مذاکرات صلح، باید هم با رهبری افغان‌ها باشد!

نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان، آقای "جان کوبیس" در دیدار اخیرش از کابل، بر افغانی شدن مذاکرات صلح تاکید کرده است.
آقای کوبیس که به تازه‌گی وارد کابل شده است، هشدار داده است که هر گونه مذاکرات صلح در افغانستان، در صورتی که رهبری آن بدست افغان‌ها نباشد، ناکام خواهد ماند.
وی گفته است: پیروزی مذاکرات صلح، با طالبان، در سراسری بودن این مذاکرات و مشارکت تمامی جناح‌های موجود در افغانستان خواهد بود.
کوبیس که با خبرنگاران در کابل صحبت می‌کرد گفت: دبیر کل سازمان ملل متحد به او ماموریت داده است که از مدیریت افغان‌ها بر مذاکرات صلح با طالبان حمایت کند.
  نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل، از مشارکت همه گروه ها و جناح‌های سیاسی موجود در مذاکرات صلح سخن گفته و تاکید دارد که مذاکرات صلح با طالبان به رهبری افغان ها، زمانی موثر بوده و به پیروزی خواهد رسید که تمامی جناح‌های سیاسی و مدنی در آن سهم فعال داشته باشد و هیچ گروه مطرح سیاسی نباید از مشارکت در این روند محروم بماند.
جان کوبیس در پایان سخنانش، تاکید کرد "برنامه صلح و مذاکره، باید یک برنامه سراسری و ملی و کاملا بر اساس تفاهم افغانها باشد. من به جز اینکه رهبری این روند به افغان ها سپرده شود، دیگر هیچ راهی برای تامین صلح در افغانستان نمی‌بینم".
می توان گفت این واقع‌بینانه‌ترین موضعی است که دبیر کل سازمان ملل متحد نسبت به افغانستان و حل مشکل آن در پیش گرفته است. اگر چه پیش از این مقامات امریکایی نیز از مدیریت افغان‌ها بر روند مذاکرات صلح با طالبان، صحبت‌هایی کرده بودند و وعده‌هایی نیز به دولت افغانستان در این زمینه داده بودند؛ اما پنهان کاری مقامات امریکایی در مذاکره آنان با طالبان از اوایل سال 2011 میلادی تاکنون، دولت کابل را نگران و بی‌اعتماد به گفته‌های امریکایی‌ها ساخته است.
پافشاری طالبان بر دو طرفه بودن مذاکرات، به نگرانی مقامات دولتی افغان بیشتر دامن زده است. به خصوص آنکه طالبان با صراحت، دولت کابل را دست‌نشانده خوانده و داشتن هر گونه صلاحیت برای مذاکره را، منحصر به خویش و امریکایی‌ها کرده اند!
در چنین اوضاع و احوال، اظهارات فرستاده دبیر کل سازمان ملل، قوت قلبی است که به دولتمردان افغان داده می‌شود.
چرا که موضع اخیر سازمان ملل، در واقع همان درخواست‌های مکرر حکومت افغانستان مبنی بر "افغانیزه" شدن مذاکرات صلح و در اختیار گرفتن رهبری آن بدست حکومت کنونی کابل است.
البته یک تفاوت عمده میان گفته‌های فرستاده سازمان ملل و حکومت افغانستان وجود دارد و آن فراگیر بودن مذاکرات پیشنهادی سازمان ملل است؛ در حالیکه حکومت تاکنون هیچگاهی از فراگیر بودن مذاکرات صلح سخن به میان نیاورده است!
اما هر چه هست، این برای دستگاه حکومت آقای کرزی می‌تواند یک پاینت مثبت و پیروزی بزرگ به حساب آید؛ پیروزی بزرگ از آن جهت که چه بسا دولت کابل را از انزوا و حاشیه بیرون کشیده و حتی رهبری و مدیریت مذاکرات صلح را به آن واگذار کند.
از بُعدِ پرستیژ سیاسی و وجاهت بین المللی نیز به کمک حکومت افغانستان شتافته و آن را در حد یک دولت و حکومتی که مورد حمایت سازمان ملل متحد می‌باشد، ارتقاء می‌دهد.
باید گفت که حکومت حامد کرزی بر رغم تمامی کاستی‌ها و نارضایتی‌ها، از شانس و اقبال بالا و بلندی برخوردار می‌باشد.
اغراق نیست که اگر حکومتی به غیر از حکومت آقای کرزی می‌بود، تاکنون چندین بار زیر و رو شده بود، اما حکومت کنونی، با تمامی ضعف‌ها و ناتوانمندی‌ها در بسیاری از عرصه‌ها، هنوز که هنوز است توانسته است، کرسی افغانستان در سازمان ملل را برای خودش حفظ کند!
البته احتمالی هم وجود دارد که از سوی برخی از آگاهان مطرح می‌شود و آن اینکه، حکومت افغانستان، با همین وضعیت اسفبار کنونی، در پنهان، مورد حمایت و پشتیبانی امریکا و غرب و به تبع آن سازمان ملل متحد است.
لذا به همین دلیل هم توانسته است تاکنون دوام و بقا داشته باشد.
اما به نظر می‌رسد، تنها این نباشد که سبب بقاء و دوام دولت و حکومت فعلی در افغانستان شده است.
بر رغم بسیاری از ناهنجاری‌ها و ضعف‌ها در دستگاه حاکم بر افغانستان، از بسیاری از ارزش‌ها و نقاط قوت‌ها در رژیم کنونی هم نمی‌توان چشم پوشی کرد. در کنار بی‌شماری از موارد مثبت دیگر، مشارکت سیاسی همه‌ی اقوام و نژادها و پیروان مذاهب مختلف، در قدرت و حکومت، بی‌بدیل و برجسته‌ترین امتیازی است که دولت و حکومت فعلی کشور بر تمام حاکمیت‌ها و رژیم‌هایی دارد که در طول تاریخ این آب و خاک، در افغانستان آمده و رفته‌اند.
به نظر می رسد، دبیر کل سازمان ملل، با درک همین ویژگی‌ها است که با توجه به درخواست مکرر دولت افغانستان مبنی بر "افغانیزه" شدن مذاکرات صلح، ضمن قبول آن، فرستاده خویش را جهت نهادینه ساختن آن، به افغانستان فرستاده است.
حال باید دید که مقامات امریکایی در پاسخ به این هشدار و یا پیشنهاد سازمان ملل، چه عکس العملی نشان خواهند داد و از طرفی نیز باید منتظر ماند و دید اصل مذاکرات، به کجا خواهد انجامید و آیا اساسا مذاکرات ادامه خواهد یافت و یا آنکه در همین حد متوقف خواهد شد؟!

نویسنده: سید فاضل محجوب