برخی از نامزدان ریاست جمهوری می‌گویند، تا زمانی که صلح در کشور تأمین نگردد، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امکان‌پذیر نیست.
شهاب حکیمی، یک تن از این نامزدان ریاست جمهوری روز جمعه(18 اسد) در سخنانی در میان هوادارانش در خیمه لویه جرگه گفت: "تا زمانی که صلح در کشور تأمین نگردد، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امکان پذیر نیست." به گفته رهبر تیم صلح و قانونمندی؛ "باید انتخابات سرتاسری باشد تا در فضای صلح همه افغان‌ها اشتراک کنند، انشالله حکومت موقت می‌آید، این اداره نمی‌تواند انتخابات سراسری و عادلانه را راه‌اندازی کند."
این در حالی است که شورای نامزدان ریاست جمهوری حکومت را تهدید به تحریم انتخابات کرده است. شورای نامزدان ریاست جمهوری استفاده از امکانات دولتی، عزل و نصب‌های سیاسی، مداخله در امور کمیسیون‌های انتخاباتی و کمپاین‌‌‌های قبل از وقت از سوی تیم حاکم را دلایل تحریم انتخابات 6 میزان از سوی این شورا خوانده است.
دو روز قبل نیز دو تیم انتخاباتی، مبارزات خویش را به حالت تعلیق درآوردند؛ تیم انتخاباتی صلح و اعتدال به رهبری حنیف اتمر و تیم انتخاباتی ابراهیم الکوزی با صدور اعلامیه‌های جداگانه مبارزات خویش را به حالت تعلیق درآوردند.
آقای الکوزی با انتقاد از عدم تامین امنیت جان نامزدهای انتخابات گفته است که در این وضعیت، گام برداشتن به طرف انتخابات، اشتباهی بزرگ است. تیم صلح و اعتدال به رهبری آقای اتمر نیز گفته است "با ادامه چنین وضعیتی، اطمینانی در خصوص شفافیت و تضمین فضای آزاد و عادلانه برای رقابت های انتخاباتی، وجود ندارد."
برخی از گزارش‌ها تأیید نشده، حاکی از آن است که تیم صلح و اعتدال منتظر نتایج صلح و تشکیل حکومت موقت است و آقای اتمر به دنبال آمادگی و گفتگو برای به دست گرفتن رهبری حکومت موقت می‌باشد.
از سویی مذاکرات صلح میان نمایندگان آمریکا و طالبان در دوحه قطر، بر مبارزات انتخاباتی افغانستان سایه انداخته است. همچنین تهدید طالبان مبنی بر هدف قرار دادن تجمعات انتخاباتی، بر تنش در روند انتخابات کشور افزوده است.
همچنین یک نهاد ناظر انتخاباتی نیز برگزاری انتخابات پس از گفتگوهای صلح را گزینه دوم می‌خواند. یوسف رشید، رئیس اجرایی فیفا به رسانه‌ها گفته است: "اگر روند صلح دوامدار شود و نتواند به نتیجه برسد، فکر می‌کنم که موضوع برگزاری انتخابات امر حتمی باشد."
در همین حال، یک نظرسنجی مؤسسه انتخابات شفاف افغانستان «تیفا» نشان می‌دهد که ۵۷ درصد مردم تمایلی به اشتراک در انتخابات ریاست جمهوری ندارند.
به گفته محمدنعیم ایوب زاده، رئیس تیفا، عدم استقلال کمیسیون‌های انتخاباتی، کم بودن ظرفیت در این نهادها، نفوذ سران حکومت و تیم‌های انتخاباتی، اولویت دادن به صلح، وضعیت ناگوار مردم، فساد گسترده در انتخابات گذشته، ناخوشنودی مردم نسبت به حکومت وحدت ملی و برخی دلایل دیگر از عواملی هستند که باعث کاهش تمایل مردم به شرکت در انتخابات شده است.
در حالی که نظارت از انتخابات یک اصل مهم برای برگزاری انتخابات به شمار می‌رود، اما به گفته نهادهای ناظر انتخاباتی، تاکنون جامعه جهانی برای استخدام ناظران بین‌المللی و ملی انتخاباتی نیزهیچ اقدامی نکرده است.
از سوی دیگر، ملا هبتالله رهبر گروه طالبان در پیامی که به مناسبت عید سعید قربان، بر راه‌‌حل صلح‌‌آمیز در افغانستان تأکید کرده است. ملا هبتالله در این پیام از اعضای این گروه خواسته که برای حفاظت از مردم، پروژه‌‌های بزرگ و عام‌‌المنفعه و حفاظت از سرمایه ها و دارایی این کشور تلاش کنند.
پیش از این، مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا نیز در سخنانی اظهار امیدواری کرده بود که تا پیش از اول ماه سپتامبر توافق صلح با طالبان به دست آید.
