بر اساس یک نظرسنجی مؤسسه گالوپ تقریبا از هر ۱۰ افغان، چهار نفر باور دارند که خروج اکثر نیروهای ناتو و امریکا، زندگی بدتری را برای آنها رقم خواهد زد، در حالی که تعداد کمتری معتقد اند که وضعیت مثل گذشته خواهد بود و درصد کمتری هم گمان می‌کنند که اوضاع رو به بهبود خواهد گذاشت.
ماه گذشته، نیروهای آیساف به رهبری امریکا به ماموریت رزمی ۱۳ ساله خود در افغانستان پایان دادند. این ماموریت پس از حملات یازدهم سپتامبر در ماه دسامبر ۲۰۰۱ آغاز شد و هدف آن جنگ علیه تروریزم و کمک به امنیت به افغانستان خواند شده بود.
اکنون نظرسنجی مؤسسه گالوپ نشان می‌دهد که ۳۹ درصد افغان‌ها معتقدند اوضاع کشور بدتر میشود، ۲۹ درصد گفته‌اند اوضاع مثل قبل باقی می‌ماند و ۱۸ درصد هم گفته‌اند وضع افغانستان رو به بهبود است.
نتایج این نظرسنجی از طریق گفتگوهای رو در رو با ۱۰۰۰ افغان بالاتر از ۱۵ سال به دست آمده و در فاصله زمانی اسد تا سرطان امسال در افغانستان انجام شده است.
اگرچه در خصوص نظرسنجی هایی که از سوی سازمان های غربی به منظور دست یافتن به نتایجی مشخص انجام می شود، اما و اگرهای فراوانی وجود دارد و نخستین تردیدی که می توان در برابر نظرسنجی تازه گالوپ مطرح کرد این است که آیا ۱۰۰۰ نفر مورد نظر می توانند نماینده افکار عمومی همه نزدیک به ۳۰ میلیون شهروند افغانستان محسوب شوند یاخیر، با این حال، انتشار این نظرسنجی یکبار دیگر، وضعیت امنیتی پس از خروج نیروهای خارجی از کشور را قابل تأمل می نماید.
به راستی از این پس، می بایست انتظار چه آینده و چشم انداز امنیتی را داشته باشیم؟ آیا وضع به همین صورت ادامه پیدا می کند یا بدتر می شود و یا بهبود می یابد؟ آیا وضعیت کنونی قابل ادامه است؟ و پرسش های مشابه دیگر.
در این شکی نیست که امنیت و تهدید طالبان و احتمال بازگشت مجدد تروریزم مهمترین عامل هراس افغان‌ها از آینده محسوب میشود.
البته این موضوع به باور ناظران تنها محدود به مقطع زمانی خروج نیروهای خارجی از کشور و واگذاری های مسؤولیت های امنیتی به نیروهای داخلی هم نیست؛ در طول این سال ها، امنیت نگرانی نخست شهروندان افغانستان و بزرگترین عامل بدبینی آنها نسبت به آينده بوده است.
بنابراین، انتساب این نگاه به خروج نیروهای خارجی، پیش از آنکه گزارشی مبتنی بر واقع باشد، بیشتر بزرگنمایی نقش نیروهای خارجی در امنیت افغانستان است؛ نقشی که نه در زمان حضور آنها مؤثر بوده و نه پس از خروج آنان، نگرانی های تازه ای را ایجاد خواهد کرد.
سازمان ملل سال ۲۰۱۴ را که با موج جدید حملات طالبان همراه بوده، مرگبارترین سال برای غیرنظامیان توصیف کرده است. هرچند افغان‌ها نسبت به سال ۲۰۱۳ تا حدی امیدوارتر به نظر می‌رسند؛ اما همچنان نزدیک به نیمی از جمعیت افغان‌ها (۴۶٪) معتقدند در صورت خروج نیروهای خارجی، حضور طالبان افزایش خواهد یافت و درمقابل ۲۳ درصد تخمین می‌زنند حضور آنها کاهش پیدا می‌کند.
