نسخه کامل متن پیش نویس پیمان استراتیژیک ارائه شده به افراد حاضر در لوی جرگه

بررسی مواد تنظیم شده در پیش نویس سند همکاری های استراتژیک میان آمریکا و افغانستان، مهمترین هدف برگزاری جرگه عنعنوی می باشد.
هرچند که نفس برگزاری این جرگه از سوی بسیاری از علمای دینی و سیاستمداران، محل اشکال واقع شده و اما و اگر های فراوانی در مورد آن صورت گرفت، اما اکنون که این جرگه برگزار گردیده است، مسائل دیگری رخ نشان داده است.
در دومین روز از برگزاری جرگه عنعنوی، تعداد زیادی از نمایندگان حاضر در خیمه لوی جرگه، از عدم دسترسی شان به متنی که قرار بود بر اساس آن نظرات خود را اعلام کنند، اظهار شکایت می کردند. درگفتگویی که خبرنگار خبرگزاری صدای افغان(آوا) با یکی از اعضای ستاد برگزاری  جرگه داشت، وی با اینکه گفت در کمیسیونی که خودش حضور دارد، متن در اختیار اعضا قرار گرفته، اما نرسیدن متن به اعضا در سایر کمیسیونها را نیز تکذیب نکرد.
اما مساله مهم دیگری که مطرح بود، مسائل درج شده در متن موجود در جرگه عنعنوی بود.
بسیاری از افراد حاضر در  جرگه ادعا دارند که در متن موجود، اولا مسائل جدی مطرح نشده و ثانیا مطالب طرح شده اگرچه خلاف مصالح ملی و دینی مردم مسلمان افغانستان است ولی فقط مطالبات افغانستان در آن مطرح است و هیچ یکی از مطالبات آمریکا و تعهدات طرف افغانستان نسبت به این مطالبات درج نگردیده است. صفیه صدیقی سخنگوی جرگه عنعنوی درمصاحبه با بی بی سی گفته است که آمریکایی ها خواسته است که مطالبات آن ها از دسترس رسانه ها دورباشد و به طور محرمانه قرارداشته باشد. این چیزی است که نه تنها موجبات نگرانی اعضای جرگه عنعنوی که اسباب نگرانی جدی کل مردم افغانستان را فراهم آورده است. 
تصویری از متن ارائه شده به شخصیت های حاضر در جرگه عنعنوی در اختیار دفترمرکزی خبرگزاری صدای افغان(آوا) در کابل، قرار گرفت و هم اکنون این متن به صورت کامل، جهت ارائه به افکار عمومی نشر می گردد:

بخش اول
پس منظر مباحث همکاری های استراتژیک 

مقدمه
با آغاز مباحث راحع به روند انتقال و خروج نیروهای خارجی از افغانستان موضوع آینده و چگونگی همکاری های جامعه جهانی با افغانستان در صدر مباحث دو جانبه و چند جانبه افغانستان با جامعه جهانی قرار گرفت.
در کنفرانس سران ناتو در لیزبن در عقرب 1389 اعلامیه همکاری های دوامدار با این سازمان به امضاء رسید، این اعلامیه بر علاوه موضوع مسئولیت های دولت داری، تامین امنیت و اجرای پروژه های توسعه ای به افغانستان، چگونگی همکاری این سازمان با افغانستان را نیز تدوین نمود. مسایل عمده مطروحه در این اعلامیه عبارت بودند از تعهد دوامدار سازمان ناتو برای تعلیم و تربیه نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان مطابق با نیازهای امنیتی و دفاعی این کشور و همچنین توجه به ارتقای کیفیت تسلیحات و تجهیزات نیروهای افغانستان در مطابقت با استندردهای ناتو، افزون بر این تاکید بر اینکه همکاری میان افغانستان و ناتو سال ها بعد از تکمیل روند انتقال نیز ادامه خواهد یافت. ماموریت ناتو در امر همکاری با افغانستان از یک ماموریت جنگی به یک ماموریت همکاری و حمایوی تغییر شکل خواهند داد. همین اکنون در شورای امنیت ملی و وزارت دفاع ملی کشور کار روی برنامه های همکاری امنیتی دراز مدت با ناتو شروع شده است. در ماه ثور سال 1391 در کنفرانس ناتو در شیکاگو در این باره تصمیم مشخص اتخاذ خواهد شد.
قرار داد همکاری های استراتژیک میان جمهوری هند وافغانستان بتاریخ 12 میزان امسال (چهارم اکتبر 2011) توسط سران دو کشور امضاء شد. این قرار داد چارچوب همکاری های میان دو کشور را در حوزه های اقتصادی، فرهنگی، علمی ، امنیتی، تشویق سرمایه گذاری، تجارت و تقویت ظرفیت های افغانستان تعیین نموده و مکانیسم های این همکاری را مشخص می نماید. 

