موضع رسمی شورای علمای افغانستان در قبال طالبان چیست؟ این شاید جدی ترین سؤالی است که در این مورد وجود دارد و هرگز آنگونه که باید به آن توجه نشده است. شورای علمای سرتاسری افغانستان، همانگونه که از نام آن پیداست از علمای سراسر کشور عضو دارد. این شورا هر دو ماه یکبار در کابل تشکیل جلسه می دهد. اعضای آن از دولت معاش و زمین دریافت می کنند و در پایان هر جلسه نیز همه اعضای شورای علمای با رییس جمهور کرزی دیدار کرده، خواست ها و فیصله های خود را طی قطعنامه ای به اطلاع رییس جمهور می رسانند و نیز از او سؤالاتی را درباره برخی مسایل کشوری می پرسند.
طالبان اگرچه این شورا را به رسمیت نمی شناسد؛ اما تاکنون کمتر گزارش شده که طالبان در برابر مواضع این شورا واکنش نشان داده و یا آن را بی اعتبار دانسته باشد.
با این حال، در برخی موارد، شماری از اعضای این شورا در نقاط ناامن کشور از سوی طالبان، تهدید یا بازداشت های موقت شده اند؛ اما به زودی و با وساطت آزاد گردیده اند.
در این میان، شورای علمای سرتاسری افغانستان نیز در برابر عملکردهای طالبان، مواضع روشنی اتخاذ نکرده و به نظر می رسد دو طرف به یک تفاهم نانوشته رسیده اند که طی آن، هیچگاه و به هیچ مناسبتی متعرض همدیگر نشوند!
طالبان همواره دلیل اصلی عملکردهای خود را استنباط شان از احکام شرعی و دینی می دانند و بر مشروعیت و حلیت شرعی و دینی عملکردها و اقدامات خویش تاکید می کنند. این در حالی است که شورای علما نیز خود را مرجع معتبر تعیین معیارهای شرعی در حوزه سیاست و حکومت و جامعه و امنیت وغیره می داند؛ اما در کمال شگفتی هیچیک از این دو، تاکنون به صورت جدی با همدیگر اعلام موافقت یا مخالفت رسمی نکرده اند!
به نظر می رسد همین امر موجب شده است که اخیرا شماری از نمایندگان مجلس، از شورای علمای کشور بخواهند که موضع خود در قبال طالبان، حملات انتحاری و کشتار غیرنظامیان را مشخص کند.
یکی از نمایندگان مجلس در جلسه روز چهارشنبه ولسی جرگه گفت:"من پیشنهاد می کنم که ولسی جرگه یک مصوبه داشته باشد و از رییس جمهور افغانستان بخواهد که تعداد یک هزار، دو هزار، ده هزار و هر قدر که امکان دارد از علما سرتاسر افغانستان بخواهد و این علما موقف خود را با توجه به مسایل روشن بسازند.
بیشتر از دو راه این علمای محترم ندارند: یا اعلام می کنند که همین انتحار، شرعی و جایز است که در آن صورت ما هم بدانیم. یا اینکه علام می کنند که انتحار حرام بوده و شرعی نیست. که متاسفانه روشن نکرده اند".
این در حالی است که شورای علمای کشور حتی در قبال حمله اخیر انتحاری در ولایت فاریاب در روز عید سعید قربان نیز سکوت اختیار کرد و هیچ موضع روشنی در این خصوص اتخاذ نکرد.
کارشناسان می گویند خواست تازه اعضای ولسی جرگه از شورای علمای کشور، شاید برخی از اعضای این شورا را که نسبت به عملکردهای طالبان، نظر مساعد دارند در موقعیت دشواری قرار دهد؛ زیرا به باور این کارشناسان، در صورتی که چنین گرایشی آنهم به صورت غالب و پررنگ در درون شورای علمای سرتاسری افغانستان نسبت به طالبان و اقدامات این گروه وجود نداشته باشد، هیچ دلیل دیگری نمی تواند سکوت و خاموشی این شورا در برابر عملکردهای طالبان را توجیه کند؛ اما در این میان شماری دیگر از کارشناسان معتقدند که ممکن است آنچه شورای علما را به سکوت در قبال طالبان واداشته ریشه در نگرانی هایی داشته باشد که شمار قابل توجهی از اعضای این شورا نسبت به امنیت جانی خویش دارند؛ زیرا اکثریت اعضای این شورا را علمای مناطق و ولایات دوردست کشور تشکیل می دهند؛ مناطقی که در آن، امنیت شکننده است و طالبان نفوذ گسترده ای دارند.
