د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلۍ د افغانستان د وضعیت په اړه یو پریکړه لیک په ۱۱۶ مثبتو رایو تصویب کړ. که څه هم دا پریکړه لیک پابند نه دی او د لاسلیک کونکو ګوندونو یا افغان حکومت لپاره مکلفیت نه لري؛ خو هغه ټکي چې په دې کې راپورته شوي د افغانستان او نړۍ لپاره حیاتي ارزښت لري او که عملي شي، د ټولو اړخونو لپاره به مهمې او مشخصې پایلې ولري.
دخپریدو نیټه :شنبه ۲۱ عقرب ۱۴۰۱ ساعت ۰۹:۲۸
د مطلب کود : 260840
افغان غږ خبری آژانس - ورځني کتنه: د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلۍ د افغانستان د وضعیت په اړه یو پرېکړه لیک په ۱۱۶ مثبتو رایو تصویب کړ. ويناوالو د دغه پرېکړه ليک د تصويب په ترڅ کې د اساسي قانون پر بنسټ د يوې ټول شموله سياسي پروسې پر اړتيا، د قومي ډلو او ښځو او نجونو حقونو ته د درناوي او همدارنګه د هغو هېوادونو پر ملاتړ ټينګار وکړ چې د افغان کډوالو له ورتګ سره مخ دي.
دغه پریکړه لیک د "اسلامي امارت" له چارواکو څخه هم غوښتي چې نړیوالو او دوه اړخیزو ژمنو ته غاړه کیږدي او د بشري حقونو د رعایت د ودې او د یوه ټول شموله حکومت د جوړولو په برخه کې ګامونه پورته کړي.
دا په داسې حال کې وه چې وصلي نیبنزیا؛ په ملګرو ملتونو کې د روسیې دایمي استازي د دوی پر کړنلارې نیوکه وکړه او ویې ویل: د عامو افغانانو برخلیک چې د ژوند له لومړنیو اسانتیاوو برخمن نه دي، د لویدیځوالو وروستۍ اندېښنه ده او ویې ویل: موږ له دسیسو څخه مایوسه یو.
امیر سعید ایرواني؛ په ملګروملتونو کښې د ایران دایمی استازی هم وویل: د افغانستان په شان په یوه ټولنه کښې به یواځی یوه ډله او ګوند هیڅکله د دغه هیواد د کنټرول توان ونلری. د هغه په وينا، د اساسي قانون پر بنسټ د يوه ټول شموله حکومت رامنځته کول د افغانستان د راتلونکي حاکميت په نړيواله پېژندنه کې اساسي عنصر دى.
که څه هم دا پریکړه لیک پابند نه دی او د لاسلیک کونکو ګوندونو یا افغان حکومت لپاره مکلفیت نه لري؛ خو هغه ټکي چې په دې کې راپورته شوي د افغانستان او نړۍ لپاره حیاتي ارزښت لري او که عملي شي، د ټولو اړخونو لپاره به مهمې او مشخصې پایلې ولري.
لومړی ټکی چې ډیر اهمیت لري، په هیواد کې د ټول شموله څو توکمیزو حکومت د جوړولو اړتیا ده. یو داسې حکومت چې د افغانستان د ټولو توکمونو او طبقو استازي پکې ونډه ولري او د هیواد د سیاسي، ټولنیز او کلتوري تنوع یوه بشپړه بیلګه وي.
اسلامي امارت د هېواد د پاليسۍ او اجرايي مديريت د مسؤل په توګه دا فرصت لري چې په هېواد کې د ټولو توکمونو او طبقو د پراخو بنسټونو او معقول ګډون سره د يوه پياوړي ملي حکومت په جوړولو سره د عدالت د تامين لپاره زمينه برابره کړي.
دا یوازینۍ لار ده چې له بحران څخه د وتلو او ملي او نړیوال مشروعیت ترلاسه کړو او له نړۍ سره له تعامل پرته افغانستان نه شو کولای د خپل سیاسي او اقتصادي ژوند له سختو پړاوونو تېر شو او یوه ارامه، سوله ییزه، عدالت لرونکې ټولنه په پرمختګ او سوکالۍ ولرو.