گفتگو های مقدماتی برای امضای یک سند همکاری های اقتصادی با اتحادیه اروپا: این گفتگو ها در مرحله ابتدایی قراردارند. اتحادیه اروپا می خواهد تا به توسعه اقتصادی، اجتماعی و تقویت ظرفیت های نهادهای دولتی افغانستان وهمچنین ایجادزیرساخت های اقتصادی با افغانستان دردراز مدت همکاری داشته باشد. قراراست تا دریک سند دوجانبه چگونگی این همکاری ها و تعهدات متقابل به شمول تشویق سرمایه گذاری های اعضای این اتحادیه در کشورما دریک چارچوب حقوقی تنظیم گردد.

پیشنهاد جمهوری فرانسه برای امضای یک معاهده همکاری استراتیژیک میان افغانستان واین کشور: متن پیشنهادی از جانب فرانسه در روزهای اخیر به افغانستان سپرده شده است. محتوای اصلی این معاهده بیشتر مسایل کمک های این کشور به افغانستان، سرمایه گذاری شرکت های فرانسوی در افغانستان، مصؤنیت افسران فرانسوی درافغانستان که مشغول آموزش نیروهای دفاعی و امنیتی کشور ما می باشند را دربرمی گیرد.

گفتگو ها میان افغانستان و انگلستان به منظور امضای یک " اعلامیه همکاری درازمدت استراتیژیک در جریان است. محتوای این اعلامیه شامل همکاری میان دوکشور در حوزه های زیر می باشد:
همکاری های اقتصادی، تعهدانگلستان برای آموزش درازمدت نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان، تاسیس اکادمی نظامی افغانستان،همکاری برای تعلیم وتجهیز نیروهای استخباراتی افغانستان، ظرفیت سازی ادارات دولتی کشور، به شمول ارتقای ظرفیت  در حوزه های مالی، معادن وغیره.
در میان اسناد همکاری های استراتیژیک میان افغانستان و کشورهای خارجی بیشترین بحث ها روی سندهمکاری های استراتیژیک میان کشورما و ایالات متحده متمرکزشده است. به باورما این یک امر طبیعی می باشد که از واقعیت های افغانستان، منطقه و جهان ناشی می شود.

 ضرورت ها و پیشینه گفگو های استراتژیک با ایالات متحده امریکا
افغانستان با ایالات متحده در ماه ثور سال 1386 یک اعلامیه همکاری های استراتژیک را امضاء نموده است. این سند شامل همکاری ها میان دو کشور در عرصه های دولت سازی، حکومت داری خوب، مبارزه با تروریزم، تقویت نهادهای دولتی افغانستان، تضمین حقوق و آزادی های شهروندان افغان، کمک به باز سازی و تحقق سیاست توسعه پایدار در افغانستان، استفاده از تاسیسات نظامی افغانستان در امر مبارزه با تروریزم بین المللی در موافقت با حکومت افغانستان و بسیار مسایل اساسی دیگر می باشد.
با توجه به روند انتقال و مسئولیت گیری افغانها و همچنین ایجابات کاهش چشمگیر نیروهای امریکایی در افغانستان موضوع و دورنمای همکاری میان دو کشور در صدر گفتگو های دو جانبه قرار گرفت:
1- باید دست آوردهای ده سال گذشته افغانستان برگشت ناپذیر شوند. 

