خبرگزاری صدای افغان(آوا)-قم: همایش بینالمللی بزرگداشت یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، از پیش از ظهر روز چهارشنبه 17 ثور/اردیبهشت با حضور علما، اندیشمندان و شخصیتهای برجسته حوزوی داخلی و بینالمللی، در سالن همایشهای مدرسه علمیه امام کاظم (ع) شهر مقدس قم آغاز به کار کرد. حضرت آیتالله صالحی مدرس رئیس شورای علمای شیعه افغانستان و آیتالله فاضلی بهسودی از جمله شرکتکنندگان در این همایش بودند.
ارسال ۲۴۶ مقاله به دبیرخانه همایش یکصدمین سالگشت حوزه/ آماده سازی ۲۰ مجلد از آثار آیت الله حائری یزدی
در آغاز این همایش، جتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی، دبیر همایش، با اشاره به پیشینه ۱۲ قرنی حوزه علمیه قم، بیان کرد: این حوزه کهن، با مجاهدت آیتالله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی در یک قرن پیش دوباره احیا شد و رونق یافت و زمینهساز حضور اساتید برجسته، طلاب و فضلایی گردید که در ترویج معارف اهل بیت (ع) در ایران و سراسر جهان نقشآفرین بودند.
وی همچنین با قدردانی از همکاری نهادها و دستگاههای حوزوی در برگزاری این همایش و حضور ارزشمند علما و فرهیختگان حوزههای علمیه، اعلام کرد: پیشنهاد تشکیل دبیرخانه این همایش از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مطرح شد.
وی با اشاره به اینکه دبیرخانه و شورای سیاستگذاری همایش از سال ۱۴۰۰ شکل گرفتند، افزود: فراخوان مقالات نیز از همان سال آغاز و دریافت آثار علمی محققان در دستور کار قرار گرفت.
دبیر این همایش بینالمللی خاطرنشان کرد: احیای آثار علمی آیتالله حائری یزدی از رویکردهای اصلی دبیرخانه بوده و تیمی تخصصی با مدیریت و نظارت آیتالله استادی مأمور پیگیری این هدف شد که نتیجه آن تدوین و آمادهسازی ۲۰ جلد از آثار این فقیه بزرگوار است.
وی همچنین به وظیفه دیگر دبیرخانه یعنی ارائه گزارش جامعی از دستاوردهای حوزه علمیه قم در صد سال گذشته اشاره کرد و گفت: در این مدت بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شاهد رشد چشمگیری در حوزه بودهایم. وی ادامه داد: حاصل تلاش دبیرخانه، تهیه مجموعهای ۲۹ جلدی متشکل از ۲۴۶ مقاله علمی با همکاری ۳۱۰ نویسنده و بهرهگیری از بیش از ۱۰ هزار منبع علمی است.
حجتالاسلام مقیمی با تأکید بر توجه به دقت و اعتبار علمی مقالات یادآور شد: هر مقاله توسط دو تا سه داور ارزیابی شد و در مجموع نزدیک به ۸۰۰ نوبت داوری علمی برای آثار دریافتی انجام گرفت.
وی در پایان بیان کرد: موضوعات مقالات ارسالی گسترهای از علوم حوزوی نظیر فقه، اصول، کلام، حدیث، اخلاق، فلسفه، عرفان، تبلیغ، آموزش، فضای مجازی، رسانه و ادبیات عربی و فارسی را در بر میگیرد.
رهبر انقلاب اسلامی: حوزه علمیه باید «مجاهد فرهنگی» تربیت کند/ مهمترین وظیفه حوزه، بلاغ مبین و زمینهسازی برای تمدن نوین اسلامی است
در ادامه، پیام رهبر انقلاب اسلامی خطاب به همایش که در آن به اهمیت احیای دوباره حوزه علمیه قم و نقش برجسته آن در تاریخ معاصر تشیع تأکید شده بود، توسط آیتالله علیرضا اعرافی قرائت گردید.
