خبرگزاری صدای افغان(آوا)-کابل: به رغم تبلیغات برخی از رسانههای مغرض و وابسته بهغرب مبنی بر رکود اقتصادی و کمرنگ شدن تجارت افغانستان با کشورهای منطقه و جهان، عبدالسلام جواد آخوندزاده، سخنگوی وزارت صنعتوتجارت در مصاحبه با آوا میگوید که تجارت افغانستان تا سال 1400 همه ساله از سال 850 میلیون دالر بلند نرفته بود، اما بعد از تحول و استقرار امارت اسلامی، میزان تجارت اکنون به بیش از دو میلیارد دالر رسیده است.
آخوندزاده توضیح داد: مجموع تجارت افغانستان، در سال 2024 به مبلغ 12 میلیارد و 4 صد و 22 میلیون دالر امریکایی بوده است که از این میان، صادرات کشور در سال 2024 حدود یک میلیارد و 8 صد و سه میلیون دالر بوده است و واردات نیز حدود 10 ملیارد و شش صد و 19 میلیون دالر میباشد.
آخوندزاده ادامه داد: در سال 2023 افغانستان حدود یک میلیارد و 8 صد و 84 میلیون دالر صادرات و حدود 7 میلیارد و 7 صد و 10 میلیون دالر واردات داشته است، این ارقام نشان میدهد که صادرات محصولات افغانستان در سال 2024 در مقایسه با سال 2023 حدود چهار در صد کاهش داشته است و واردات نظر به سال قبل، 38 درصد رشد داشته است.
آخوندزاده همچنین توضیح داد: با تمام چالشهای موجود فرا راه تجارت افغانستان، اما آمار فعلی نشان میدهد که صادرات افغانستان از حال نوسان خارج شده و اندک اندک بهثبات میرسد، چهار درصد کاهش در صادرات نیز در واقع نشان ثبات و نظم گرفتن اقتصاد است.
او تأکید کرد: بهرغم تبلیغات رسانهای و با توجه به افزایش 38 درصدی در واردات، میتوان گفت که؛ هم توان خرید مردم افغانستان بیشتر شده و هم سکتور خصوصی از حمایت و همکاری امارت اسلامی، در قسمت تعرفهها مستفید گردیده است.
سخنگوی وزارت صنعتوتجارت اظهار داشت: صادرات افغانستان در سال جاری نسبت به سال گذشته با پاکستان و چین کاهش یافته است، اما با کشورهایی مانند ترکیه و هند بیشتر شده است، مهمتر از همه اینکه؛ صادرات افغانستان امسال با چهار کشور همسایه و عربی، مانند ایران، قزاقستان، ازبکستان و امارات متحده عربی دو برابر افزایش یافته است.
وی افزود که انجیر، کشمش، هینگ و زغالسنگ از جمله اقلام برتر صادراتی کشور بوده است که به کشورهای مختلف منطقه و جهان صادر شده است.
همچنین به گفته آخوندزاده، کشورهای ایران، امارات متحده عربی، پاکستان و چین، از جمله کشورهای برتر وارداتی افغانستان در این اواخر بوده است.
سخنگوی وزارت صنعت و تجارت در پایان با اینکه گفت هنوز آمار و ارقام دقیق تجارت با هرکشور به صورت مستقل و دقیق معلوم نیست، اما در 26 ماه عقرب سال روان، اعلام کرده بود که در جریان هفت ماه سال ۱۴۰۳ میزان مبادلات تجارتی میان افغانستان و ایران به بیش از ۱.۸ میلیارد دالر امریکایی رسیده است.
آخوندزاده همچنین گفته بود که اکثر اقلام عمده صادراتی کشور، سنگهای معدنی، کشمش، انواع نوشابهها و دانههای کنجد بوده و اقلام عمده وارداتی نیز تیل دیزل، پترول، مواد خام فابریکات، گاز مایع و سمنت میباشد.
ازسویی دیگر، مقامهای ایرانی نیز گفته بودند که از ابتدای سال جاری تاکنون میزان صادرات کالاهای غیرنفتی به افغانستان به ۱.۳ میلیارد دالر افزایش یافته است.
توسعه تجارت و تحکیم روابطه اقتصادی افغانستان با ایران
درهمین حال جان آقا نوید، سخنگوی اتاق تجارت و سرمایهگذاری نیز در مصاحبه با آوا میگوید که از نظر اتاق تجارت و سرمایهگذاری، افغانستان در سال جاری، بیشترین تجارت و ترانزیت را با کشور ایران داشته است و کماکان در حال گسترش است.