اینکه مردم افغانستان نسبت به سال ۲۰۱۳ در سال ۲۰۱۴ امیدوارتر به نظر می رسند این خود دلیلی کافی است که نشان می دهد خوش بینی یا بدبینی افغان ها نسبت به آینده هیچ ربطی به حضور یا خروج نیروهای خارجی ندارد و معیار نظرسنجی با ۱۰۰۰ نفر نیز یک معیار فیکس و کامل و معتبر برای چنین نتیجه گیری نیست.
در عین حال، نباید نادیده گرفت که افغان ها هنوز زخم های عمیقی از گذشته ای تاریک و سیاه دارند و همین زخم ها است که آنها را یکبار دیگر در مورد تکرار وضعیت گذشته در آينده، نگران و هراسان می کند.
طالبان در سال ۲۰۱۴ بر شدت حملات خود در سراسر افغانستان افزودند؛ هرچند فعالیت دوباره این گروه در غرب افغانستان با شدت بیشتری دنبال میشود، جایی که ۶۷٪ افغان‌ها به گالوپ گفته‌اند که خروج نیروهای خارجی، حضور بیشتر طالبان را در پی خواهد داشت. نیمی از افغان‌ها در مناطق مرکزی زندگی می‌کنند که پایتخت کشور کابل، را نیز دربرمی‌گیرد. ساکنان این مناطق نیز معتقدند که حضور طالبان افزایش خواهد یافت. این نگرانی‌ها در مناطق جنوبی و شرقی کمتر دیده میشود، با این حال، ساکنان این مناطق هم حدس می‌زنند احتمال افزایش حضور طالبان بیشتر از کاهش آن باشد.
کارشناسان اما برخلاف یافته ها و داده هایی که نهاد گالوپ از این نظرسنجی حداقلی به دست می دهد معتقد اند که بدبینی نسبت به احتمال افزایش فعالیت های طالبان، پیش از آنکه متاثر از خروج نیروهای خارجی باشد، ناشی از تردیدهایی است که در زمینه سیاست های امنیتی دولت، روند مبارزه با تروریزم، بی اعتمادی در خصوص روند صلح و همچنین توانایی نیروهای امنیتی در کنترل مستقلانه وضعیت امنیتی مطرح است.
در این نظرسنجی، افغان‌ها اگرچه نسبت به آینده کشور پس از خروج نیروهای خارجی به دیده تردید می‌نگرند؛ اما اعتماد زیادی به نیروهای امنیتی خود دارند؛ نیروهایی که از اول جنوری ۲۰۱۵ مسؤولیت کامل تأمین امنیت کشور را بر عهده گرفته اند.
روند رو به بالای اطمینان افغان‌ها به نیروی امنیتی خود در سال ۲۰۱۴ به ۷۱٪ می‌رسد، نسبتی که اگرچه با کاهش روبرو بوده؛ اما نسبت به چند سال گذشته همچنان بسیار بالاتر قرار دارد.
این اطمینان به نیروهای امنیتی داخلی کافی است؛ تا مردم خروج نیروهای خارجی را نسبت به حضور آنها ترجیح دهند. به باور اغلب مردم افغانستان، این نیروها در ۱۳ سال گذشته نه تنها کمکی به تامین امنیت و بهبود وضعیت امنیتی کشور نکردند؛ بلکه حضور آنها بهانه ای برای تروریست ها بود؛ تا به این ترتیب، ادامه کشتار و خشونت و بمب گذاری و ترور را زیر نام «جهاد علیه نیروهای اشغالگر» توجیه کنند.
طالبان در سال گذشته حملات خود را به طور قابل توجهی شدت داده و علیه امریکا اعلام پیروزی کرده اند. طالبان همچنین قول داده اند که «با اخراج باقی نیروهای متجاوز یک نظام خالص اسلامی برقرار کنند»؛ اما به باور کارشناسان، این بخشی از یک جنگ روانی است که در هر جنگی معمول است و در سال های گذشته نیز طالبان ادعاهای مشابهی را مطرح کرده اند؛ ادعاهایی که خود شان بهتر از هر کسی دیگر می دانند که عملی و قابل اجرا نیست.