ضمن تبیین عناصر و کارکِردهای گوناگون حوزه به بیان الزامات تحقق یک «حوزه پیشرو و سرآمد» که نوآور، بالنده، بهروز، پاسخگوی مسائل نوپدید، مهذّب، دارای روحیه پیشرفت و مجاهدت و هویت انقلابی و همچنین مستعد برای طراحی نظامات اداره جامعه است، پرداختند و تأکید کردند: مهمترین وظیفه حوزه «بلاغ مبین» است که از برترین مصادیق آن ترسیم خطوط اصلی و فرعی تمدّن نوین اسلامی و تبیین و ترویج و فرهنگسازی آن در جامعه است.
ایشان بخش پایانی پیام خود را به توصیههایی برای تحقق حوزه «پیشرو و سرآمد» اختصاص دادند. از جمله توصیههایی که رهبر انقلاب اسلامی در این بخش به آنها اشاره کردند، عبارتند از: «لزوم بهروز بودن حوزه»، «اهمیت دادن به تربیت نیرو در همهی بخشها»، «افزایش رابطه حوزویان با مردم»، «مقابله مدبرانه مدیران حوزه با القائات مغرضانهای که طلّاب جوان را از آینده ناامید میکند»، «نگاه همراه با خوش بینی به نسل جوان و تعامل با آنها»، «تدوین دروس حوزه بر مبنای فقه روشنبین و پاسخگو و بهروز همراه با فلسفهی روشن و دارای امتداد اجتماعی و دانش کلام رسا و استوار و دارای قدرت اقناع» و «تقویت روحیه زهد، تقوا، قناعت، استغناء از غیر خدا، توکّل، پیشرفت و آمادگی برای مجاهدت».
متن کامل پیام رهبر انقلاب اسلامی.
توصیههای مهم آیتالله العظمی مکارم شیرازی در مسیر تحول و شکوفایی مضاعف حوزه علمیه قم
آیتالله العظمی مکارم شیرازی نیز در پیام خود به همایش یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم، با تبریک میلاد حضرت امام رضا (ع) و حضرت فاطمه معصومه (س)، حوزه علمیه قم را میراثی عظیم و ماندگار دانست که در طول بیش از یک قرن، نقش بیبدیلی در صیانت از معارف اهلبیت (ع)، مقابله با انحرافات فکری و حفظ مکتب تشیع در برابر تهدیدهای داخلی و خارجی ایفا کرده است.
معظم له با اشاره به احیای دوباره این حوزه به دست مرحوم آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، آن را پایهگذار حرکتی دانست که در نهایت به پیروزی انقلاب اسلامی و شکلگیری نظامی برگرفته از آموزههای دینی انجامید.
ایشان در ادامه، تداوم این راه را نیازمند رعایت اصول مهمی دانست که از جمله آنها میتوان به تهذیب نفس، پایبندی به سنتهای اصیل حوزوی، تعمیق جریان علمی، اصلاح برنامههای درسی، بهرهگیری هوشمندانه از فناوریهای نوین، تقویت ارتباط با مردم، حفظ استقلال حوزه، جهاد تبیین، تقویت امید به آینده و اتصال معنوی با حضرت ولیعصر(عج) اشاره کرد.
آیتالله مکارم در پایان، ضمن تقدیر از برگزارکنندگان این همایش، برای حوزههای علمیه و امت اسلامی آرزوی توفیق و آمادگی برای ظهور حضرت حجت (عج) را مسألت کرد.
آیتالله العظمی نوری همدانی: تاسیس دوباره حوزه علمیه قم نقطه عطفی در احیای معارف دینی است
آیتالله العظمی نوری همدانی نیز در پیام خود به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، با تأکید بر نقش تاریخی انبیاء و ائمه علیهمالسلام در پایهگذاری حوزههای علمیه، تأسیس دوباره حوزه قم را در یکی از تاریکترین دورههای تاریخ ایران به دست آیتالله حائری یزدی (ره) نقطه عطفی در احیای معارف دینی دانست.
معظم له حوزه قم را شجره طیبهای توصیف کرد که ثمرات آن در انقلاب اسلامی، عزت ملت ایران و پیشگامی در دفاع از مظلومان عالم، بویژه ملت فلسطین، نمود یافته است.