د تېرو څو لسيزو تجربو ثابته کړې، چې هېڅ سياسي، قومي او مذهبي ډله په يوازې سر د هېواد د واکمنۍ وړتيا نه لري او دا کار يوازې کړکېچ لاپسې ژوروي او د ثبات او سولې د ترلاسه کولو لګښتونه زياتوي.
د ټولو ډلو په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو بشري او اسلامي حقونو ته درناوی هم زموږ د دین حکم دی او د افغانستان د خلکو له دودونو او دیني ارزښتونو سره سم دی؛ نو دې ته په پام سره چې ستر قدرتونه او تر خپلې ولکې لاندې سازمانونه له بشري حقونو څخه د یوې وسیلې په توګه کار اخلي او د مجازي څپو او فیمینیسټي حرکتونو په پیلولو سره د هیوادونو د بې ثباته کولو او د خپل برخلیک د تسلط لپاره د زمینې د برابرولو لپاره کار کوي. د نجونو حق د اسلامي قوانینو او د هیواد د کلتوري دودونو پر بنسټ یو مهم او د درناوي وړ اصل دی چي باید درک شي.
په همدې حال کې لوېديځ قدرتونه چې په افغانستان کې د بشري حقونو د دفاع ادعا کوي هم د بشري حقونو سرغړونې کوي. دا هغه څه دي چې په ملګرو ملتونو کې د روسیې استازي په سمه توګه په ګوته کړي دي.
لويديځوال د افغانستان د ملکي وګړو او خلکو حقونه له پامه غورځوي او يوازې هغه قضيې په ګوته کوي چې د استعماري نظام ستراتيژيکي ګټې برابروي. په همدې حال کې د مرکزي بانک د شتمنیو بندول، د ظالمانه بندیزونو لګول او د بېلتون غوښتونکو غورځنګونو ملاتړ د لوېدیځو قدرتونو له خوا د بشري حقونو له سترو سرغړونو څخه دي.
په عین حال کې دغه قدرتونه له ګاونډیو هیوادونو سره چې د ملیونونو افغان مهاجرینو کوربه توب کوي هیڅ ډول مرسته نه کوي او کیدای شي د مهاجرینو په وړاندې د یو اړخیز او تسلطي بندیزونو په لګولو سره د هغوی وضعیت نور هم کړکیچن کړي. دا د بشري حقونو د سرغړونو یوه ښکاره بیلګه ده، او تمه کیږي چې د ملګرو ملتونو نوی پریکړه لیک کولی شي په لویو قدرتونو فشار زیات کړي ترڅو د کډوالو کوربه هیوادونو په وړاندې د بشري حقونو سیستماتیک سرغړونې پای ته ورسوي.
په هرصورت، دا تمه نه کیږي چې ملګري ملتونه به د افغانستان د کړکیچ په اړه د نړۍ دوه اړخیز چلند ته د پای ټکی کېږدي. په افغانستان کې هم د یوه خپلواک هېواد پر برخلیک د خپلې واکمنۍ د تحمیلولو لپاره د بشري حقونو لوبه روانه ده او دې کار په هېواد کې دننه او بهر د میلیونونو وګړو د ژوند شرایط خورا کړکېچن او ستونزمن کړي دي.
دغه پریکړه لیک د "اسلامي امارت" له چارواکو څخه هم غوښتي چې نړیوالو او دوه اړخیزو ژمنو ته غاړه کیږدي او د بشري حقونو د رعایت د ودې او د یوه ټول شموله حکومت د جوړولو په برخه کې ګامونه پورته کړي.
دا په داسې حال کې وه چې وصلي نیبنزیا؛ په ملګرو ملتونو کې د روسیې دایمي استازي د دوی پر کړنلارې نیوکه وکړه او ویې ویل: د عامو افغانانو برخلیک چې د ژوند له لومړنیو اسانتیاوو برخمن نه دي، د لویدیځوالو وروستۍ اندېښنه ده او ویې ویل: موږ له دسیسو څخه مایوسه یو.
امیر سعید ایرواني؛ په ملګروملتونو کښې د ایران دایمی استازی هم وویل: د افغانستان په شان په یوه ټولنه کښې به یواځی یوه ډله او ګوند هیڅکله د دغه هیواد د کنټرول توان ونلری. د هغه په وينا، د اساسي قانون پر بنسټ د يوه ټول شموله حکومت رامنځته کول د افغانستان د راتلونکي حاکميت په نړيواله پېژندنه کې اساسي عنصر دى.
