همه ادیان به گونه ای معتقداند که هرگاه بشر به لحاظ معنوی و اخلاقی پا در انحطاط و ورطه هلاکت بگذارد و از مبدأ هستی فاصله بگیرد و جهان را تاریکی جهل، غفلت و ستم در بر گیرد شخصیت نجات دهنده ای ظهور خواهد کرد.
اصولا اعتقاد به دوره آخرالزمان و انتظار منجی عقیده ای است که در کیش های آسمانی یهود، مسیحیت و مدعیان نبوت عموما و دین مقدس اسلام خصوصا به مثابه یک اصل مسلم مورد قبول واقع شده است.
در همین راستا و در آستانه نیمه شعبان المعظم که مصادف است با میلاد خجسته امید سبز منتظران و نجات دهنده بشریت حضرت مهدی موعود (عج)، خبرگزای صدای افغان (آوا) در یک میز گرد اختصاصی با حضور چند تن از کارشناسان و پژوهشگران دینی ( آیه الله هاشمی ارزگانی، حجت الاسلام والمسلمین استاد فصیحی غزنوی و حجت الاسلام والمسلمینسید عالم عادلی) به بررسی سیر اندیشه و اعتقاد به ظهور منجی و تأثیرات آن در اجتماع و بیداری اسلامی پرداخته است که از نظر می گذرد.
آوا- قبل از شروع به بحث آیا در متون دینی خصوصا قرآن کریم، خداوند متعال نوید یک دین جامع و کامل را در آینده داده است یا خیر؟
خداوند متعال این نوید را درآیه 55 سوره نور داده است، جالب این است که این آیه در سوره مبارکه نور یعنی روشنایی و سپیدی قرار دارد و سخنی از امید در بر دارد سخنی از آینده روشن، آینده سبز، آینده نجات، آینده تمکن انسان و آینده ای برای تمام بشریت نه فقط مسلمانها و آینده ای بدون خوف، ترس و اضطرار که بشر در یک جامعه عاری از خشونت و ارعاب و وحشت و جنگ و بدون آدم کشی به سر می برد.
خداوند متعال سه وعده نوید بخش در این آیه داده است، ( وعدالله الذین آمنوا منکم و عملو الصالحات لیستخلفنهم فی الارض) این وعده اول است که خلافتی در زمین از آن شما است، وعده دوم " ولیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم" دینی که خداوند راضی است تا آن برای انسانها باشد که همان دیانت اسلامی است ( الیوم اکملت و رضیت لکم الاسلام دینا) که در این آیه هم پیوند به اسلام دارد و در این جاهم " ارتضی لهم" دینی که با ولایت پیوند دارد پس وعده دوم این است که انسان و بشر در آن روز تمکن از دینداری درست و صحیح پیدا می کند، دین مورد رضای الهی، دین انسان مومن و مسلمان قرار می گیرد و این بیان گر این است که در آن زمان یک تفسیر ویک باور درست و پیرایش شده باید وجود داشته باشد.
وعده سوم " ولیبدلنهم من بعد خوفهم امنا" ما به این مومنان صالح روزگاری را وعده می دهیم که در آن روزگار امنیت جای ترس را می گیرد، در آیه، امنیت مطلق آمده است، که شامل امنیت روانی، اقتصادی، سیاسی و ابعاد گوناگون که امروزه وجود دارد را شامل می شود، در آن روز امنیت مطلق بر سر زمین خدا و بر محل سکونت انسان استقرار پیدا می کند.این آیه شریفه هیچ تردیدی وجود ندارد که ناظر بر دین اسلام، مسلمانان و یک افق روشن برای انسانهای مومن است که خداوند وعده داده است.
