ترکیه از دیرباز تلاش های سازمان یافته و گسترده ای را به راه انداخته تا مدیریت و رهبری جریان بازی های منطقه ای را نه تنها در افغانستان؛ بلکه در آسیا، خاورمیانه و کل جهان اسلام به عهده گیرد.
به نظر می رسد این چیزی است که امریکا و غرب به عنوان متحدان استراتژیک ترکیه در سطح بین المللی نیز به دنبال آن هستند؛ زیرا آنها در پی آن هستند که منظومه ای از کشورهایی را به وجود بیاورند که در تمامی جریان های دنیای امروز، نقش رهبری کننده داشته باشند و در عین حال، همان حرف ها و اهدافی را بگویند و دنبال کنند که غرب و در راس آن امریکا در پی آن هستند.
ترکیه نوین بنیان گذاشته شده از سوی مصطفی کمال آتاترک که بر پایه ارزش های لائیسم و سکولاریسم طرح ریزی شده، از آن دوران تا زمان به قدرت رسیدن حزب به ظاهر اسلام گرای عدالت و توسعه به به رهبری رجب طیب اردوغان، همواره به مثابه تافته ای جدابافته در دنیای اسلام مورد توجه قرار می گرفت و رابطه گسترده سیاسی و دیپلماتیک این کشور با رژیم اسراییل؛ رژیمی که از دید رهبران جهان اسلام، نامشروع و فاقد وجاهت بین المللی به عنوان یک دولت مستقل است، ترکیه را در مقامی متفاوت از بسیاری دیگر از کشورهای مسلمان قرار می داد؛ اما ترکیه به رهبری حزب عدالت و توسعه، از همان ابتدا با ترفندی متفاوت وارد بازار داد و ستد سیاسی در سطح منطقه و بین المللی شد و با راه انداختن چند برخورد لفظی و تشریفاتی با اسراییل و نشان دادن ظاهری توجه به فلسطینیانی که از سوی رژیم اسراییل در نوار غزه مورد تحریم و محاصره اقتصادی قرار گرفته بودند، تلاش کرد خود را متفاوت از ترکیه دیروز که کشوری سکولار و بی توجه به اهداف و آرمان های اسلامی بود نشان دهد. این تلاش ها البته اکنون نیز به گونه هایی ادامه دارد؛ اما به نظر می رسد با بحران سوریه و نیز دیگر تحولات و انقلاب های خاورمیانه ای، اکنون اندکی روشن شده است که منظور از نقش آفرینی های فریبکارانه ترکیه جدید، چیزی جز استمرار همان اهداف و آرمان های پیشین در قالب نقش های جدید نبوده و نیست. روابط این کشور با اسراییل همچنان پایدار است، امریکا متحد استراتژیک و درجه یک این کشور است و علاوه بر همه اینها، این کشور، رفتارهای دوگانه و دوپهلویی با دیگر کشورهای اسلامی دارد؛ به گونه ای که به نظر می رسد خود را در رقابت با آنها می بیند و سعی می کند تا جایگاه آنها را به عنوان قدرت های نوظهور منطقه ای تصاحب کند و خود را نماینده تمام و کمال دنیای اسلام در عرصه بین المللی معرفی نماید.
دامنه این بازی های ترکیه مدتی است به افغانستان نیز کشیده شده است. ترکیه از طرق و مجاری گوناگون در تلاش است؛ تا نفوذ خود در افغانستان را گسترش دهد و به عنوان الگویی از سیاست و حکومت داری و دین داری و مسلمانی و... برای کشور ما تبدیل شود. برای رسیدن به این اهداف از راه های مختلفی وارد شده است؛ از ارائه گسترده محصولات فرهنگی و سینمایی خویش از قبیل فلم و سریال و... در تلویزیون های محلی کشور، تا ایجاد گروه تماس برای افغانستان با حضور کشورهایی مثل آلمان و پاکستان و سازمان ملل و نمایندگانی از دولت و جامعه مدنی افغانستان.
هدف از تشکیل گروه تماس از سوی ترکیه، چیزی نیست جز رهبری همکاری های منطقه ای در امور افغانستان توسط آن کشور که البته این هم بخشی از همان رؤیای بلندپروازانه رهبری ترکیه در جهان اسلام و نمایندگی از دنیای اسلام در عرصه بین المللی است؛ اما این رؤیا تا تحقق کامل، راه های دشواری در پیش دارد؛ زیرا این تنها ترکیه نیست که در مساله افغانستان ذینفع و ذیدخل است. کشورهای پرقدرت و تاثیرگذار دیگری هم هستند که به دنبال تامین منافع و برطرف سازی نگرانی های خویش در کشور ما هستند. از سوی دیگر، ترکیه تنها یک کشور منطقه ای است و نمی تواند به جای همسایگان افغانستان که منافع، تاثیر و پیوندهایی به مراتب بیشتری نسبت به ترکیه با افغانستان دارند نیز نقش بازی کند.
به هر حال، عطش سیری ناپذیر رهبری از سوی ترکیه، اکنون این کشور را در بسیاری از مسایل از جمله مساله سوریه و افغانستان، در برابر قدرت های نوظهور زیادی قرار داده که این امر، چشم انداز تیره ای را برای بلندپروازی های اردوغان رقم زده است.