2- افغانستان نباید یک بار دیگر به کانون تروریزم، افراطیت و مداخله علیه امنیت و رفاه کشورهای دیگر تبدیل شود.
3- افغانستان باید به مرکز و گره گاه مبادلات اقتصادی، تجارت، ترانزیت و همیاری منطقه ای مبدل شود.
4- افغانستان باید دارای چنان نیروهای ونهاد های ملی گردد که بتواند از امنیت، رفاه و نظام سیاسی مبتنی بر اراده مردم که در آن تمام باشندگان این کشور دارای حقوق برابر و صاحب یک زندگی صلح آمیز گردند، دفاع کند.
5- تا رسیدن به این اهداف و تحقق صلح، امنیت و رفاه، افغانستان به همکاری با ایالات متحده امریکا نیاز دارد. 

6- این همکاری باید، همکاریی باشد میان دو کشور دارای حق حاکمیت ملی عام و تام که در آن چارچوب همکاری های متقابل بر اساس منشور سازمان ملل متحد، قوانین بین المللی و موازین حقوقی داخلی آنها روشن شده باشند. تحقق حق حاکمیت ملی ایجاب می کند تا در قدم اول حضور کشورهای دیگر در افغانستان بر پایه توافقات دو جانبه تنظیم و تدوین گردد. طوری که افغانستان بتواند از حق حاکمیتش بر فضا و زمینش دفاع کرده و حضور و حرکت خارجیان در قلمرو افغانستان نیز با اجازه و توافق این کشور صورت بگیرد. 

گفتگو های مقدماتی میان ایالات متحده و افغانستان روی دورنمای همکاری میان دو کشور در عرصه های گوناگون بگونه رسمی در ماه نوامبر 2010 میان هیئت های دو کشور آغاز گردید. این گفتگو ها در گام نخست میان مشاوران امنیت ملی دو کشور شروع شد که بعدها به تناوب در کابل و واشنگتن بین هیئت های دو کشور مطرح شدند. روسای جمهوری دو کشور در کنفرانس های ویدیویی خود نیز تحولات را پیگیری می کردند، در حاشیه کنفرانس امنیتی مونشن در ماه فبروری 2010 توافق شد تا مشاوریت ها ی امنیت ملی دو کشور محراق و مرکز این گفتگو ها باشند. چند کنفرانس ویدیویی میان طرف ها در این رابطه دایر گردید. هیئت ایالات متحده متشکل از نمایندگان شورای امنیت ملی، وزارت خارجه، دفاع و سازمان استخبارات آن کشور به افغانستان مسافرت نمودند. از جانب افغانستان، مشاور امنیت ملی، وزیر دفاع، وزیر داخله، وزیر مالیه، معین سیاسی وزارت امور خارجه، شیدا محمد ابدالی معاون مشاور امنیت ملی، رییس امنیت ملی، رییس ارگان های محل و متخصصان ادارات مربوطه در این گفتگوها حضور داشتند. بعد ها هیئت افغانستان بتاریخ نهم سپتامبر سال جاری به امریکا مسافرت کرد و گفتگو ها ادامه یافتند. این گفتگو ها تا روز پنج شنبه نزدهم عقرب در کابل ادامه یافتند و قرار است در آینده نزدیک پی گیری شوند. 

در نخستین نشست توافق شد تا بحث ها روی سندی که ترکیبی از پیشنهاد های دو کشور می باشد، متمرکز گردد متنی که روی آن بحث صورت می گیرد، از لحاظ سیاسی و حقوقی بی نهایت حساس می باشند. پیچیدگی مفاهیم، واژگان و اصطلاحات حقوقی و سیاسی و بالاتر از آن بغرنجی های سیاسی رسیدن به توافق را مشکل می سازند. 