آوا- منجی گرایی در ادیان چگونه و بر چه مبنایی است؟
تقریبا در تمام ادیان بزرگ و زنده دنیا مسئله اعتقاد به موعود، اعتقاد به منجی جزء باور های آن ها است. از باب نمونه در دین زرتشت اختلاف است که چه مدتی قبل از میلاد مسیح بوده بعضی ها قائل هستند که 6500 سال قبل از مسیح دین زرتشت بوده است و آن ها معتقد به منجی بوده اند، همین طور یهود و مسیحیت قائل به منجی هستند، مسیحیان اعتقاد دارند که مسیح ظهور خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد می کند تمام ادیان معتقد به منجی هستند، اما چهار نکته قدر جامع میان تمام ادیان است،1 - مسئله اصلاح گرایی در جامعه آینده، همه ادیان گذشته به این باور هستند که در آینده جامعه بشری از این وضعیت بیرون خواهد شد و اصلاح می گردد 2- اصلاح گر از جنس بشر است، یعنی منجی که خواهد آمد از جنس بشر است،3- منجی گرایی جزو اعتقادات ادیان است، جزو باورها و از اصول اعتقادی ادیان است،4- اینکه مفسدان و ستم گران روزی نابود خواهند شد، در تمام ادیان تصریح شده که این منجی مفسدان و ستمگران را از بین خواهد برد چه این افراد فساد علنی داشته باشند یا فساد باطنی، همان اعتقادی که ما به امام زمان (عج) داریم که ستمگران و مفسدان را از بین خواهد برد که این دو وظیفه اساسی به عهده ایشان است طبق باورهای اعتقادی ما یا دکترین مهدویت این مسئله کاملا مشهود است.
آوا- دکترین منجی گرایی در اسلام، مسیحیت و یهود بر چه مبنایی است؟
اختلاف و وفاقی در میان سه دین بزرگ یهودیت، مسحیت و اسلام وجود دارد، یک اصل مورد وفاق آنست که منجی خواهد آمد و خوبان بر بدان پیروز خواهد شد که این را هر سه دین می پذیرند چنانکه در آمدن حضرت عیسی در آن فضای نجات بخش، فردی به نام حضرت عیسی مسیح هم حضور دارد ، این را هم یهودیت و هم مسیحیت و هم اسلام قبول دارند، اما یک نکته مورد اختلاف است و آن اینکه آیا پرچم دار و رهبر این جنبش نجات بخش حضرت عیسی (ع) خواهد بود یا کس دیگری؟
اسلام بر این باور است که شخص دیگری است و حضرت عیسی یاور و کمک حال اوست که پشت سر او اقتدا می کند و رهبری او را می پذیرد، این باور که از دل باور به خاتمیت اسلام بر می خیزد، (کسی که دین اسلام را دین خاتم و دین آخر می داند نمی تواند بپذیرد که آن رهبر نجات بخش حضرت عیسی خواهد بود، زیرا که این یک بازگشت و رجعت است و دین خاتم نمی تواند به دین گذشته اقتدا کند) بنابراین باید فردی از دین خاتم رهبری این نهضت نجات بخش را به عهده داشته باشد و آن شخص باید از اوصیا و دودمان آخرین پیامبر و آخرین رسول باشد، که در تفکر اسلامی آن شخص از فرزندان رسول الله و فرزندان فاطمه حضرت مهدی موعود (عج) می باشد.
اما در میان ادیان اسلامی مذهب نو پا و نو پیدای وهابیت علی رغم اختلافات بسیار شدیدی که با سایر مذاهب اسلامی به خصوص شیعیان دارد در یک نقطه اشتراک دارد و نتوانسته است از آن چشم پوشی نماید و آن باور به ظهور مهدی موعود (عج) است.