همچنین زلمی‌خلیل زاد، نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان هفته گذشته در تویتی از پیشرفت‌ها در گفتگوی اخیر با نمایندگان طالبان خبر داد. آقای خلیل‌زاد نوشته است: "به ادامهٔ پیشرفت‌های عالی هفته گذشته در کابل، چند روز اخیر را در دوحه با تمرکز بر روی موضوعات باقی مانده در تکمیل توافق بالقوه با طالبان که زمينه خروج مشروط عساکر را فراهم خواهد ساخت، صرف نموده ام."
در همین حال محمد اشرف غنی، نامزد تیم دولت ساز و رئیس‌جمهور کنونی کشور در همایش انتخاباتی خود در ولایت پکتیا، گفت که اول باید حاکمیت ملی کشور تأمین شود و بعد درباره صلح تصمیم گرفته شود.
از سخنان آقای غنی، چنین برمی‌آید که او می‌خواهد انتخابات به هر قیمتی برگزار شود تا پنج سال دیگر زمان داشته باشد و بتواند صلح را به سرانجام برساند.
اما در مقابل گفته‌های مقامات امریکایی چنین برمی‌آید که صلح مقدم بر انتخابات است و واشنگتن می‌خواهد اگر انتخاباتی هم برگزار شود، با حضور طالبان باشد.
با این حال، دفتر معاونت سازمان ملل متحد در امور افغانستان(یوناما) روند صلح و انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را اولویت این سازمان می‌داند؛ اما می‌گوید که نباید این دو روند یکدیگر متاثر بسازند.
این در حالی است که پیکارهای انتخاباتی برخی از نامزدان همچنان ادامه دارد و کمیسیون مستقل انتخابات نیز در حال آمادگی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در زمان معین آن است.
صلح و انتخابات هر دو جزء منافع ملی افغانستان اند، اما آنچه مهم به نظر می‌رسد، گفتگو و توافق حکومت، نامزدان ریاست جمهوری، و نهادهای تأثیرگزار داخلی و خارجی بر سر ابعاد، هزینه و نتایج صلح بعد انتخابات یا انتخابات بعد از صلح است.
آخر سخن این‌که چه انتخابات بعد از صلح باشد و چه صلح بعد از انتخابات، با رسیدن توافق صلح با طالبان، این گروه خواهان اشتراک در حکومت، تعدیل قانون اساسی و تعریف ساختار جدید برای نظام می‌باشند که از نتایج ناگزیر صلح خواهد بود.
نویسنده: سید حسن حسینی
شهاب حکیمی، یک تن از این نامزدان ریاست جمهوری روز جمعه(18 اسد) در سخنانی در میان هوادارانش در خیمه لویه جرگه گفت: "تا زمانی که صلح در کشور تأمین نگردد، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امکان پذیر نیست." به گفته رهبر تیم صلح و قانونمندی؛ "باید انتخابات سرتاسری باشد تا در فضای صلح همه افغان‌ها اشتراک کنند، انشالله حکومت موقت می‌آید، این اداره نمی‌تواند انتخابات سراسری و عادلانه را راه‌اندازی کند."
این در حالی است که شورای نامزدان ریاست جمهوری حکومت را تهدید به تحریم انتخابات کرده است. شورای نامزدان ریاست جمهوری استفاده از امکانات دولتی، عزل و نصب‌های سیاسی، مداخله در امور کمیسیون‌های انتخاباتی و کمپاین‌‌‌های قبل از وقت از سوی تیم حاکم را دلایل تحریم انتخابات 6 میزان از سوی این شورا خوانده است.
دو روز قبل نیز دو تیم انتخاباتی، مبارزات خویش را به حالت تعلیق درآوردند؛ تیم انتخاباتی صلح و اعتدال به رهبری حنیف اتمر و تیم انتخاباتی ابراهیم الکوزی با صدور اعلامیه‌های جداگانه مبارزات خویش را به حالت تعلیق درآوردند.
آقای الکوزی با انتقاد از عدم تامین امنیت جان نامزدهای انتخابات گفته است که در این وضعیت، گام برداشتن به طرف انتخابات، اشتباهی بزرگ است. تیم صلح و اعتدال به رهبری آقای اتمر نیز گفته است "با ادامه چنین وضعیتی، اطمینانی در خصوص شفافیت و تضمین فضای آزاد و عادلانه برای رقابت های انتخاباتی، وجود ندارد."
برخی از گزارش‌ها تأیید نشده، حاکی از آن است که تیم صلح و اعتدال منتظر نتایج صلح و تشکیل حکومت موقت است و آقای اتمر به دنبال آمادگی و گفتگو برای به دست گرفتن رهبری حکومت موقت می‌باشد.