بخش دوم
چارچوب مشوره لویه جرگه عنعنوی در مورد همکاری های استراتژیک میان افغانستان و ایالات متحده امریکا 
سند همکاری های استراتژیک که میان افغانستان و ایالات متحده امریکا مورد بحث قرار دارد، نشانی از تعهدات سیاسی مابین این دو کشور خواهد بود. قابل یادآوریست که در صورت توافق دو کشور و نهایی شدن سند همکاری، و بعد از اینکه سند مذکور مراحل قانونی در دو کشور را طی نماید، موافقتنامه تا اخیر سال 2024 نافذ می باشد. البته توافقنامه می تواند بر اسس تصمیم دو جانبه تعدیل، فسخ و یا تمدید شود. 

با درک اهمیت ملی و تاریخی این سند، حکومت جمهوری اسلامی افغانستان در نظر دارد تا در پرتو مشورت ها و دیدگاه مردم افغانستان، مواضع اش را در قبال محتوی این سند تثبیت و تعیین نماید. در حال حاضر مذاکرات دو جانبه پیرامون همکاری های استراتژیک دور سه محور اساسی یعنی همکاری های سیاسی، همکاری های دفاعی و امنیتی و توسعه اقتصادی و اجتماعی می چرخد، که خلاصه از مباحث در ذیل بیان می گردد.

همکاری های سیاسی
همکاری های سیاسی میان دو کشور مبتنی بر تعهد دو طرف به حمایت از ارزش های دموکراتیک و حقوق بشری در کشور ما و تاکید بر اهمیت و حرمت ارزش ها و اصول مندرج در قانون اساسی افغانستان خواهد بود. در چارچوب همکاری ها میان دو کشور، ایالات متحده امریکا با افغانستان در بخش انکشاف ظرفیت های بشری در نهاد های مهم در دولت افغانستان همکاری خواهند کرد که با در نظر داشت اولویت های دولت افغانستان تحقق خواهند یافت. در این راستا تعهد ایالات متحده مبنی بر حمایت از حکومت افغانستان برای رسیدن به خودکفایی، اجراءات مستقل، ارتقای مؤثرکاری نهادهای حکومتی و توانایی برای عرضه خدمات اساسی، مطرح بحث می باشد. به منظور تحکیم حکومتداری در افغانستان و تقویت نهادهای دولتی، افغانستان می خواهد تا به موجودیت نهادهای موازی به شمول تیم های بازسازی ولایتی و تیم های تحکیم ثبات ولسوالی ها در چارچوب پروسه انتقال ، پایان داده شود. 

عنصر دیگر که در چارچوب همکاری های استراتژیک حایز اهمیت است، گسترش روابط دوستانه و همکاری افغانستان با کشورهای همسایه می باشد. ایالات متحده امریکا بر توسعه این روباط مبتنی بر احترام متقابل، تساوی حقوق و عدم مداخله، تاکید می نماید. دو کشور از همه ملت ها می خواهند تا به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی افغانستان احترام گذاشته، از مداخله در امور داخلی و روند دموکراتیک افغانستان اجتناب ورزیده و از موقف خویش در افغانستان علیه ملت های دیگر استفاده ننمایند. 

در چارچوب همکاری های سیاسی، سوالات زیادی مطرح است که از دید ما سوال های عمده زیر ایجاب مشوره اعضای لویه جرگه عنعنوی را می نماید:
1- با در نظر داشت منافع ملی، خطرات و فواید ناشی از امضای قرار دادهای استراتژیک به خصوص قرار داد همکاری افغانستان با ایالات متحده امریکا، چه می باشد؟
2- با در نظر داشت وضعیت حاکم در منطقه، ضرورت قرار داد استراتژیک با امریکا چه بوده، و در صورت امضای آن چه پیامدهای را برای افغانستان در پی خواهد داشت؟
3- با در نظر داشت منافع ملی، حکومت افغانستان باید کدام خطوط اساسی را در چارچوب مذاکرات استراتیژیک مورد نظر داشته باشد؟

