در حدیث نبوی آمده است که "برادران مومن بر یکدیگر سی حق دارند که انسان بریءالذمه نمی‌شود مگر اینکه آنها را به جای آورَد و یا در صورت قصور در انجام این حقوق، از برادران خود طلب عفو و بخشش کند."
حق -سبحانه و تعالی- بخشنده‌ی حیات و عطاکننده‌ی جمیع کمالات است، آنچه که هر موجود زنده‌ای به آن محتاج است آماده می‌کند و سفره‌ی نعمت و احسان و روزی برای همه می‌گستراند. زبان‌ها از شمارش تعداد آنچه از نعمت‌های بیکرانِ او به بندگان می‌رسد عاجزند.
عطاهای بی‌پایانش که هر لحظه برای مخلوقات حاصل می‌شود، از حد و اندازه و بیان تجاوز می‌کنند. مثل آنچه را ...
جمیع اخلاق فاضله و صفات کامله بر عدالت مترتب می‌شوند. به همین سبب است که افلاطون گفته است: "هنگامی که صفت عدالت برای انسان حاصل شد، به واسطه‌ی آن جمیع اجزای نفس او روشن و نورانی می‌شود و هر جزئی از جزءِ دیگر کسب روشنایی و تلألو می‌کند و دیده‌های نفس باز می‌شود. پس صاحبی آن نفس سزاوارِ بساط قرب الهی شده و نهایت نزدیکی در نزد پادشاه پادشاهان برای او ...
هرگاه سایر قوا در مرتبه‌ی کمال باشند، عدالت حاصل خواهد بود و هرگاه ناقص باشند عدالت منتفی خواهد بود. بنابراین تحقق و یا عدم تحقق عدالت تابعِ کمال و نقص سایرِ قوا است.
گاهی باید شخصِ مبتلا به یک صفتِ رذیله، بدی‌ها و ناخوشی‌های آن صفت را در دل خود بگذراند و تصور کند و به زبان نیز بیاورد و با خود عتاب کند و بگوید که ای نفسِ امّاره و مکّاره، مرا و خود را هلاک کردی و در معرض خشم پروردگار درآوردی، خود را و مرا از پادشاهیِ بی‌زوال محروم ساختی و تا چشم بر هم می‌زنی زمانِ رفتن و مُردن فرا می‌رسد، و باید در آتش جهنم با مار ...
بدون تردید عصر حاضر، عصر تسلط رسانه‌ها بر افکار و اذهان مردم است، و به دلیل توسعه‌ی ارتباطات، دنیای امروز را دهکده جهانی نیز می‌نامند. از این‌رو در مورد مهم‌ترین موضوعات و مسائل جهانی، بزرگ‌ترین رسالت اطلاع‌رسانی به دوش اصحاب رسانه‌های جمعی است. چون رسانه‌ها توانسته‌اند از همه‌ی مرز‌های جغرافیایی،...
افراط در قوه‌ی شهویه، مانند اینکه انسان زیادتر از حد ضرورت جماع و همبستری کند و یا بدون اینکه رغبت به طعام‌خوردن داشته باشد غذا بخورد.
تفریط در قوه‌ی شهویه، مانند اینکه انسان کم‌تر از حد ضرورت جماع نماید و نیازهای همسرش را پاسخ ندهد و یا حتی ازدواج نکند و نسل خود را از بین ببرد.
نابودی و فسادِ قوه‌ی شهویه، مانند اینکه انسان به ارتباط جنسی با ...
بر طالبِ سعادت واجب است که در پایان هر شبانه‌روز، اعمال و افعال خود را محاسبه کند و آنچه از او در طول روز سر زده را به نظر آورَد. دفتر اعمال آن روز و شب را باز کرده و سراسرِ آن را مرور کند. اگر فعل قبیح و بدی از او سر نزده بود حمد و ستایش خدا را به جای آورَد و اگر مرتکب فعل قبیحی شده بود، نفس خود را بازخواست نماید و خود را ملامت نموده و توبه و استغفار ...
کسی که دو قوّه‌ی شهوت و غضب را از هیجان محافظت نکند، مانند کسی است که شیرِ درّنده یا سگ دیوانه‌‌ی سرکشی را رها کند و سپس تلاش نماید تا خود را از چنگ آنان رهایی دهد.
طبع انسان دزد است و آنچه را به صورت مکرر از طبعی دیگر می‌بیند، اخذ می‌کند. دلیل این امر نیز آن است که نفس انسان دارای چندین قوّه است که بعضی از آنها مایل به خیرات و فضایل و بعضی از آنها نیز متقاضی شرور و رذایل هستند. پیوسته این قوا با یکدیگر در مقام جدال و درگیری‌اند. به محض اینکه برای یکی از آنها اندک قوّتی حاصل شد و جزء معینی به هم رسید، بر قوّه‌ی ...