آوا- اعتقاد اهل سنت نسبت به حضرت مهدی (عج) چگونه است؟
روایات شیعی یکدست ایشان را فرزند امام حسن عسکری می دانند که در سال 255هجری در سامرا در نیمه شعبان متولد شده اما اهل درمیان سنت دو دیدگاه است، یک گروه همانی است که شیعیان گفته اند. یعنی موید همان سخنی است که از طریق اهل بیت(ع) به ما رسیده است و یک گروه روایاتی است که اصل باور به مهدویت را باز گفته اند ولی اینکه ایشان متولد شده باشد و همان خصوصیاتی را که در روایات شیعی است را باور ندارند و بر این عقیده هستند که در آینده متولد خواهد شد و خواهد آمد چنانکه پاره ای از روایات اندک هم وجود دارد که پد رایشان را عبدالله می دانند نه حسن عسکری (ع) و لذا می فرمایند که اسم او اسم پیامبر است و اسم پدر او اسم پدر رسول الله(ص) است.
آوا- اعتقاد به منجی گرایی در فرد و اجتماع چه تاثیراتی دارد؟
در فرهنگ اهل بیت(ع) اعتقاد به منجی و شخصی که معتقد به منجی است از فضایلی برخوردار است که بالاترین فضل را دارد و از او بالاترفضلی یافت نمی شود، انتظار در فرهنگ ائمه (ع) جزو عبادات به حساب آمده است، آن هم افضل عبادات که اگر کسی اعتقاد به منجی داشته باشد این مقدمه می شود برای خودسازی خود انسان.
آوا- با توجه به تاثیرات منجی گرایی در اجتماع و فرد، وظیفه امت اسلامی در عصر غیبت چیست؟
ما اگر بر این باور باشیم که لطف الهی شامل ما شده و پیامبران و امامان را برای هدایت بشر فرستاده است، در زمان غیبت کبری ، گذشته از روایات، عقل می پذیرد که باید کسانی باشند که راه امامت و رسالت را بروند و امت را بدان سو هدایت کنند، اگر روایات را نادیده بگیریم، خود عقل هم حکم می کند که باید کسی پیشوای امت باشد که حافظ دین خداوند باشد نه ناقض دین.
آوا- از نظر شیعیان دنیا انقلاب اسلامی ایران به عنوان زمینه ساز ظهور مطرح است، نقش انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) و نقشی که الان جانشین خلف صالح ایشان حضرت امام خامنه ای ( مدظله) به عنوان زمام دار مسلمین دارد چه تأثیری در حکومت جهانی آینده حضرت مهدی (عج) دارد؟
در زمینه سازی ظهور هرکس می تواند به عنوان یک منتظر نقش داشته باشد، اما یک انسان منتظر حداقل خود، خانواده و دوستانش را به سوی نجات هدایت کند، ولی زمانی که یک انسان وارسته در اریکه رهبری امت تکیه می زند مخصوصا وقتی که بتواند این آمر زمینه سازی ظهور را از سکوی جهانی به دنیا عرضه کند خیلی قابل توجه است.
ما الان در جهان دو اردوگاه داریم، یکی اردوگاه اهلبیت (ع) که از سوی نظام جمهوری اسلامی ایران به رهبری امام خامنه ای (مد ظله) بلند شده است و یکی از طرف اردوگاه باطل و زورمند که می خواهد این صدا را خاموش کند که این دو اردوگاه در حال جنگ است و رهبری یک اردوگاه دقیقا به دست کسی است که ما آن را نائب بر حق امام عصر می دانیم.
آوا- خیزشها و بیداری اسلامی آیا متأثر و نشأت گرفته از انقلاب اسلامی ایران است؟
بیداری اسلامی امروز بی گمان متاثر از حوادث انقلاب اسلامی ایران بوده است، به دلیل اینکه نقش انقلاب اسلامی ایران با دو شاخصه در بیداری اسلامی مشاهده می شود، 1- شاخصه رهبری این انقلاب که به دست یک شخص دین مدار بود و شاخصه مردمی این نهضت که مردم بر خاستند و انقلاب کردند که این شاخصه در بیداری اسلامی وجود دارد که مردم بر خاسته اند 2- حرکت مردم ایران به سوی اجرا کردن آموزه های دینی بود که این شاخصه هم دقیقا در بیداری اسلامی وجود دارد.