افغانستان اکنون حدود ۳۶۰ هزار نیروی امنیتی دارد و به رغم تلفات بالا و دسترسی اندک آنها به تجهیزات پیشرفته، اطمینان و امید مردم نسبت به آنها فراوان است و همین امر، تکیه گاه بزرگ و اطمینان بخشی برای مردم افغانستان به شمار می رود.
ماه گذشته، نیروهای آیساف به رهبری امریکا به ماموریت رزمی ۱۳ ساله خود در افغانستان پایان دادند. این ماموریت پس از حملات یازدهم سپتامبر در ماه دسامبر ۲۰۰۱ آغاز شد و هدف آن جنگ علیه تروریزم و کمک به امنیت به افغانستان خواند شده بود.
اکنون نظرسنجی مؤسسه گالوپ نشان می‌دهد که ۳۹ درصد افغان‌ها معتقدند اوضاع کشور بدتر میشود، ۲۹ درصد گفته‌اند اوضاع مثل قبل باقی می‌ماند و ۱۸ درصد هم گفته‌اند وضع افغانستان رو به بهبود است.
نتایج این نظرسنجی از طریق گفتگوهای رو در رو با ۱۰۰۰ افغان بالاتر از ۱۵ سال به دست آمده و در فاصله زمانی اسد تا سرطان امسال در افغانستان انجام شده است.
اگرچه در خصوص نظرسنجی هایی که از سوی سازمان های غربی به منظور دست یافتن به نتایجی مشخص انجام می شود، اما و اگرهای فراوانی وجود دارد و نخستین تردیدی که می توان در برابر نظرسنجی تازه گالوپ مطرح کرد این است که آیا ۱۰۰۰ نفر مورد نظر می توانند نماینده افکار عمومی همه نزدیک به ۳۰ میلیون شهروند افغانستان محسوب شوند یاخیر، با این حال، انتشار این نظرسنجی یکبار دیگر، وضعیت امنیتی پس از خروج نیروهای خارجی از کشور را قابل تأمل می نماید.
به راستی از این پس، می بایست انتظار چه آینده و چشم انداز امنیتی را داشته باشیم؟ آیا وضع به همین صورت ادامه پیدا می کند یا بدتر می شود و یا بهبود می یابد؟ آیا وضعیت کنونی قابل ادامه است؟ و پرسش های مشابه دیگر.
در این شکی نیست که امنیت و تهدید طالبان و احتمال بازگشت مجدد تروریزم مهمترین عامل هراس افغان‌ها از آینده محسوب میشود.
البته این موضوع به باور ناظران تنها محدود به مقطع زمانی خروج نیروهای خارجی از کشور و واگذاری های مسؤولیت های امنیتی به نیروهای داخلی هم نیست؛ در طول این سال ها، امنیت نگرانی نخست شهروندان افغانستان و بزرگترین عامل بدبینی آنها نسبت به آينده بوده است.
بنابراین، انتساب این نگاه به خروج نیروهای خارجی، پیش از آنکه گزارشی مبتنی بر واقع باشد، بیشتر بزرگنمایی نقش نیروهای خارجی در امنیت افغانستان است؛ نقشی که نه در زمان حضور آنها مؤثر بوده و نه پس از خروج آنان، نگرانی های تازه ای را ایجاد خواهد کرد.
سازمان ملل سال ۲۰۱۴ را که با موج جدید حملات طالبان همراه بوده، مرگبارترین سال برای غیرنظامیان توصیف کرده است. هرچند افغان‌ها نسبت به سال ۲۰۱۳ تا حدی امیدوارتر به نظر می‌رسند؛ اما همچنان نزدیک به نیمی از جمعیت افغان‌ها (۴۶٪) معتقدند در صورت خروج نیروهای خارجی، حضور طالبان افزایش خواهد یافت و درمقابل ۲۳ درصد تخمین می‌زنند حضور آنها کاهش پیدا می‌کند.
اینکه مردم افغانستان نسبت به سال ۲۰۱۳ در سال ۲۰۱۴ امیدوارتر به نظر می رسند این خود دلیلی کافی است که نشان می دهد خوش بینی یا بدبینی افغان ها نسبت به آینده هیچ ربطی به حضور یا خروج نیروهای خارجی ندارد و معیار نظرسنجی با ۱۰۰۰ نفر نیز یک معیار فیکس و کامل و معتبر برای چنین نتیجه گیری نیست.
