای مکدر اعتماد و فشار بی‎حد و حصر" رئیس جمهوری بر خود خوانده بود، از مقامش کناره‌گیری کرد. در ماه‎های اخیر اخبار تاییدنشده‌ای از فشار پاکستان بر رئیس جمهور برای کنار گذاشتن آقای نبیل منتشر شده بود.

اما آقای غنی در سخنان اخیر خود گفت که رئیس جمهوری به این دلیل انتخاب نشده و نیز این تیم برای این درست نشده که "گردن خود را در مقابل دیگران خم کند."

ناظران می گویند که بدون تردید، این توضیح، نمی تواند افکار عمومی و رسانه های جمعی را در خصوص استعفا یا برکناری آقای نبیل، قانع و راضی کند. حد اقل چیزی که در این زمینه وجود دارد این است که او خود، به صورتی نسبتا صریح دلایل و انگیزه های استعفای خود را شرح داده است.

افزون بر آن، همزمانی استعفای او با سفر اخیر آقای غنی به پاکستان نیز می تواند معنادار و حامل پیام باشد.

لازم به ذکر است که در سفر اخیر آقای غنی، کشورهای چین، پاکستان و افغانستان در زمینه افزایش فضای اعتماد متقابل و همکاری میان پاکستان و افغانستان به توافق رسیده و چین وعده داده که به حمایت و همکاری خویش به منظور بهبود روابط میان پاکستان و افغانستان همچنان ادامه دهد.

هر سه جانب توافق کرده‌اند که در تامین صلح و بازسازی افغانستان، تحقق روند صلح افغانستان نیز چین و پاکستان، با در نظرداشت اصل احترام به حاکمیت ملی، استقلال و تمامیت ارضی افغانستان، با توجه به این اصل که مذاکرات صلح "تحت رهبری و مالکیت افغانستان باشد" همکاری همه‌جانبه داشته باشند.

همچنین چهار کشور افغانستان، پاکستان، چین و امریکا توافق کرده که اقتدار دولت و مشروعیت قانون اساسی افغانستان باید از سوی جامعه جهانی مورد احترام کامل قرار گیرد.

براساس مفاد این اعلامیه‌ها چهار کشور اشتراک کننده برای تقویت فضای اعتماد و باور میان افغانستان و پاکستان تلاش خواهند کرد و بدین ترتیب زمینه‌های لازم را برای تحقق مذاکرات صلح و گسترش همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی مساعد می‌سازند.

در اعلامیه مشترک افغانستان، پاکستان و امریکا نیز بر تلاش‌های فوری برای آغاز گفتگوهای صلح تاکید شده است.

با همه این احوال، آگاهان می گویند که هنوز هیچ چیزی تغییر نکرده است. تروریزم پاکستانی با حمایت و مشارکت دیگر شرکای آن کشور همچنان در افغانستان فعال است، حمله می کند، منفجر می کند، آدم می کشد و ویران می نماید.

در تازه ترین نمونه از این نوع، حوالی ساعت ۶ شامگاه روز جمعه، یک موتر بمب گذاری شده در منطقه شیرپور در مرکز کابل منفجر شد.

مقام های پولیس گفتند که مهاجمان نخست یک موتر نوع کرولا را در نزدیک سفارت اسپانیا انفجار دادند.

گفته شده که شمار مهاجمان هفت نفر و مجهز به سلاح های سبک بودند.

ذببح الله مجاهد که خود را سخنگوی طالبان معرفی می کند، مسؤولیت این حمله را به عهده گرفت و گفت که افراد این گروه به یک مهمانخانه خارجی ها در کابل حمله کرده اند.

او مدعی شد که مهاجمان انتحاری هستند.

رسانه های محلی گزارش می دهند که پس از سفر اشرف غنی به پاکستان این دومین حمله نیرومند طالبان به کابل و قندهار در کمتر از یک هفته بود.

در حمله گروهی طالبان در قندهار، دست کم ۵۰ نفر کشته شدند. مسؤولیت آن حمله را طالبان به رهبری ملا اختر منصور به عهده گرفتند.

با این حساب، آگاهان می گویند که آنچه مایه امیدواری هرچند محتاطانه آقای غنی از سفر اخیر او به پاکستان شده است، هنوز برای بسیاری از مردم افغانستان و کارشناسان مسایل امنیتی، قابل باور و پذیرش نیست و این کاملا با واقعیت های عینی در عرصه میدانی کشور همخوانی دارد.

پیشتر داکتر عبدالله؛ رییس اجرایی هم در انتقادی تلویحی از توافقات اخیر غنی با پاکستان و محورهای دیگر در خصوص صلح گفته بود که هر توافقی با همسایگان، باید به توقف جنگ در کشور منجر شود و امنیت جانی مردم افغانستان، مهم تر از توافق با همسایه هاست.