همکاری های دفاعی و امنیتی
همکاری های دفاعی و امنیتی میان افغانستان و ایالات متحده بر اساس منافع مشترک دو کشور و در راستای تامین صلح و ثبات و تعهد مشترک برای مبارزه در برابر تهدید های مشترک، به ویژه تروریسم بین المللی استوار خواهد بود. هدف این همکاری ها تحکیم امنیت و ثبات در افغانستان و ارتقای توانایی این کشور جهت دفع تهدیدات داخلی و خارجی علیه حاکمیت، امنیت و تمامیت ارضی اش بوده و باید تحقق حاکمیت افغانستان را بر قلمرو فضایی و زمینی اش، تحکیم بخشد. در این راستا ساختن نهادهای امنیتی مناسب و دارای ظرفیت های لازم از اولویت های مطرح در سند مورد مذاکره بوده و در صورت توافق، ایالات متحده امریکا مکلف خواهد بود تا به تقویت نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان مطابق به نیازهای امنیتی این کشور بعد از سال 2014، همکاری نماید. این همکاری شامل حمایت از نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان در عرصه های آموزش، تجهیز، تسلیح و مشورت، خواهد بود طوریکه این نیروها مستقلانه بتوانند امنیت را در افغانستان تامین نموده و از کشور ما دفاع نمایند.
 
بر اساس مفاد سند مورد مذاکره، دو کشور اجازه نخواهند داد تا افغانستان مجددا به پایگاه تروریزم بین المللی مبدل شود، به منظور تحقق حاکمیت ملی افغانستان و ارتقای موثریت مبارزه مشترک با تروریسم، بر اساس سند مورد مذاکره، طرف ها موافقت دارند تا حضور نیروهای امریکایی در افغانستان قانونمند شده و در چار چوب یک قرارداد امنیتی جداگانه تنظیم گردد. همچنان افغانستان تاکید می نماید، تا اجرای عملیات خاص، به شمول خانه پالی و دستگیری اتباع این کشور، و همچنین مدیریت زندان ها به نیروهای افغان انتقال یافته و ایالات متحده کمک های لازم را جهت ارتقای ظرفیت و توانایی های افغانستان، انجام دهد. افزون بر آن توقع می رود تا ایالات متحده هر نوع فعالیت خارجی تجاوز کارانه علیه افغانستان را با نگرانی عمیق مورد توجه قرار داده و در صورت چنین رویدادی، بر اساس تقاضای افغانستان در خصوص اتخاذ تدابیر متناسب که شامل اقدامات سیاسی، دیپلوماتیک، اقتصادی و یا نظامی می شود، مشورت های لازم صورت گیرد. 

به منظور مبارزه با تروریسم بین المللی، آموزش، تجهیز و تسلیح نیروهای دفاعی و امنیتی افغان، عملیات ضد مواد مخدر و سایر ماموریت هایی که از جانب طرف ها برای تامین امنیت شان مشترکا تعیین می گردد، در چارچوب سند مورد مذاکره افغانستان تعهد خواهند نمود تا پس از سال 2014 زمینه دسترسی و استفاده نیروهای ایالات متحده به تاسیسات افغانستان را طوری که  توسط طرف ها مشخص خواهد گردید، فراهم سازد.به نوبه خود ایالات متحده بر احترام کامل خود به حاکمیت ملی و استقلال افغانستان تاکید نموده و مجددا تصریح میدارد که در پی ایجاد تاسیسات دایمی نظامی در افغانستان و حضوری که کشور های همسایه افغانستان را تهدید کند، نمی باشد. بر اساس این سند ایالات متحده متعهد است تا از قلمرو و یا تاسیسات افغانستان علیه کشورهای دیگر استفاده ننماید.
در چارچوب همکاری های دفاعی و امنیتی، سوالات زیادی مطرح است که از دید ما سوال های عمده زیر ایجاب مشوره اعضای لویه جرگه عنعنوی را می نماید: 

1- با در نظر داشت اینکه قرار است در سال 2014 ماموریت فعلی نیروهای خارجی در افغانستان به پایان رسیده و مسئولیت امنیتی و دفاعی کشور به قوت های امنیتی افغان انتقال یابد، ضرورت تداوم همکاری های امنیتی افغانستان با کشور های بزرگ دنیا، بخصوص ایالات متحده امریکا، چه می باشد؟
2- با درک اینکه امنیت و ثبات کشور ما هنوز در معرض خطرات داخلی و بیرونی قرار دارد، امضای قرارداد استراتژیک با ایالات متحده امریکا چه نقشی را می تواند داشته باشند؟ 