در هر حال، روشن شدن موضع شورای علما در برابر طالبان و عملکردهای این گروه می تواند تکلیف مردم و افکار عمومی را نیز در برابر آنها روشن سازد و از سوی دیگر، تصویر درستی از ماهیت اصلی و حقیقی شریعت اسلامی ارائه کند.
طالبان اگرچه این شورا را به رسمیت نمی شناسد؛ اما تاکنون کمتر گزارش شده که طالبان در برابر مواضع این شورا واکنش نشان داده و یا آن را بی اعتبار دانسته باشد.
با این حال، در برخی موارد، شماری از اعضای این شورا در نقاط ناامن کشور از سوی طالبان، تهدید یا بازداشت های موقت شده اند؛ اما به زودی و با وساطت آزاد گردیده اند.
در این میان، شورای علمای سرتاسری افغانستان نیز در برابر عملکردهای طالبان، مواضع روشنی اتخاذ نکرده و به نظر می رسد دو طرف به یک تفاهم نانوشته رسیده اند که طی آن، هیچگاه و به هیچ مناسبتی متعرض همدیگر نشوند!
طالبان همواره دلیل اصلی عملکردهای خود را استنباط شان از احکام شرعی و دینی می دانند و بر مشروعیت و حلیت شرعی و دینی عملکردها و اقدامات خویش تاکید می کنند. این در حالی است که شورای علما نیز خود را مرجع معتبر تعیین معیارهای شرعی در حوزه سیاست و حکومت و جامعه و امنیت وغیره می داند؛ اما در کمال شگفتی هیچیک از این دو، تاکنون به صورت جدی با همدیگر اعلام موافقت یا مخالفت رسمی نکرده اند!
به نظر می رسد همین امر موجب شده است که اخیرا شماری از نمایندگان مجلس، از شورای علمای کشور بخواهند که موضع خود در قبال طالبان، حملات انتحاری و کشتار غیرنظامیان را مشخص کند.
یکی از نمایندگان مجلس در جلسه روز چهارشنبه ولسی جرگه گفت:"من پیشنهاد می کنم که ولسی جرگه یک مصوبه داشته باشد و از رییس جمهور افغانستان بخواهد که تعداد یک هزار، دو هزار، ده هزار و هر قدر که امکان دارد از علما سرتاسر افغانستان بخواهد و این علما موقف خود را با توجه به مسایل روشن بسازند.
بیشتر از دو راه این علمای محترم ندارند: یا اعلام می کنند که همین انتحار، شرعی و جایز است که در آن صورت ما هم بدانیم. یا اینکه علام می کنند که انتحار حرام بوده و شرعی نیست. که متاسفانه روشن نکرده اند".
این در حالی است که شورای علمای کشور حتی در قبال حمله اخیر انتحاری در ولایت فاریاب در روز عید سعید قربان نیز سکوت اختیار کرد و هیچ موضع روشنی در این خصوص اتخاذ نکرد.
کارشناسان می گویند خواست تازه اعضای ولسی جرگه از شورای علمای کشور، شاید برخی از اعضای این شورا را که نسبت به عملکردهای طالبان، نظر مساعد دارند در موقعیت دشواری قرار دهد؛ زیرا به باور این کارشناسان، در صورتی که چنین گرایشی آنهم به صورت غالب و پررنگ در درون شورای علمای سرتاسری افغانستان نسبت به طالبان و اقدامات این گروه وجود نداشته باشد، هیچ دلیل دیگری نمی تواند سکوت و خاموشی این شورا در برابر عملکردهای طالبان را توجیه کند؛ اما در این میان شماری دیگر از کارشناسان معتقدند که ممکن است آنچه شورای علما را به سکوت در قبال طالبان واداشته ریشه در نگرانی هایی داشته باشد که شمار قابل توجهی از اعضای این شورا نسبت به امنیت جانی خویش دارند؛ زیرا اکثریت اعضای این شورا را علمای مناطق و ولایات دوردست کشور تشکیل می دهند؛ مناطقی که در آن، امنیت شکننده است و طالبان نفوذ گسترده ای دارند.
در هر حال، روشن شدن موضع شورای علما در برابر طالبان و عملکردهای این گروه می تواند تکلیف مردم و افکار عمومی را نیز در برابر آنها روشن سازد و از سوی دیگر، تصویر درستی از ماهیت اصلی و حقیقی شریعت اسلامی ارائه کند.
منبع : خبرگزاری آوا- کابل- سرویس تحلیل و پژوهش اخبار