ایشان حفظ اصالتها، توجه به اقتضائات زمان، بهرهگیری از عقل در کنار قرآن و سنت، و تکیه بر معنویت و ارتباط با ولیّ عصر (عج) را برای پیشرفت حوزه ضروری دانست و بر ضرورت استمرار خدمات اجتماعی روحانیت و همراهی با مردم تأکید کرد.
آیتالله نوری همدانی همچنین با تجلیل از خدمات علمی و اجرایی حوزه، بویژه گردآوری و انتشار آثار مربوط به مرحوم حاج شیخ و مقالات پژوهشی، از برگزارکنندگان کنگره یکصدمین سال حوزه تقدیر کرد.
آیتالله اعرافی: با منشور رهبر معظم انقلاب مرحله جدیدی از تاریخ حوزه های علمیه آغاز شد
در بخش دیگری از همایش، آیتالله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه ایران اظهار داشت: این رویداد افقهای جدیدی از مسئولیت و مأموریت را فراروی حوزه علمیه قم و تمامی حوزههای شیعی در جهان گشود.
وی با اشاره به پیام اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره حوزههای علمیه، آن را «منشوری حیاتبخش و حرکتآفرین» توصیف کرد و گفت: این پیام فصل نوینی در تاریخ حوزهها گشوده که تحقق آن نیازمند عزم جمعی و برنامهریزی دقیق در نهادهای حوزوی است.
آیتالله اعرافی با تأکید بر اینکه حوزه باید برای حضور مؤثر دین در ساحت فکر و جامعه، از بنیه نظری قوی برخوردار باشد، افزود: حوزههای علمیه تنها نهادهایی هستند که میتوانند عقلانیت دینی و نظریهپردازی اسلامی را پایهریزی کنند.
وی با معرفی پنج مأموریت اصلی حوزه شامل دانشآفرینی، هدایت دینی، جهاد در خط مقدم، نظامسازی و تمدنپردازی، تصریح کرد: منشور رهبری ناظر به تولید فکری بنیادین برای اداره جامعه اسلامی است.
به گفته آیتالله اعرافی، برنامهریزی برای اجرای این منشور در دستور کار قرار گرفته و قرار است در برنامه پنجساله دوم حوزه نیز گنجانده شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نقشآفرینی تمدنی دین در جامعه معاصر نیازمند نقشهراه روشن، مبانی عقلانی و انگیزهسازی مؤثر است و در این مسیر، نقش حوزه علمیه بیبدیل و راهبردی است.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: مرحوم آیت الله العظمی حائری یزدی شخصیتی سیاسی بودند
آیتالله سید هاشم حسینی بوشهری رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در همایش بینالمللی یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم، پیام رهبر انقلاب اسلامی را دارای نکاتی راهبردی و الهامبخش برای حوزههای علمیه جهان اسلام دانست و تأکید کرد که رهبر انقلاب با نگاهی دقیق، وظایف نوینی را برای حوزهها ترسیم کردند.
وی ضمن ستایش از نقش مرحوم آیتالله حائری در احیای حوزه، اظهار داشت اگرچه ایشان با حکومت رضاخانی درگیر نشدند، اما با تدبیر، زمینهساز ظهور بزرگان و نهضتهای بزرگ بعدی شدند.
وی بازتأسیس حوزه توسط حاج شیخ را اقدامی همسنگ با انقلاب اسلامی توصیف کرد و گفت این حرکت زمینهساز تحولات بزرگ در تاریخ معاصر شد.
آیتالله حسینی بوشهری همچنین با اشاره به ریشهدار بودن حوزه قم از عصر اهلبیت (ع)، تأکید کرد که حاج شیخ شخصیتی دارای تقوا، بینش سیاسی، مدیریت قوی و دلسوزی اجتماعی بود و برداشت نادرست از بیتفاوتی او نسبت به سیاست، جفای بزرگی در حق ایشان است.
