د یوه اونۍ څخه ډیر د ولسمشریز ټاکنو څخه د مشکلاتو سره سره تیر شوی دی؛ او هغه څه چی مهم دی همغه د ټاکنو نتیجه ده چی د هیواد راتلونکې پوری اړوند دی.
نن ورځ په ټول هیوادونو کې، د بایومتریک تکنولوژی او نورو پرمختللی وسایلو څخه په ګټه اخیستنې سره د ټاکنو په شان مهم پروسی چی هیواد او ملت راتلونکې پکښی اړوند دی، په منظم یاهم اخلال او لږ مشکلاتو سره ترسره کیږیګ هغه څه چی په افغانستان کې د میلیونونو دالرو لګښټ سربیره بحران منونکې دی.
د ډیرو ټاکنو وروسته لږ داسی هیوادونه پیدا کیږی چی د افغانستان په شان د ټاکنو په ترسره کولوکې ډير وختونه ناکام وی.
افغانستان په یویشتم په پيړۍ کې هم د پرمختللی تکنولوژیو شتون سربیره نه شی کولای د ټاکنو په شان مهم او ملی پروسی په ښه توګه مدیریت کړی او هر وخت د پرمختګ پرځای بحران او مشکلاتو سره مخ شوی دی.
خو اوسنۍ ټاکنې د ټولو مشکلاتو او کمیو او کاستیو سره سره او داچی څومره رایی حقیقی دی او څومره یی خیالی؛ نسبی مشروعیت لری او هغه څه چی ډیر مهم دی او ټاکنو مشروعیت باندی صحه لری، همغه د صحیح او غیری صحیح رایو بیلول دی چی د ټاکنیزو کمیسیونونو لوی آزموینه ده.
که څه هم په هیواد کې دو پخوانیو لسیزو ټاکنې همیشه ناقص او مشکلاتو سره مخ وو، آخر یی هم میزان شپږم ټاکنو قضاوت او پيش داوری دی چی پاته شی نورو ورځو ته؛ تیر پارلمانی ټاکنې وو چی رسوایی رسنیو خوراک دی. خو ددی دوری ټاکنې که څه هم تیرو ټاکنو په شان ظاهرآ نسبتآ یو شان مشکلات درلودلی دی؛ خو پس زمینه لحاظه، نتیجه به ډیر بیل او برخلیک جوړونکې وی؛ ځکه چی د هیواد شرایط او وضعیت او ټاکنیز ټیمونو شرایط ډیر بیل د پخوا څخه دی.
دا ورځی په داسی حال کې چی د دولت ساز ټیم او ارګ نشین د نورو پنځو لپاره هڅه کوی چی خپلو ټولو قواوو سره قدرت ترلاسه کړی او هڅه کوی چی بایومتریک نه بغیر رای هم حساب شی، خو په مقابل لوری کی، ثبات او همپالنې ټیم قرار لری چی د بریالیتوب ادعا سربیره، خبرداری ورکړی دی چی د هر ډول تقلب او فشار په وړاندی ودریږی او خپل رایو څخه ساتنه وکړی او ټاکنیز کمیسیونونو طرزالعمل په مطابق، بایومتریک نه بغیر رایی تقلبی او مشروعیت نه خالی وبولی او شفافیت پر اصل باندی مخته لاړ شی.
بله لوری کې هم ځينی سیاسیون او مجاهدین هڅه کوی چی فرصت څخه په ګټه اخیستنې سره داسی یو حکومت رامنځته کړی چی په هغه کې سهیم وی.
میزان شپږم ټاکنو کې که څه هم چی ټاکنو ترسره کوونکو خلګو میزان پراخ نه وو، خو ترسره کولو نفس یی دمکراسی او مردم سالاری تمثیلوونکې او خلګو نظریاتو رایو په اساس دی چی حفاظت او حراست په صورت کې د خلګو رایو څخه، کیدای شی داسی یو حکومت جوړ شی چی حتی وروستو نظامونو کې د خلګو رای پکښی ټاکونکې وی.
البته بل هم مشکل چی میزان شپږم ټاکنو کې مطرح شوی دی، داچی مشرقی او جنوبی مشخص ولایتونو کې، هغه څه چی ټاکنو کمیسیون تراوسه نه دی اعلان کړی، د خلګو ګډون سطحه پراخ شکاره کوی، په داسی حال کې چی د هرات او بلخ په شان ولایتونو نفوس ډیر د مشرقی او جنوبی ولایتونو لکه ننګرهار او هلمند څخه ډیر دی، او د ګډون کوونکو تناسب او هغه څه چی اوس اعلان شوی دی، پوښتنه رامنځته کوونکې دی؛ ددی ترڅنګ چی امنیت اخلال شرقی او جنوبی ولایتونو کې د شمالی او غربی ولایتونو څخه لږ نه دی!
اوس د هیواد نظام سیاسی راتلونکې د ټاکنیز کمیسیونونو عدالت غوښتنې حرکت او پاک او ناپاک رایو تفکیک کې دی. په داسی حال کې چی ټول خلګ، سیاسیون او ټاکنیز ټیمونه د هیواد نیم بند سیاسی نظام او امنیت ساتنې لپاره ملی، دینی او انسانی مسئولیت لری او اړتیا شته ترڅو د عدالت او قانون او لاسته راغلی ارزښتونو ساتنې لپاره هڅه وشی؛ که نه د بی عدالتی او لجاجت او غیری مسئولانه رفتار په صورت کې، هیواد به داسی بحران لوری ته لاړ شی چی نتیجه یی هیواد خلګو باندی دروند تمام شی.