3- توقعات مردم افغانستان از ایالات متحده امریکا در خصوص تقویت ظرفیت نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان چه می باشد؟ 

4- در ارتباط با همکاری های دفاعی و امنیتی امریکا با افغانستان به شمول استفاده از تاسیسات نظامی کشور ما بعد از سال 2014، به نظر شما حکومت افغانستان باید روی کدام اصول و پرنسیپ ها تاکید به عمل آورد.

توسعه اقتصادی و اجتماعی
در چارچوب سند متذکره، ایالات متحده و افغانستان بر اهمیت تداوم همکاری شان جهت ارتقای توسعه افغانستان تاکید خواهند نمود. هر دو کشور معتقدند که توسعه منابع طبیعی و بشری افغانستان در تامین ثبات، رشد پایدار اقتصادی در منطقه و احیای مجدد افغانستان پس از سی سال جنگ امر مهم می باشد. با توجه به اولویت های افغانستان، ایالات متحده امریکا تعهد خواهد کرد تا افغانستان را در تقویت زیربناهای اقتصادی کمک نموده و برای توسعه پایدار و خود کفایی، به ویژه در بخش های تولیدات زراعتی مشروع، زیربناهای ترانسپورتی و ترانزیتی، آب و انرژی، ترویج مدیریت مسئولانه منابع طبیعی و ایجاد یک سیستم مستحکم مالی به منظور حفظ سرمایه گذاری خصوصی، کمک نماید. همچنان در راستای ارتقای ظرفیت قوای بشری افغانستان، قرار است همکاری های دو کشور شامل ارتقای کمیت و کیفیت آموزش به شمول تحصیلات عالی و آموزش های حرفه ای، دسترسی به خدمات اولیه صحی و مبارزه علیه فساد اداری، گردد. 

در سند مورد مذاکره، ایالات متحده امریکا تعهد می کند تا سالانه وجوه مالی را برای همکاری های اقتصادی و اجتماعی به افغانستان، طوری که مناسب باشد، در چارچوب قوانین این کشور تامین نماید. ایالات متحده در نظر دارد تا به همکاری های اجتماعی و اقتصادی خویش به مردم افغانستان ادامه داده، و در این راستا تعهد می نماید تا حداقل 50 درصد از کمک های سالانه این کشور را از طریق بودجه افغانستان به مصرف برساند. همچنان امریکا تعهد می نماید تا حداقل 80 درصد کمک های مالی خود را طوری عیار سازد تا با اولویت های شناسایی شده در برنامه های ملی افغانستان مطابقت داشته باشد. افزون بر آن، ایالات متحده از تلاش های افغانستان برای تشویق سرمایه گذاری های خارجی و کمک به سکتور خصوصی این کشور که برای توسعه یک افغانستان و منطقه ی امن، شکوفا وصلح آمیز از اهمیت بالا برخوردار است، حمایت خواهد نمود.
درچارچوب همکاری های اقتصادی سؤالات زیادی مطرح است که از دید ما سؤالات عمده زیر ایجاب مشوره اعضای لویه جرگه عنعنوی را می نماید:
1 - توقعات مردم افغانستان از ایالات متحده امریکا در خصوص همکاری های اقتصادی واجتماعی چه می باشد؟
 2 - به نظر xx اولویت های xx در عرصه های اقتصادی وانکشافی افغانستان از چه قراراند؟
یادآوری:  تصاویری که از متن بالا در اختیار خبرگزاری صدای افغان(آوا) قرارگرفته بود با مشکل خواندن مواجه بود، به همین لحاظ به ویژه درسطر آخر جای کلماتی که قابل خواندن نبودند علامت (ضرب در )گذاشته شده است.
پیشاپیش از خوانندگان محترم پوزش می خواهیم.