او همچنین گفت که واردات از ایران مزیتهایی برای افغانستان دارد که سایر کشورها آنرا ندارند، زیرا بهدلیل کوتاه بودن مسیرها، از یکسو صرفهجویی صورت میگیرد و هزینهها کاهش پیدا میکند و درعین حال هیچگونه مشکل ترانزیتی میان دو کشور وجود ندارد تا مانع از انتقال اموال گردد.
بر اساس گفتههای نوید، پیش از این پاکستان از نگاه تجارت و ترانزیت با افغانستان، در رأس جدول قرار داشت، اما در این اواخر، بر اثر تنشهای سیاسی و نظامی، پاکستان در مسیر ترانزیت، مانند بندر کراچی و سایر بنادر، بویژه در نقاط فرضی خط دیورند مشکلات ایجاد کرد وبالاخره سبب کاهش دادوستد و تبادلات کاالاها میان دو کشور گردید.
سرمایهگذاریها در افغانستان افزایش یافته است
سخنگوی اتاق تجارت و سرمایهگذاری همچنین اشاره کرد که سرمایهگذاریهای خارجی و داخلی، نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته است.
نوید هرچند در این زمینه جزئیات بیشتر ارایه نکرد، اما گفت که ارقام دقیق میزان سرمایهگذاریها، تا ماه حوت سال روان، از سوی اداره احصائیه مرکزی نشرخواهد شد.
نوید تأکید کرد که شمار زیادی از تاجران ملی و بین المللی علاقه دارند که در افغانستان سرمایهگذاری کنند، اما موضوع ایجاد زیربناهای بیشتر و همچنین فراهم کردن بیستر مناسب برای سرمایهگذاریها بسیار مهم است که باید در این زمینه تلاش بیشتر از سوی حکومت صورت بگیرد.
دهلیز هوایی همچنان یکی از گزینههای مهم در صادرات اقلام تجارتی افغانستان
سخنگوی اتاق تجارت و سرمایهگذاری در ادامه سخنان خود گفت که دهلیز هوایی با وجود اینکه درحال حاضر درست اسپانسر و حمایت نمیشود، اما در عین حال یکی از گزینههای مهم در صادرات اموال تجارتی افغانستان محسوب میشود.
او تأکید کرد که دهلیز هوایی همچنان با بسیاری از کشورها، از جمله چین، کشورهای عربی و کشورهایی که در اتحادیه اروپا میباشد فعال است و محصولات افغانستان، بویژه میوه خشک و کالاهای با قیمت بلند و وزن کم، از طریق کارگوی هوای صادر میشود.
او اضافه کرد که نظر اتاق تجارت و سرمایهگذاری بر این است که باید دهلیز هوایی از سوی حکومت و نهادهای بین المللی، اخصاً از جانب نهادهای که در صدد گسترش تجارت منطقوی و بین المللی هستند، مورد حمایت قرار بگیرد، تا محصولات افغانستان، به نقاط دور دست جهان که از طریق زمین ممکن نیست رسانده شود.
این گفتهها در حالی ابراز میشود که آگاهان امور اقتصادی نیز تلاش مسئولین را در جهت توسعه تجارت و گسترش روابط اقتصادی با کشورهای منطقه و جهان میستاید، اما بر حل مشکلات بنیادی و توسعه زیربناهای اقتصادی تأکید میکنند.
مشکلات بنیادی تجارت باید حل و سیستم آپدید شود
محمد نبی افغان، آگاه امور اقتصادی، در مصاحبه با آوا میگوید که " مسئولین افغانستان در شرایط کنونی، درعرصه تجارت و ترانزیت، تا حد زیادی تلاش میکنند، اما ما مشکلات بنیادی داریم که نخست باید به آن پرداخته شود".
به گفته افغان، عدم موجودیت سیستم، بینظمی در سیستم و یا عدم وجود زیربناها، نامنظم بودن بخشهای اداری، عمدتاً باعث شده است که این مشکلات و وضعیت پیچیده اقتصادی بهصورت آنی و کوتاه مدت حل نشود.