به نظر می رسد این چیزی است که امریکا و غرب به عنوان متحدان استراتژیک ترکیه در سطح بین المللی نیز به دنبال آن هستند؛ زیرا آنها در پی آن هستند که منظومه ای از کشورهایی را به وجود بیاورند که در تمامی جریان های دنیای امروز، نقش رهبری کننده داشته باشند و در عین حال، همان حرف ها و اهدافی را بگویند و دنبال کنند که غرب و در راس آن امریکا در پی آن هستند.
ترکیه نوین بنیان گذاشته شده از سوی مصطفی کمال آتاترک که بر پایه ارزش های لائیسم و سکولاریسم طرح ریزی شده، از آن دوران تا زمان به قدرت رسیدن حزب به ظاهر اسلام گرای عدالت و توسعه به به رهبری رجب طیب اردوغان، همواره به مثابه تافته ای جدابافته در دنیای اسلام مورد توجه قرار می گرفت و رابطه گسترده سیاسی و دیپلماتیک این کشور با رژیم اسراییل؛ رژیمی که از دید رهبران جهان اسلام، نامشروع و فاقد وجاهت بین المللی به عنوان یک دولت مستقل است، ترکیه را در مقامی متفاوت از بسیاری دیگر از کشورهای مسلمان قرار می داد؛ اما ترکیه به رهبری حزب عدالت و توسعه، از همان ابتدا با ترفندی متفاوت وارد بازار داد و ستد سیاسی در سطح منطقه و بین المللی شد و با راه انداختن چند برخورد لفظی و تشریفاتی با اسراییل و نشان دادن ظاهری توجه به فلسطینیانی که از سوی رژیم اسراییل در نوار غزه مورد تحریم و محاصره اقتصادی قرار گرفته بودند، تلاش کرد خود را متفاوت از ترکیه دیروز که کشوری سکولار و بی توجه به اهداف و آرمان های اسلامی بود نشان دهد. این تلاش ها البته اکنون نیز به گونه هایی ادامه دارد؛ اما به نظر می رسد با بحران سوریه و نیز دیگر تحولات و انقلاب های خاورمیانه ای، اکنون اندکی روشن شده است که منظور از نقش آفرینی های فریبکارانه ترکیه جدید، چیزی جز استمرار همان اهداف و آرمان های پیشین در قالب نقش های جدید نبوده و نیست. روابط این کشور با اسراییل همچنان پایدار است، امریکا متحد استراتژیک و درجه یک این کشور است و علاوه بر همه اینها، این کشور، رفتارهای دوگانه و دوپهلویی با دیگر کشورهای اسلامی دارد؛ به گونه ای که به نظر می رسد خود را در رقابت با آنها می بیند و سعی می کند تا جایگاه آنها را به عنوان قدرت های نوظهور منطقه ای تصاحب کند و خود را نماینده تمام و کمال دنیای اسلام در عرصه بین المللی معرفی نماید.
دامنه این بازی های ترکیه مدتی است به افغانستان نیز کشیده شده است. ترکیه از طرق و مجاری گوناگون در تلاش است؛ تا نفوذ خود در افغانستان را گسترش دهد و به عنوان الگویی از سیاست و حکومت داری و دین داری و مسلمانی و... برای کشور ما تبدیل شود. برای رسیدن به این اهداف از راه های مختلفی وارد شده است؛ از ارائه گسترده محصولات فرهنگی و سینمایی خویش از قبیل فلم و سریال و... در تلویزیون های محلی کشور، تا ایجاد گروه تماس برای افغانستان با حضور کشورهایی مثل آلمان و پاکستان و سازمان ملل و نمایندگانی از دولت و جامعه مدنی افغانستان.
هدف از تشکیل گروه تماس از سوی ترکیه، چیزی نیست جز رهبری همکاری های منطقه ای در امور افغانستان توسط آن کشور که البته این هم بخشی از همان رؤیای بلندپروازانه رهبری ترکیه در جهان اسلام و نمایندگی از دنیای اسلام در عرصه بین المللی است؛ اما این رؤیا تا تحقق کامل، راه های دشواری در پیش دارد؛ زیرا این تنها ترکیه نیست که در مساله افغانستان ذینفع و ذیدخل است. کشورهای پرقدرت و تاثیرگذار دیگری هم هستند که به دنبال تامین منافع و برطرف سازی نگرانی های خویش در کشور ما هستند. از سوی دیگر، ترکیه تنها یک کشور منطقه ای است و نمی تواند به جای همسایگان افغانستان که منافع، تاثیر و پیوندهایی به مراتب بیشتری نسبت به ترکیه با افغانستان دارند نیز نقش بازی کند.
به هر حال، عطش سیری ناپذیر رهبری از سوی ترکیه، اکنون این کشور را در بسیاری از مسایل از جمله مساله سوریه و افغانستان، در برابر قدرت های نوظهور زیادی قرار داده که این امر، چشم انداز تیره ای را برای بلندپروازی های اردوغان رقم زده است.
منبع : خبرگزاری آوا ـ سرویس تحلیل و پژوهش اخبار