که این دو شاخصه در انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) باعث شد که اندک اندک بذر بیداری اسلامی در جهان اسلام پاشیده شود و مسلمانان به فکر اسلام و خیزش در برابر استبداد و دیکتاتوری بیافتند.
اصولا اعتقاد به دوره آخرالزمان و انتظار منجی عقیده ای است که در کیش های آسمانی یهود، مسیحیت و مدعیان نبوت عموما و دین مقدس اسلام خصوصا به مثابه یک اصل مسلم مورد قبول واقع شده است.
در همین راستا و در آستانه نیمه شعبان المعظم که مصادف است با میلاد خجسته امید سبز منتظران و نجات دهنده بشریت حضرت مهدی موعود (عج)، خبرگزای صدای افغان (آوا) در یک میز گرد اختصاصی با حضور چند تن از کارشناسان و پژوهشگران دینی ( آیه الله هاشمی ارزگانی، حجت الاسلام والمسلمین استاد فصیحی غزنوی و حجت الاسلام والمسلمینسید عالم عادلی) به بررسی سیر اندیشه و اعتقاد به ظهور منجی و تأثیرات آن در اجتماع و بیداری اسلامی پرداخته است که از نظر می گذرد.
آوا- قبل از شروع به بحث آیا در متون دینی خصوصا قرآن کریم، خداوند متعال نوید یک دین جامع و کامل را در آینده داده است یا خیر؟
خداوند متعال این نوید را درآیه 55 سوره نور داده است، جالب این است که این آیه در سوره مبارکه نور یعنی روشنایی و سپیدی قرار دارد و سخنی از امید در بر دارد سخنی از آینده روشن، آینده سبز، آینده نجات، آینده تمکن انسان و آینده ای برای تمام بشریت نه فقط مسلمانها و آینده ای بدون خوف، ترس و اضطرار که بشر در یک جامعه عاری از خشونت و ارعاب و وحشت و جنگ و بدون آدم کشی به سر می برد.
خداوند متعال سه وعده نوید بخش در این آیه داده است، ( وعدالله الذین آمنوا منکم و عملو الصالحات لیستخلفنهم فی الارض) این وعده اول است که خلافتی در زمین از آن شما است، وعده دوم " ولیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم" دینی که خداوند راضی است تا آن برای انسانها باشد که همان دیانت اسلامی است ( الیوم اکملت و رضیت لکم الاسلام دینا) که در این آیه هم پیوند به اسلام دارد و در این جاهم " ارتضی لهم" دینی که با ولایت پیوند دارد پس وعده دوم این است که انسان و بشر در آن روز تمکن از دینداری درست و صحیح پیدا می کند، دین مورد رضای الهی، دین انسان مومن و مسلمان قرار می گیرد و این بیان گر این است که در آن زمان یک تفسیر ویک باور درست و پیرایش شده باید وجود داشته باشد.
وعده سوم " ولیبدلنهم من بعد خوفهم امنا" ما به این مومنان صالح روزگاری را وعده می دهیم که در آن روزگار امنیت جای ترس را می گیرد، در آیه، امنیت مطلق آمده است، که شامل امنیت روانی، اقتصادی، سیاسی و ابعاد گوناگون که امروزه وجود دارد را شامل می شود، در آن روز امنیت مطلق بر سر زمین خدا و بر محل سکونت انسان استقرار پیدا می کند.این آیه شریفه هیچ تردیدی وجود ندارد که ناظر بر دین اسلام، مسلمانان و یک افق روشن برای انسانهای مومن است که خداوند وعده داده است.