فنّ طب به دو بخش تقسیم می‌شود؛ یک بخش در حفظ سلامتی و یک بخش در دفع بیماری. از آنجا که علم اخلاق نیز مانند علم طب است، پس علم اخلاق نیز به دو بخش تقسیم می‌شود: یک بخش در کسب فضایل و یک بخش در دفع رذایل. به جهت شباهت میان این دو علم، علمِ اخلاق را "طب روحانی" نیز می‌گویند، همچنان که پزشکیِ متعارف را "طب جسمانی" می‌نامند.
اگر انسان، در به کمال رساندن قوایی که طبیعت در نهاد او پرورش داده است کوتاهی کند و خودش به تکمیل آنها اقدام نکند، آن قوا به همان حال باقی خواهند ماند و او به کمال حقیقی که به جهت آن خلق شده نخواهد رسید.
نقش ویژه‌ی ثروت در ترویج احکام شریعت و نشر فضایل و حکمت، غیر قابل انکار است. از همین جهت است که در صحیفه‌ی سلیمانیه آمده که "انّ الحکمةَ معَ الثروةِ یقظان و مع الفقرِ نائم...یعنی: علم و حکمت با مال و ثروت، حکم کسی را دارد که بیدار باشد، و با فقر و تهیدستی حکم کسی را دارد که در خواب است."
مرحوم آیت‌الله العظمی محمد آصف محسنی(ره) فرزند محمد میرزا محسنی در شب جمعه، پنجم ثور سال 1314 خورشیدی ـ مطابق با 22 محرم الحرام سال 1354 قمری ـ 26 آپریل 1936 میلادی، در یک خانواده مذهبی و مؤمن در شهر قندهار به دنیا آمد.
ایشان با هوش سرشاری که داشت، تحصیلات مرسوم و متعارف زمان خود را در زادگاهش انجام داد و در سال 1949 میلادی، با پدر ...
شجاعان واقعی، ساغر بلا و مصیبت را بی‌محابا سر می‌کشند ولی لباس بدنامی و بدسگالی را بر تن نمی‌کنند. نزد چنین اشخاصی، اوضاع نابسامانِ اهل و فامیل و مردم‌شان را دیدن و به جهتِ زندگی دوروزه‌ی دنیا دَم نزدن، از مردانگی به دور است. شجاع واقعی می‌داند که به رسم مردانِ شیردل در راه دین در خونِ خود تپیدن و به سعادت ابدی رسیدن، ارزشش از دو روز زندگی ذلت‌بار ...
صاحبِ عفّت کسی است که با وجود سلامتی و قدرت انجام کار، دانستن کیفیت لذت‌ها و مهیّا بودن اسباب و ابزار و عدم تشویش از بیماری‌ها و امراض و بدون آنکه قدرتی خارج از اراده‌ی او مانع وی شود، در کامیابی لذت‌های دنیوی، پای خود را از جاده‌ی اطاعت شرع و عقل بیرون نگذارد. چنین شخصی عفیفِ واقعی است.
همانطور که فضایل چهارگانه‌ی "حکمت، عفت، شجاعت و عدالت" دارای انواع بسیاری در ذیلِ عنوان خود هستند، برای هر یک از رذایل هشت‌گانه‌ی اخلاقی نیز انواع بی‌شماری مندرج است که از آن هشت رذیله‌ی اصلی یعنی "جربزه، بلاهت، تهوّر، جبن، شره، خمود، ظلم و تمکین ظلم" ناشی می‌شوند.
پایداری در پیمودن مسیر اوصاف پسندیده، به منزله‌ی حرکت در خط مستقیم، و ارتکابِ صفات رذیله، به منزله‌ی انحراف از آن خط است. از آنجا که میانِ دو نقطه، تنها یک خط مستقیم وجود دارد و خطوط منحنی میان آنها لامتناهی هستند، این مسئله نشان‌دهنده‌ی این است که اسباب بدی و شرّ بیشتر از اسباب خیر و نیکی هستند. از آنجا که پیدا کردن یک امر معیّن در میان امور غیرمتناهی،...
اگر قوّه‌ی عاقله بر سایر قوای بدن غالب شود و همه را مطیعِ خود گرداند، افعالِ جمیع قوا به شکل صحیح انجام خواهد شد و امور مملکتِ نفس سامان یافته و هر یک از قوا به پاکیزگی خواهند رسید و برای هر کدام از آنها فضیلتی که مخصوص خودشان می‌باشد حاصل خواهد شد. بنابراین، نتیجه‌ی تهذیب و پاکیزگی قوّه‌ی عاقله، صفت "حکمت" است؛ از تهذیب قوّه‌ی عامله، ملکه‌ی "عدالت"؛...
ای براداران و خواهران بر نفس خود رحم کنید و قبل از اینکه همه‌ی راه‌ها بسته شود بیدار شوید و پیش از آنکه پاهای شما ناتوان شود مسیر رستگاری را بپیمائید. عمر خویش را دریابید و از آن غافل نباشید چرا که زندگی کوتاه و مختصر است. زودتر از آنکه ریشه‌ی اخلاقِ ناپسند در وجودتان مستحکم شود و به صورت صفاتی ثابت درآید و پیش از آنکه لشکر شیاطین، مملکتِ دل شما را ...