افغان افزود: تلاش ما باید بر این باشد که چگونه آن موقعیت جغرافیایی خود را موثر بسازیم، چگونه تبدیل به یک کشور اقتصاد محور شویم یا چگونه بهچهارراه آسیا تبدیل شویم، این موارد بسیار مهم است.
این آگاه امور اقتصادی میافزاید: در حال حاضر تا حد زیادی تلاش برای توسعه تجارت وجود دارد، اما هنوز هم بخشهای تخنیکی و تخصصی بهصورت کامل فعال نیست، بنا براین نمیتوانیم که با عصر کنونی یکجا و بروز پیش برویم.
او با ابراز اینکه مشکلات درعرصه اقتصادی و نبود زیربناها از زمانهای گذشته در کشور موجود بوده است، افزود: بهنظر میرسد که مسئولین کنونی تا حد زیادی مصمم هستند و تلاش میکنند که چگونه این موقعیت ترانزیتی کشوررا که در منطقه همه به آن ضرورت دارند، به صورت همهجانبه فعال کنند، اما این مسئله در واقع زمانبر است و باید پیوسته در این راه تلاش کرد.
او تصریح کرد که تجارت زمانی توسعه پیدا میکند که در کنار نیروی بشری، رفتوآمدها، و کارو فعالیتهای فزیکی و همچنین داشتن روابط با کشورهای منطقهوجهان، بنیادی حرکت کرده و سیستم تجارتی و اقتصادی را آپدیت و بهروز بسازیم، تا اقتصاد کشور ثابت و پایدار شود.
افغان همچنین بیان داشت که اگر ما چشمبسته بگوئیم که اقتصاد افغانستان به سمت بهبودی در حال حرکت است، این قضاوت زود هنگام خواهد بود، زیرا ما تا هنوز بیلانس را مساوی نساختهایم و گامهای بنیادی را در این زمینه برنداشتهایم.
او تأکید کرد که "ما نخست باید در زمینه برق خودکفا شویم، بعد میتوانیم بگوئیم که رشد اقتصادی ما خوب پیش میرود، فعلاً چند نوع کالا و اموال تجارتی است که به چند کشور صادر میشود، در حالی که منابع اصلی اقتصادی که زخایر زیرزمینی و... میباشد تقریباً دست نخورده باقی مانده است و مراحل زیادی را در این زمینهها باید طی کرد.
او همچنین علاوه کرد که برای بهبود روابط تجارتی، باید به همسایههای افغانستان نیز اطمینان داده شود بر اینکه در این خاک فعلاً امنیت وجود دارد و قاچاق کالا نیز صورت نمیگیرد، تا سرمایهگذاران بدون دغدغه سرمایهگذاری کنند.
به گفته افغان، "همسایههای افغانستان دو چیز را همیشه بهانه گرفته است و آن اینکه؛ در افغانستان امنیت وجود ندارد و کالاها از این خاک قاچاق میشود و ما به قاچاق اجازه نمیدهیم، به همین دلیل است که گاهی اموال تجارتی افغانستان در مرزها بار اندازی و تلاشی میشود.
به باور افغان توقف لاریها در مرزها به بهانهها مختلف، هم هزینه برمیدارد و هم اموال سریع الفساد فاسد میشود و در نهایت تاجران ضرر میکنند. این مشکلات در قدم نخست باید حل گردد، تا تجارت افغانستان با کشورهای همسایه بهصورت عادی رونق پیدا کند".
لازم به یادآوری است که روز شنبه هفته جاری، 16 ماه جدی سال روان، وزارت صنعت و تجارت اعلام کرد که افغانستان در سال ۲۰۲۴ میلادی به ارزش ۱۲میلیارد و ۴۲۲میلیون دالر با کشورهای گوناگون دادوستد داشته است.
این وزارت، ارزش صادرات افغانستان را در این مدت، یکمیلیارد و ۸۰۳ میلیون دالر ذکر کرده که چهار درصد کاهش را نسبت به سال ۲۰۲۳ میلادی نشان میدهد. به گفته وزارت تجارت، ارزش کل واردات کشور در سال ۲۰۲۴میلادی ده میلیارد و ۶۱۹ میلیون دالر بوده است.
وزارت صنعت و تجارت افزایش 38 در صدی واردات را نشانه افزایش خرید مردم و بهبود اقتصاد خانوادهها و همچنین کاهش چهار درصدی صادرات را علائم نظم و ثبات اقتصادی در کشور عنوان میکند.