آگاهان امور و کارشناسان سیاسی می‌گویند ایالات متحده امریکا دو معاهده مهم استراتژیک و امنیتی را با دولت افغانستان داشته است، اما تا کنون همواره مواد آن را یا به نفع خود تفسیر کرده و یا هم نقض کرده است.

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ کابل: پس از شهادت "جنرال قاسم سلیمانی" فرمانده سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران، تنش‎ها میان تهران و واشنگتن بیشتر شده، امام خامنه ای، امریکا را تهدید به گرفتن انتقام سختی کرد و افزون برآن ترور این جنرال پر آوازه  در خاک عراق  که گفته می شود خلاف اصول و قوانین بین المللی نیز صورت گرفته است، واکنش های جهانی را نیز در پی داشته است.
 
اما  سوال اینجاست  که کشورمان افغانستان با در نظرداشت اینکه از یک‌سو فرهنگ، زبان و مرز مشترک طولانی با جمهوری اسلامی ایران دارد و از طرف دیگر با امریکا پیمان استراتژیک و امنیتی دارد، چقدر از این تنش‌ها متاثر خواهد شد؟.
برای روشن شدن ابعاد این قضیه، خبرنگار آوا گفتگویی را با برخی از آگاهان امور و تحلیلگران مسایل سیاسی انجام داده است.
 
موسی فریور، استاد دانشگاه و آگاه امور سیاسی در این گفتگو، تنشِ به وجود آمده میان امریکا و ایران را در پی شهادت سردار قاسم سلیمانی برای کشورهای منطقه به خصوص شرق میانه و افغانستان زیان‎بار خواند.
 
فریور هرچند اعلامیه ریاست جمهوری مبنی بر اینکه از خاک افغانستان علیه همسایه ها استفاده نخواهد شد را معقول میداند، اما تاکید می کند که از نظر عملی متاسفانه اعلامیه ارگ سوال برانگیز است، زیرا هنوز حریم ما در دست قوه های امریکایی و ناتو قرار دارد از این لحاظ امریکا هر وقت که بخواهد می تواند از این فضا علیه رقیبان خود استفاده کند.
 
به عقیده وی، هرچند ایالات متحده دو معاهده مهم استراتژیک و امنیتی را با افغانستان داشته است، اما تا کنون همواره مواد آنرا یا به نفع خود تفسیر کرده و یا هم نقض کرده و حکومت افغانستان نیز جز تمکین کاری نکرده است، از این نظر هیچ ضمانتی وجود ندارد که امریکا از خاک افغانستان علیه همسایه ها استفاده نکند.
 
او درعین حال از رهبران سیاسی کشور خواست که ایالات متحده و جانب ایران را تحت فشار قرار دهند تا از اوضاع آشفته افغانستان سوء استفاده نکنند و جنگ های جدید نیابتی در این کشور راه اندازی نشود.
 
به باور او، امریکا که عملاً در افغانستان حضور دارد، اما بعید نیست که در چنین شرایط حساس و آشفته بازار سیاسی، از خاک افغانستان علیه ایران استفاده نشود، لذا ایجاب می کند که مسوولین متوجه اوضاع باشند.
 
امریکا همچنان صفت امپریالیزم جهان‌خوار را یدک می‌کشد
عبدالحی خطیبی، کارشناس سیاسی در این گفتگو با خبرنگار آوا گفته است که افغانستان یک کشور آسیب پذیر است، بنا بر این از هر تحولات منطقه و جهان ممکن است متاثر شود.
به باور او، تنش‌ها میان امریکا و ایران بدون شک بالای اوضاع سیاسی و امنیتی افغانستان تاثیر دارد و به خصوص آرامش را از آن عده مهاجرین که در ایران هستند درعرصه های مختلف تحصیلی و کارگری سلب خواهد کرد.
از سوی هم خطیبی خاطرنشان کرد که سیاست خارجی افغانستان در قانون اساسی تعریف شده است و بر اساس آن رهبران سیاسی باید توازن روابط سیاسی و امنیتی میان ایالات متحده و ایران را حفظ کند.
 