آیتالله العظمی جوادی آملی: غواصی در اقیانوس عظیم قرآن و عترت، رسالت حوزه علمیه است
در بیانات آیتالله العظمی جوادی آملی در این همایش، تأکید اصلی بر جایگاه بیبدیل قرآن کریم و اهلبیت علیهم السلام به عنوان دو منبع هدایت و تفسیرناپذیر است که همتایی ندارند و اساس فکری و معرفتی حوزههای علمیه را شکل میدهند.
معظمله با تأکید بر عقل به عنوان حجت باطنی الهی، عقلگرایی را رکن اصلی تولید علم در حوزه و رمز موفقیت احیای حوزه علمیه قم توسط بزرگان همچون آیتالله حائری دانست.
ایشان از لزوم چشمه بودن به جای استخر شدن در علمآموزی سخن گفت و تأکید کرد که حوزه باید پویایی، نوآوری، و تولید مستمر معارف متناسب با نیازهای روز را در دستور کار قرار دهد.
آیتالله جوادی آملی همچنین مقام "امینالله" را مقامی والا دانست که نشانه شایستگی در حفظ دین و امانتداری در انتقال آن است، و بر این اساس حوزه باید همواره با اتکای به قرآن، عترت و عقل، رسالت تمدنساز خود را ایفا کند.
آیتالله العظمی سبحانی: مرحوم آیت الله العظمی حائری مصداق «العالم بزمانه» بود
حضرت آیتالله العظمی جعفر سبحانی هم در تجلیل از مقام علمی و زمانشناسی مرحوم آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، ایشان را مصداق کامل حدیث «العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس» دانست و با نگاهی به سیر تاریخی حوزههای علمیه شیعه، نقش ایشان را در احیای حوزه قم در قرن چهاردهم هجری برجسته کرد.
ایشان با مرور بر حوزههای مدینه، کوفه و خراسان، تأکید کرد که قم از عصر اشعریان به یکی از مهمترین پایگاههای علمی شیعه تبدیل شد و در دورههایی چون عصر صفوی و قرن یازدهم با حضور علمایی چون شیخ بهایی و ملاصدرا، مجدداً شکوفا شد.
ایشان با اشاره به درخشش میرزای قمی در قرن سیزدهم، نقش بیبدیل حاج شیخ عبدالکریم در تأسیس حوزه اراک و بازتأسیس حوزه علمیه قم را ستود و افزود که ایشان با دوری از جناحگرایی سیاسی، همه توان خود را صرف تربیت عالمان دین و حفظ مرجعیت شیعه نمود.
آیتالله سبحانی در پایان با اشاره به آثار علمی حاج شیخ مانند کتاب «صلاة» و اصول فقهی او، به نقل از آیتالله بروجردی، وی را عالمی معرفی کردند که در عبارات کوتاه، معارفی عمیق ارائه میداد و بر ویژگیهای زهد، دقت و زمانشناسی او که در کتاب «اعیانالشیعه» نیز آمده، تأکید نمودند.
رونمایی از موسوعه ۲۰ جلدی آثار علمی آیتالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی
در بخش پایانی روز اول این همایش، طی مراسمی رسمی و با حضور آیات عظام جوادی آملی، صالحی مدرس و جعفر سبحانی، از موسوعه ۲۰ جلدی آثار علمی آیتالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی رونمایی شد.
به گفته برگزارکنندگان همایش، این مجموعه ارزشمند، حاصل تلاش علمی برای گردآوری، تدوین و انتشار منسجم، روزآمد و یکدست آثار ایشان است که شامل نسخههای تکمیلشده آثار مکتوب، تنظیم نهایی برخی نوشتههای پراکنده، و بخشهایی از حواشی ایشان بر کتاب درر الفوائد میباشد.
برگزاری کمیسیونهای تخصصی در رشتههای مختلف
گفتنی است؛ برگزاری کمیسیونهای تخصصی فقه؛ تبلیغ؛ حوزه و جامعه؛ فضای مجازی و فناوری و هوش مصنوعی؛ عرفان؛ اقتصاد و مدیریت؛ حوزه و بینالملل؛ و حوزه، انقلاب اسلامی و مقاومت، از برنامههای دیگر این همایش دو روزه است.
تصاویر کامل همایش