آگاهان سیاسی: نظام فدرالی در شرایط فعلی سبب تجزیه افغانستان می‌شود

خبرگزاری صدای افغان(آوا)- کابل: شماری از چهره‌های سیاسی، اعضای پیشین مجلس نمایندگان و فعالان سیاسی افغانستان در خارج از کشور روز (شنبه 14 دلو) گروه سیاسی را زیرنام «مجمع فدرال‌خواهان» ایجاد کردند. این مجمع اعلام کرد که یگانه راه رسیدن به ثبات و حل منازعات سیاسی در افغانستان، تغییر نظام سیاسی کشور به نظام فدرالی است.

عزیز معارج دیپلمات پیشین و تحلیل‌گر سیاسی در صحبت با آوا گفت که ایجاد نظام فدرالی در شرایط فعلی افغانستان به دلیل حساسیت‌های منطقه‌ای و تنوع قومی که در کشور وجود دارد، کار ساز نیست و سبب تجزیه افغانستان می‌شود.

این تحلیل‌گر سیاسی افزود: نظام فدرالی در کشورهای مفید است که جغرافیای مختلف باهم جمع شده باشند و شهروندان شان اشتراکات مذهبی، دینی و فرهنگی نداشته باشند و دمکراسی در آنجا به بلوغ رسیده باشد؛ در غیر آن نظام فدرالی کار سازنیست.

آقای معارج، همچنین تاکید کرد که مردم افغانستان اشتراکات دینی، مذهبی و فرهنگی زیاد میان هم دارند و دمکراسی را به‌صورت درست آن تجربه نکرده اند، از این جهت نظامی فدرالی در شرایط فعلی نمی‌تواند در بهبود وضعیت افغانستان کمک کند.

او علاوه کرد که در شرایط کنونی برای بهبود وضعیت در افغانستان بهترین نظام، نظام متمرکز که دارای یک قانون واحد باشد و تمام ادارت دولت در سراسر کشور از یک نقطه مدیریت شود، موثر و تاثیرگذاراست؛ نه اینکه هرگروه در هر منطقه از خود قانون داشته باشند.

معارج ابراز داشت: گروه‌ها و افرادی خارج از کشور که نظام فدرالی را مطرح می‌کنند، دنبال شورش و دامن زدن جنگ و مطرح کردن خود شان هستند، زیرا به هدایت استخبارات برخی کشورها اظهار نظر می‌کنند و اصلاً در فکر بهبود وضعیت در افغانستان نیستند.

در همین حال عبدالجمیل شیرانی، آگاه سیاسی نیز در صحبت با آوا گفت که بدون یک نظام قوی مرکزی ریاستی، اداره افغانستان در شرایط فعلی بسیار دشوار است، زیرا افغانستان در یک جغرافیایی بسیار حساس منطقه قرار دارد.

او بیان اینکه نظام فعلی در کشور به عنوان یک حکومت اسلامی توانسته در طول دو سال گذشته نیازهای مردم را رفع کند، افزود: زمانیکه یک نظام بتواند نیازهای مردم را رفع کند و جامعه درست مدیریت کند، مطرح کردن نظام جدید خود یک نوع دامن زدن جنگ در کشور است.

این آگاه سیاسی تصریح کرد که نظام فدرالی در شرایط فعلی به عنوان پارچه پارچه کردن افغانستان است، از این جهت سیاسیون که در خارج از کشور مسایل نظامی فدرالی مطرح می‌کنند، در تلاش تجزیه کشور اند.

در همین حال محمد باقر محسنی، کارشناس مسائل سیاسی افغانستان با اظهار اینکه نظام فدرالیسم در این کشور به دلیل فرهنگ سنتی این کشور عملی نیست، در «ایکس» نوشته است: نظام‌ها معمولاً آن چنان که در کشوری کارایی دارد، الزاماً به معنای کارا بودن آن در جغرافیا و کشور دیگر نیست. مشکل ما در افغانستان این است که می‌خواهیم نظریه‌ها را عیناً آنچنان که هست بدون کم و کاست و بدون لحاظ کردن فرهنگ، دین، جغرافیا و سنت‌های محلی‌مان، اجرا کنیم.

او افزوده: متأسفانه هیچ گونه حوصله و تلاشی برای شناخت جامعه و ارائه یک مدلِ منطبق بر واقعیت‌ها وجود ندارد. نظام‌ها در کشورهای امریکا، فرانسه، ایران و آلمان از بطن و روح جامعه به وجود آمده‌اند و موفقیت آن، به دلیل بومی و منطبق بودن با روح‌ و روان جوامع آن کشورها است.

محسنی همچنین تأکید کرده: تصور کنیم فدرالیسم را به عنوان راه حلِ چالش‌های نظام های گذشته پذیرفتیم؛ آیا می‌توانیم در چگونگی تشکیل ارتش ملی، نمادهای ملی، پول ملی، سیاست خارجی، بودجه ملی و... به توافق برسیم؟ آیا مشکل کماکان باقی نمی‌ماند؟ ایالت‌های فدرال به خودمختاری داخلی قناعت می‌کنند؟

این کارشناس سیاسی در ادامه تصریح کرده: با توجه به مداخلات مداوم در افغانستان، چنین ظرفیتی وجود دارد که مردمان ایالت‌ها احساس تعلق به کشور و دولت ملی نمایند؟ گذشته از چارچوب‌های شکلی فدرالیسم، این نوع نظام بیش از دیگر ساختارها نیازمند فرهنگ مدارا و همدیگرپذیری است. فدرالیسم مشکل قدرت را از سطح دولت به درون مردم می‌برد و به نزاع قومی، فرهنگی و زبانی بیشتر دامن می‌زند.

از سوی هم امان الله هوتکی، تحلیل‌گری سیاسی نیز در شبکه اجتماعی اکس نوشته است که برخی از افراد و گروه‌های فراری به‌جای عذرخواهی از مردم به خاطر سیاست‌ها و اقدامات شکست خورده خود در گذشته، همچنان آهنگ تجزیه افغانستان را زمزمه می‌کنند و برای تشکیل نظام فدرال پافشاری دارند. وی افزوده: «آنها کسانی هستند که حتی از نام افغانیت خود منکر هستندد و افغان‌ها را به پاریس و کولاب راندند».