وی، در پاسخ به اینکه چه ضمانتی وجود دارد که امریکا از خاک افغانستان علیه ایران استفاده نکند؛ گفت: هر چند افغانستان آن قدرت بازدارندگی را ندارد، اما بر اساس پیمانی که با ایالات متحده بسته است و رییس جمهور نیز تاکید کرد است، امریکا این اشتباه را مرتکب نخواهد شد.
 
هرچند آقای خطیبی امریکا را همچنان امپریالیزم جهان خوار خوانده که هیچگاه به پیمان‌ها پای بند نبوده است، اما تاکید می کند که رییس جمهور به عنوان نماینده تمام مردم افغانستان آنچه لازم بود را گفته است، بقیه کار و تصمیم گیری بر می گردد به ایالات متحده که چقدر به پیمان خود وفادار باقی می ماند.
 
امریکا یک پیمان شکن است
درهمین حال "سید ناصر موسوی" کارشناس سیاسی و فعال مدنی نیز در مصاحبه با آوا، می گوید که پس از شهادت قاسم سلیمانی، ایران مجبور است که پاسخ مناسب یا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به امریکا بدهد، اما با در نظرداشت نوع ارتباطات سیاسی که میان کشورها به خصوص ایران و افغانستان وجود دارد، کشور ما از این تنش‌ها آسیب خواهد دید .
 
به گفته این فعال سیاسی بعد از ترور جنرال سلیمانی اولویت جدید در کشورهای منطقه و جهان بوجود آمده است و آن اینکه که چگونه بتواند این وضعیت موجود را کنترل کند و از یک جنگ بزرگ منطقه ای جلو گیری نمایند.
 
او به این باور است که با در نظرداشت شرایط بوجود آمده، قضیه صلح افغانستان نیز تا مدت طولانی به فراموشی سپرده خواهد شد، زیرا امروز تمام قدرتها و بازیگران جهانی  حتی ناتو، خطر جنگ را بسیار نزدیک می بینند و تمام توجه دیپلماتیک و انرژی شان به این متمرکز شده است که چطور می تواند از یک جنگ جدید جلوگیری کند.
 
از طرفی هم به گفته موسوی، ممکن است بخشی از گروه طالبان، ارتباط پیدا و پنهان با ایران داشته باشند که بعد از این فعال تر شوند و یا در کل گروه طالبان از این موقعیت جدید که بوجود آمده است استفاده کنند و پروسه صلح را به نفع خود مصادره کنند.
 
موسوی نسبت به پای بندی امریکا به پیمانی که با افغانستان بسته است باور مند نیست و می گوید که امریکا همین پیمانی که در افغانستان بسته است با عراق هم داشت، اما به آن عمل نکرد و بارها این قرارداد نقض شد که در تازه ترین رویداد آنهم بدون موافقت دولت عراق، قاسم سلیمانی را ترور کردند، علاوه بر آن در کشورهای اروپایی، ترکیه، اکراین و... همواره پیمان شکنی کرده است، بنا بر این با تجربه از گذشته باید گفت که هیچ گونه اعتمادی نسبت به ایالات متحده وجود ندارد و بعید نیست که اگر منافع شان اقتضا کند در افغانستان نیز پیمان را نقض کنند.
 
موسوی تصریح کرد: هرچند دولت افغانستان تلاش کرده و خواهد کرد که یک توازن سیاسی را بر قرار کند تا از تنشهای تهران و کاخ سفید جان سالم به در ببرد، اما حقیقت این است که آن ظرفیت و امکانات در سیاست خارجی افغانستان وجود ندارد تا ازعمل امریکا علیه کشورهای همسایه جلوگیری کند.
 
روز گذشته محمد اشرف غنی، رئیس جمهور کشور در واکنش به حوادث اخیر عراق به ویژه ترور شهید قاسم سلیمانی و افزایش تنش بین امریکا و ایران، تاکید کرد که از خاک افغانستان در هیچ حالت علیه هیچ کشور خارجی استفاده صورت نمی گیرد.