در عین حال، نباید نادیده گرفت که افغان ها هنوز زخم های عمیقی از گذشته ای تاریک و سیاه دارند و همین زخم ها است که آنها را یکبار دیگر در مورد تکرار وضعیت گذشته در آينده، نگران و هراسان می کند.
طالبان در سال ۲۰۱۴ بر شدت حملات خود در سراسر افغانستان افزودند؛ هرچند فعالیت دوباره این گروه در غرب افغانستان با شدت بیشتری دنبال میشود، جایی که ۶۷٪ افغان‌ها به گالوپ گفته‌اند که خروج نیروهای خارجی، حضور بیشتر طالبان را در پی خواهد داشت. نیمی از افغان‌ها در مناطق مرکزی زندگی می‌کنند که پایتخت کشور کابل، را نیز دربرمی‌گیرد. ساکنان این مناطق نیز معتقدند که حضور طالبان افزایش خواهد یافت. این نگرانی‌ها در مناطق جنوبی و شرقی کمتر دیده میشود، با این حال، ساکنان این مناطق هم حدس می‌زنند احتمال افزایش حضور طالبان بیشتر از کاهش آن باشد.
کارشناسان اما برخلاف یافته ها و داده هایی که نهاد گالوپ از این نظرسنجی حداقلی به دست می دهد معتقد اند که بدبینی نسبت به احتمال افزایش فعالیت های طالبان، پیش از آنکه متاثر از خروج نیروهای خارجی باشد، ناشی از تردیدهایی است که در زمینه سیاست های امنیتی دولت، روند مبارزه با تروریزم، بی اعتمادی در خصوص روند صلح و همچنین توانایی نیروهای امنیتی در کنترل مستقلانه وضعیت امنیتی مطرح است.
در این نظرسنجی، افغان‌ها اگرچه نسبت به آینده کشور پس از خروج نیروهای خارجی به دیده تردید می‌نگرند؛ اما اعتماد زیادی به نیروهای امنیتی خود دارند؛ نیروهایی که از اول جنوری ۲۰۱۵ مسؤولیت کامل تأمین امنیت کشور را بر عهده گرفته اند.
روند رو به بالای اطمینان افغان‌ها به نیروی امنیتی خود در سال ۲۰۱۴ به ۷۱٪ می‌رسد، نسبتی که اگرچه با کاهش روبرو بوده؛ اما نسبت به چند سال گذشته همچنان بسیار بالاتر قرار دارد.
این اطمینان به نیروهای امنیتی داخلی کافی است؛ تا مردم خروج نیروهای خارجی را نسبت به حضور آنها ترجیح دهند. به باور اغلب مردم افغانستان، این نیروها در ۱۳ سال گذشته نه تنها کمکی به تامین امنیت و بهبود وضعیت امنیتی کشور نکردند؛ بلکه حضور آنها بهانه ای برای تروریست ها بود؛ تا به این ترتیب، ادامه کشتار و خشونت و بمب گذاری و ترور را زیر نام «جهاد علیه نیروهای اشغالگر» توجیه کنند.
طالبان در سال گذشته حملات خود را به طور قابل توجهی شدت داده و علیه امریکا اعلام پیروزی کرده اند. طالبان همچنین قول داده اند که «با اخراج باقی نیروهای متجاوز یک نظام خالص اسلامی برقرار کنند»؛ اما به باور کارشناسان، این بخشی از یک جنگ روانی است که در هر جنگی معمول است و در سال های گذشته نیز طالبان ادعاهای مشابهی را مطرح کرده اند؛ ادعاهایی که خود شان بهتر از هر کسی دیگر می دانند که عملی و قابل اجرا نیست.
افغانستان اکنون حدود ۳۶۰ هزار نیروی امنیتی دارد و به رغم تلفات بالا و دسترسی اندک آنها به تجهیزات پیشرفته، اطمینان و امید مردم نسبت به آنها فراوان است و همین امر، تکیه گاه بزرگ و اطمینان بخشی برای مردم افغانستان به شمار می رود.
منبع : خبرگزاری صدای افغان(آوا) - کابل