از سویی مذاکرات صلح میان نمایندگان آمریکا و طالبان در دوحه قطر، بر مبارزات انتخاباتی افغانستان سایه انداخته است. همچنین تهدید طالبان مبنی بر هدف قرار دادن تجمعات انتخاباتی، بر تنش در روند انتخابات کشور افزوده است.
همچنین یک نهاد ناظر انتخاباتی نیز برگزاری انتخابات پس از گفتگوهای صلح را گزینه دوم می‌خواند. یوسف رشید، رئیس اجرایی فیفا به رسانه‌ها گفته است: "اگر روند صلح دوامدار شود و نتواند به نتیجه برسد، فکر می‌کنم که موضوع برگزاری انتخابات امر حتمی باشد."
در همین حال، یک نظرسنجی مؤسسه انتخابات شفاف افغانستان «تیفا» نشان می‌دهد که ۵۷ درصد مردم تمایلی به اشتراک در انتخابات ریاست جمهوری ندارند.
به گفته محمدنعیم ایوب زاده، رئیس تیفا، عدم استقلال کمیسیون‌های انتخاباتی، کم بودن ظرفیت در این نهادها، نفوذ سران حکومت و تیم‌های انتخاباتی، اولویت دادن به صلح، وضعیت ناگوار مردم، فساد گسترده در انتخابات گذشته، ناخوشنودی مردم نسبت به حکومت وحدت ملی و برخی دلایل دیگر از عواملی هستند که باعث کاهش تمایل مردم به شرکت در انتخابات شده است.
در حالی که نظارت از انتخابات یک اصل مهم برای برگزاری انتخابات به شمار می‌رود، اما به گفته نهادهای ناظر انتخاباتی، تاکنون جامعه جهانی برای استخدام ناظران بین‌المللی و ملی انتخاباتی نیزهیچ اقدامی نکرده است.
از سوی دیگر، ملا هبتالله رهبر گروه طالبان در پیامی که به مناسبت عید سعید قربان، بر راه‌‌حل صلح‌‌آمیز در افغانستان تأکید کرده است. ملا هبتالله در این پیام از اعضای این گروه خواسته که برای حفاظت از مردم، پروژه‌‌های بزرگ و عام‌‌المنفعه و حفاظت از سرمایه ها و دارایی این کشور تلاش کنند.
پیش از این، مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا نیز در سخنانی اظهار امیدواری کرده بود که تا پیش از اول ماه سپتامبر توافق صلح با طالبان به دست آید.
همچنین زلمی‌خلیل زاد، نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان هفته گذشته در تویتی از پیشرفت‌ها در گفتگوی اخیر با نمایندگان طالبان خبر داد. آقای خلیل‌زاد نوشته است: "به ادامهٔ پیشرفت‌های عالی هفته گذشته در کابل، چند روز اخیر را در دوحه با تمرکز بر روی موضوعات باقی مانده در تکمیل توافق بالقوه با طالبان که زمينه خروج مشروط عساکر را فراهم خواهد ساخت، صرف نموده ام."
در همین حال محمد اشرف غنی، نامزد تیم دولت ساز و رئیس‌جمهور کنونی کشور در همایش انتخاباتی خود در ولایت پکتیا، گفت که اول باید حاکمیت ملی کشور تأمین شود و بعد درباره صلح تصمیم گرفته شود.
از سخنان آقای غنی، چنین برمی‌آید که او می‌خواهد انتخابات به هر قیمتی برگزار شود تا پنج سال دیگر زمان داشته باشد و بتواند صلح را به سرانجام برساند.
اما در مقابل گفته‌های مقامات امریکایی چنین برمی‌آید که صلح مقدم بر انتخابات است و واشنگتن می‌خواهد اگر انتخاباتی هم برگزار شود، با حضور طالبان باشد.
با این حال، دفتر معاونت سازمان ملل متحد در امور افغانستان(یوناما) روند صلح و انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را اولویت این سازمان می‌داند؛ اما می‌گوید که نباید این دو روند یکدیگر متاثر بسازند.
این در حالی است که پیکارهای انتخاباتی برخی از نامزدان همچنان ادامه دارد و کمیسیون مستقل انتخابات نیز در حال آمادگی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در زمان معین آن است.
صلح و انتخابات هر دو جزء منافع ملی افغانستان اند، اما آنچه مهم به نظر می‌رسد، گفتگو و توافق حکومت، نامزدان ریاست جمهوری، و نهادهای تأثیرگزار داخلی و خارجی بر سر ابعاد، هزینه و نتایج صلح بعد انتخابات یا انتخابات بعد از صلح است.
آخر سخن این‌که چه انتخابات بعد از صلح باشد و چه صلح بعد از انتخابات، با رسیدن توافق صلح با طالبان، این گروه خواهان اشتراک در حکومت، تعدیل قانون اساسی و تعریف ساختار جدید برای نظام می‌باشند که از نتایج ناگزیر صلح خواهد بود.
نویسنده: سید حسن حسینی