امام کاظم(ع) الگوی صبر و بردباری

یکی از صفات برجسته امام موسی کاظم(ع) صبر و بردباری بود. به همین جهت ایشان به کاظم یعنی کسی که خشم خود را فرو می‌برد لقب گرفتند. ایشان با صبر و شکیبایی از بسیاری از خطاها و اشتباهات دیگران چشم‌پوشی می‌کردند و همین عامل باعث جذب افراد به ایشان می‌شد.

 

متأسفانه امروزه بسیاری از افراد در اثر فشارهای زندگی کم‌طاقت شده‌اند. این امر باعث می‌شود آنها به سرعت تحریک‌پذیر و عصبانی شوند. عصبانیت با برهم زدن آرامش روحی فرد، او را به انواع بیماری‌های جسمی و روانی مبتلا می‌کنند. علاوه بر این روابط خانوادگی و اجتماعی او را خدشه‌دار می‌سازد. با کمی گذشت و شکیبایی بسیاری از اختلافات خانوادگی و کدورت‌ها برطرف می‌شود. بردباری کدورت‌ها را کم‌رنگ کرده و موجب افزایش مهر و محبت بین افراد می شود. 
 

امام موسی کاظم(ع) شیفته‌ی عبادت خداوند متعال بودند و از هر فرصتی برای راز و نیاز با پروردگار خویش استفاده می‌کردند. ایشان بیشتر عمر شریف خود را در زندان‌های بنی‌عباس سپری کردند. زمانی که هارون‌الرشید از زندان‌بانان خود احوال مردم را جویا شد. آنها در جواب گفتند: امام موسی کاظم(ع) را در حال عبادت و سجده یافتیم و هرگز کلمه‌ای ناروا و ناشایست از ایشان نشنیدیم. خود تأکید می‌کردند که هرگز زیر بار ظلم ستمکاران نروند. روزی فردی نزد امام آمد و گفت: من شترهایم را به هارون‌الرشید کرایه دادم. کارم چگونه است؟ امام(ع) در جواب فرمودند: آیا انتظار نداری که هارون تا پایان حج زنده بماند تا کرایه شتران تو را بدهد. همین قدر انتظار تو را در ظلم آنها شریک می‌سازد.
 

اقدامات امام موسی کاظم(ع) در جهت رشد آزاداندیشی جامعه است. امام کاظم(ع) با مبارزات فرهنگی علیه حاکمان وقت، آگاهی‌بخشیِ فکری و عقیدتی و تربیت شاگردان فراوان موجب رشد آزاد‌اندیشی در جامعه شدند. امام هفتم(ع) با مبارزه‌های فرهنگی خود علیه حاکم وقت، تحولات سیاسی و اجتماعی زیادی به وجود آوردند.
 

برنامه‌ریزی فکری و آگاهی‌بخشی عقیدتی از دیگر اقدامات مهم ایشان بود و در دوران امام موسی کاظم(ع) عقاید خرافی و انگیزه‌های نژادپرستی رواج بسیاری یافته بود. ایشان با تفسیر و بیان فقه، احکام و احادیث سعی در ارشاد و تربیت مردم و نشر موازین اسلامی داشتند. بیشتر افراد از تقیه تصور حتمی دارند و آنرا دست‌کشیدن از مبارزه و سکوت و سکون تعبیر می‌کنند. در صورتیکه تقیه به معنی فرهنگ رازداری است در فرهنگ شیعه، تقیه یعنی در حالت مخفیانه از خود و دین اسلام دفاع کردن. امام موسی کاظم(ع) افرادی را برای نفوذ در دربار حاکمان وقت تربیت می‌کردند. این افراد علاوه بر اینکه امام(ع) را در جریان اخبار دربار می‌گذاشتند بسیاری از مشکلات شیعیان را حل می‌کردند. 
 

امام موسی کاظم(ع) زینت‌المجتهدین یعنی زینت عرصه‌های علمی بودند. ایشان در انتشار علوم و احادیث تلاش بسیاری کردند. شیعیان به دلیل اِعمال فشار از جانب حکومت روایات و سخنان امام موسی کاظم(ع) را با کنایه‌های سید، عبد صالح، ابوالحسن و ابوابراهیم بیان می‌کردند. ایشان با تلاش در عرصه‌های علمی و فکری ۲۷۲ و به قولی ۳۱۹ شاگرد تربیت کردند.
 

انسان الگوپذیر است و روابط معنوی و روحی بر الگوگیری تأثیر دارند، خداوند در قرآن کریم همه‌ی مؤمنین را به "کظم غیظ" فرمان داده است. کظم غیظ دستور صریح قرآن است. کاظم، لقب بسیار با ارزش و با عظمتی که برای امام هفتم ذکر شده است و هم از لسان ائمه اطهار(ع) تأکید شده است یکی از صفات خداوند متعال است، تصریح کرد: "کظم غیظ" موضوعی است که خداوند در قرآن کریم همه‌ی مؤمنین را بر آن دستور فرموده: "الَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ" همانان که در فراخى و تنگدستی انفاق مى‏کنند و خشم خود را فرو مى‏برند و از مردم در مى‏گذرند و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.(سوره آل عمران، آیه 134)
 

بعضی صفات ائمه(ع) ظهور و بروز خیلی گسترده و چشمگیری داشته است. ائمه(ع) به خاطر اینکه بهترین و ارزشمندترین انسان‌ها اند تمام صفات و خصال پسندیده در آنها وجود دارد. همه‌ی آنها این گونه هستند از نظر ایمان، تقوا، پاکی و اخلاص، عبادت، شجاعت، سخاوت، دستگیری محرومین، مهر و محبت، مؤدت و... در رده‌ی اول جامعه قرار دارند. اما هر کدام در لقب به صفت خاصی شهره شده اند و برجسته‌تر جلوه کرده اند و به آن لقب شناخته شدند.
 

خداوند متعال همه‌ی ما را از رهروان راستین آنحضرت قرار دهد تا با الگو گیری از سیره و سلوک آن امام همام بتوانیم در زندگی دنیوی و اخوری رستگار و سعادتمند باشیم.