آوا- منجی گرایی در ادیان چگونه و بر چه مبنایی است؟
تقریبا در تمام ادیان بزرگ و زنده دنیا مسئله اعتقاد به موعود، اعتقاد به منجی جزء باور های آن ها است. از باب نمونه در دین زرتشت اختلاف است که چه مدتی قبل از میلاد مسیح بوده بعضی ها قائل هستند که 6500 سال قبل از مسیح دین زرتشت بوده است و آن ها معتقد به منجی بوده اند، همین طور یهود و مسیحیت قائل به منجی هستند، مسیحیان اعتقاد دارند که مسیح ظهور خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد می کند تمام ادیان معتقد به منجی هستند، اما چهار نکته قدر جامع میان تمام ادیان است،1 - مسئله اصلاح گرایی در جامعه آینده، همه ادیان گذشته به این باور هستند که در آینده جامعه بشری از این وضعیت بیرون خواهد شد و اصلاح می گردد 2- اصلاح گر از جنس بشر است، یعنی منجی که خواهد آمد از جنس بشر است،3- منجی گرایی جزو اعتقادات ادیان است، جزو باورها و از اصول اعتقادی ادیان است،4- اینکه مفسدان و ستم گران روزی نابود خواهند شد، در تمام ادیان تصریح شده که این منجی مفسدان و ستمگران را از بین خواهد برد چه این افراد فساد علنی داشته باشند یا فساد باطنی، همان اعتقادی که ما به امام زمان (عج) داریم که ستمگران و مفسدان را از بین خواهد برد که این دو وظیفه اساسی به عهده ایشان است طبق باورهای اعتقادی ما یا دکترین مهدویت این مسئله کاملا مشهود است.
آوا- دکترین منجی گرایی در اسلام، مسیحیت و یهود بر چه مبنایی است؟
اختلاف و وفاقی در میان سه دین بزرگ یهودیت، مسحیت و اسلام وجود دارد، یک اصل مورد وفاق آنست که منجی خواهد آمد و خوبان بر بدان پیروز خواهد شد که این را هر سه دین می پذیرند چنانکه در آمدن حضرت عیسی در آن فضای نجات بخش، فردی به نام حضرت عیسی مسیح هم حضور دارد ، این را هم یهودیت و هم مسیحیت و هم اسلام قبول دارند، اما یک نکته مورد اختلاف است و آن اینکه آیا پرچم دار و رهبر این جنبش نجات بخش حضرت عیسی (ع) خواهد بود یا کس دیگری؟
اسلام بر این باور است که شخص دیگری است و حضرت عیسی یاور و کمک حال اوست که پشت سر او اقتدا می کند و رهبری او را می پذیرد، این باور که از دل باور به خاتمیت اسلام بر می خیزد، (کسی که دین اسلام را دین خاتم و دین آخر می داند نمی تواند بپذیرد که آن رهبر نجات بخش حضرت عیسی خواهد بود، زیرا که این یک بازگشت و رجعت است و دین خاتم نمی تواند به دین گذشته اقتدا کند) بنابراین باید فردی از دین خاتم رهبری این نهضت نجات بخش را به عهده داشته باشد و آن شخص باید از اوصیا و دودمان آخرین پیامبر و آخرین رسول باشد، که در تفکر اسلامی آن شخص از فرزندان رسول الله و فرزندان فاطمه حضرت مهدی موعود (عج) می باشد.
اما در میان ادیان اسلامی مذهب نو پا و نو پیدای وهابیت علی رغم اختلافات بسیار شدیدی که با سایر مذاهب اسلامی به خصوص شیعیان دارد در یک نقطه اشتراک دارد و نتوانسته است از آن چشم پوشی نماید و آن باور به ظهور مهدی موعود (عج) است.
آوا- اعتقاد اهل سنت نسبت به حضرت مهدی (عج) چگونه است؟
روایات شیعی یکدست ایشان را فرزند امام حسن عسکری می دانند که در سال 255هجری در سامرا در نیمه شعبان متولد شده اما اهل درمیان سنت دو دیدگاه است، یک گروه همانی است که شیعیان گفته اند. یعنی موید همان سخنی است که از طریق اهل بیت(ع) به ما رسیده است و یک گروه روایاتی است که اصل باور به مهدویت را باز گفته اند ولی اینکه ایشان متولد شده باشد و همان خصوصیاتی را که در روایات شیعی است را باور ندارند و بر این عقیده هستند که در آینده متولد خواهد شد و خواهد آمد چنانکه پاره ای از روایات اندک هم وجود دارد که پد رایشان را عبدالله می دانند نه حسن عسکری (ع) و لذا می فرمایند که اسم او اسم پیامبر است و اسم پدر او اسم پدر رسول الله(ص) است.
