اشتباه بزرگ اردوغان

از زمانی که رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه و وزیر امور خارجه اش احمد داود اوغلو رسما پرچم براندازی را علیه نظام سیاسی سوریه بلند کردند، بسیاری از تحلیل گران آن را یک اشتباه بزرگ و فاحش قلمداد کردند. داود اوغلو که او را به عنوان معمار سیاست خارجی نوین ترکیه نوین می شناسند در قبال کشورهای همسایه سیاستی داشت که به صفر سازی تنش با همسایگان مشهور بود. در واقع در این راستا بود که آنکارا با بسیاری از کشورهای همسایه وارد مذاکره و گفتگو شد و در عراق جدید، سوریه، ایران و ... گام های بلندی را برای نزدیک سازی برداشت ولی مواضع و سیاست های یک سال و اندی اخیر ترکیه تقریبا همه چیز را به باد داده است. اردوغان و کابینه اش از یک سو در ضدیت با دمشق هم اکنون به دشمن درجه یک بشار اسد تبدیل شده اند و ترکیه را هم اکنون به پایگاهی برای مخالفان اسد مبدل کرده اند. مرز هشتصد کیلومتری ترکیه و سوریه هم اکنون به طور کامل قفل شده است و ارتش سوریه کنترل حداکثری را بر این مرز اعمال می کند. حادثه سقوط جنگنده ترکیه هم به دست دفاع هوایی سوریه هم قضیه ای بود که بحران را در روابط فی مابین دو چندان کرده است. ارتش ترکیه هم اکنون بخشی از نیروهای خود را به مرز آورده است و هر از گاهی هم تحرکاتی را از خود نشان می دهد.
در مورد عراق هم ترک ها چندان مطلوب عمل نکرده اند ماجرای فرار طارق الهاشمی معاون برکنار شده رئیس جمهور عراق به ترکیه و عدم استرداد او از سوی مقامات آنکارا تقریبا همه چیز را میان آنکارا و دمشق تحت تاثیر قرار داده است. پافشاری ترک ها در حمایت از هاشمی و اصرار عراق در استرداد او مسئله ای است که از سوی دو طرف اعمال می شود و تا زمانی که حل نشود روابط عراق با ترکیه بهبود نخواهد یافت.
مواضع اخیر ترک ها در قبال سوریه و عراق که بر اثر تحریک کاخ سفید، قطری ها و سعودی ها صورت گرفت هم اکنون روابط ترکیه را با ایران نیز قرین چالش کرده است. جمهوری اسلامی ایران اختلافات جدی و بنیانی با ترکیه در قبال سوریه و عراق دارد. هر چند چندی پیش رجب طیب اردوغان مسافرتی را به ایران داشت و دو طرف بر تقویت روابط و توسعه مناسبات تاکید کردند ولی واقعیت این است که ایران هشدارهای زیادی را نسبت به پیامدهای مواضع ترکیه در قبال کشورهای منطقه دادند.
موقعیت اردوغان در داخل ترکیه هم چندان مطلوب نیست. همه به خاطر دارند که چند سال پیش در اجلاس داووس اردوغان در اعتراض به کشتار غزه به صراحت از اسرائیل و شیمون پرز انتقاد کرد و اجلاس را ترک کرد. همه به یاد دارند که هنگامی که اردوغان به ترکیه بازگشت ده ها هزار نفر از مردم به استقبال او رفتند. از همان زمان بود که اردوغان با اتکاء به این حمایت های مردمی نظامیان ترک را به دادگاه کشانید و به مرد قدرتمند ترکیه مبدل شد ولی اردوغان این روزها با اردوغان چند سال قبل به شدت فرق کرده است و قافیه را به طرز عجیبی باخته است. از هم اکنون بسیاری از کارشناسان بر این باورند که در انتخابات بعد اردوغان با چالش های متعددی مواجه خواهد بود. حتی کار به جایی رسیده است که احتمال برکناری داود اوغلو از پست وزارت خارجه ترکیه نیز قوت گرفته است.
حزب جمهوری ترکیه که هم اکنون به یکی از بزرگترین مخالفان اردوغان در ترکیه مبدل شده است و مهم ترین بخش انتقادات این حزب هم به اردوغان به مواضعش در قبال بحران سوریه باز می گردد.
این حزب در انتخابات آینده قطعا با اتکا به نقاط ضعف دولت اردوغان در انتخابات شرکت خواهد کرد و نظر سنجی ها حاکی از افزایش موقعیت این حزب در نزد افکار عمومی ترکیه است.
به هر حال اگر وضع به همین منوال پیش برود به زودی حزب عدالت و توسعه ریزش چشمگیری را در آراء خود مشاهده خواهد کرد و اردوغان چاره ای جز پذیرش این حقیقت نخواهد داشت که بحران سوریه او را نیز بلعیده است.