آوا- اعتقاد به منجی گرایی در فرد و اجتماع چه تاثیراتی دارد؟
در فرهنگ اهل بیت(ع) اعتقاد به منجی و شخصی که معتقد به منجی است از فضایلی برخوردار است که بالاترین فضل را دارد و از او بالاترفضلی یافت نمی شود، انتظار در فرهنگ ائمه (ع) جزو عبادات به حساب آمده است، آن هم افضل عبادات که اگر کسی اعتقاد به منجی داشته باشد این مقدمه می شود برای خودسازی خود انسان.
آوا- با توجه به تاثیرات منجی گرایی در اجتماع و فرد، وظیفه امت اسلامی در عصر غیبت چیست؟
ما اگر بر این باور باشیم که لطف الهی شامل ما شده و پیامبران و امامان را برای هدایت بشر فرستاده است، در زمان غیبت کبری ، گذشته از روایات، عقل می پذیرد که باید کسانی باشند که راه امامت و رسالت را بروند و امت را بدان سو هدایت کنند، اگر روایات را نادیده بگیریم، خود عقل هم حکم می کند که باید کسی پیشوای امت باشد که حافظ دین خداوند باشد نه ناقض دین.
آوا- از نظر شیعیان دنیا انقلاب اسلامی ایران به عنوان زمینه ساز ظهور مطرح است، نقش انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) و نقشی که الان جانشین خلف صالح ایشان حضرت امام خامنه ای ( مدظله) به عنوان زمام دار مسلمین دارد چه تأثیری در حکومت جهانی آینده حضرت مهدی (عج) دارد؟
در زمینه سازی ظهور هرکس می تواند به عنوان یک منتظر نقش داشته باشد، اما یک انسان منتظر حداقل خود، خانواده و دوستانش را به سوی نجات هدایت کند، ولی زمانی که یک انسان وارسته در اریکه رهبری امت تکیه می زند مخصوصا وقتی که بتواند این آمر زمینه سازی ظهور را از سکوی جهانی به دنیا عرضه کند خیلی قابل توجه است.
ما الان در جهان دو اردوگاه داریم، یکی اردوگاه اهلبیت (ع) که از سوی نظام جمهوری اسلامی ایران به رهبری امام خامنه ای (مد ظله) بلند شده است و یکی از طرف اردوگاه باطل و زورمند که می خواهد این صدا را خاموش کند که این دو اردوگاه در حال جنگ است و رهبری یک اردوگاه دقیقا به دست کسی است که ما آن را نائب بر حق امام عصر می دانیم.
آوا- خیزشها و بیداری اسلامی آیا متأثر و نشأت گرفته از انقلاب اسلامی ایران است؟
بیداری اسلامی امروز بی گمان متاثر از حوادث انقلاب اسلامی ایران بوده است، به دلیل اینکه نقش انقلاب اسلامی ایران با دو شاخصه در بیداری اسلامی مشاهده می شود، 1- شاخصه رهبری این انقلاب که به دست یک شخص دین مدار بود و شاخصه مردمی این نهضت که مردم بر خاستند و انقلاب کردند که این شاخصه در بیداری اسلامی وجود دارد که مردم بر خاسته اند 2- حرکت مردم ایران به سوی اجرا کردن آموزه های دینی بود که این شاخصه هم دقیقا در بیداری اسلامی وجود دارد.
که این دو شاخصه در انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) باعث شد که اندک اندک بذر بیداری اسلامی در جهان اسلام پاشیده شود و مسلمانان به فکر اسلام و خیزش در برابر استبداد و دیکتاتوری بیافتند.
منبع : خبرگزاری آوا ـ مشهد مقدس