که څه هم دا پریکړه لیک پابند نه دی او د لاسلیک کونکو ګوندونو یا افغان حکومت لپاره مکلفیت نه لري؛ خو هغه ټکي چې په دې کې راپورته شوي د افغانستان او نړۍ لپاره حیاتي ارزښت لري او که عملي شي، د ټولو اړخونو لپاره به مهمې او مشخصې پایلې ولري.
لومړی ټکی چې ډیر اهمیت لري، په هیواد کې د ټول شموله څو توکمیزو حکومت د جوړولو اړتیا ده. یو داسې حکومت چې د افغانستان د ټولو توکمونو او طبقو استازي پکې ونډه ولري او د هیواد د سیاسي، ټولنیز او کلتوري تنوع یوه بشپړه بیلګه وي.
اسلامي امارت د هېواد د پاليسۍ او اجرايي مديريت د مسؤل په توګه دا فرصت لري چې په هېواد کې د ټولو توکمونو او طبقو د پراخو بنسټونو او معقول ګډون سره د يوه پياوړي ملي حکومت په جوړولو سره د عدالت د تامين لپاره زمينه برابره کړي.
دا یوازینۍ لار ده چې له بحران څخه د وتلو او ملي او نړیوال مشروعیت ترلاسه کړو او له نړۍ سره له تعامل پرته افغانستان نه شو کولای د خپل سیاسي او اقتصادي ژوند له سختو پړاوونو تېر شو او یوه ارامه، سوله ییزه، عدالت لرونکې ټولنه په پرمختګ او سوکالۍ ولرو.
د تېرو څو لسيزو تجربو ثابته کړې، چې هېڅ سياسي، قومي او مذهبي ډله په يوازې سر د هېواد د واکمنۍ وړتيا نه لري او دا کار يوازې کړکېچ لاپسې ژوروي او د ثبات او سولې د ترلاسه کولو لګښتونه زياتوي.
د ټولو ډلو په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو بشري او اسلامي حقونو ته درناوی هم زموږ د دین حکم دی او د افغانستان د خلکو له دودونو او دیني ارزښتونو سره سم دی؛ نو دې ته په پام سره چې ستر قدرتونه او تر خپلې ولکې لاندې سازمانونه له بشري حقونو څخه د یوې وسیلې په توګه کار اخلي او د مجازي څپو او فیمینیسټي حرکتونو په پیلولو سره د هیوادونو د بې ثباته کولو او د خپل برخلیک د تسلط لپاره د زمینې د برابرولو لپاره کار کوي. د نجونو حق د اسلامي قوانینو او د هیواد د کلتوري دودونو پر بنسټ یو مهم او د درناوي وړ اصل دی چي باید درک شي.
په همدې حال کې لوېديځ قدرتونه چې په افغانستان کې د بشري حقونو د دفاع ادعا کوي هم د بشري حقونو سرغړونې کوي. دا هغه څه دي چې په ملګرو ملتونو کې د روسیې استازي په سمه توګه په ګوته کړي دي.
لويديځوال د افغانستان د ملکي وګړو او خلکو حقونه له پامه غورځوي او يوازې هغه قضيې په ګوته کوي چې د استعماري نظام ستراتيژيکي ګټې برابروي. په همدې حال کې د مرکزي بانک د شتمنیو بندول، د ظالمانه بندیزونو لګول او د بېلتون غوښتونکو غورځنګونو ملاتړ د لوېدیځو قدرتونو له خوا د بشري حقونو له سترو سرغړونو څخه دي.
په عین حال کې دغه قدرتونه له ګاونډیو هیوادونو سره چې د ملیونونو افغان مهاجرینو کوربه توب کوي هیڅ ډول مرسته نه کوي او کیدای شي د مهاجرینو په وړاندې د یو اړخیز او تسلطي بندیزونو په لګولو سره د هغوی وضعیت نور هم کړکیچن کړي. دا د بشري حقونو د سرغړونو یوه ښکاره بیلګه ده، او تمه کیږي چې د ملګرو ملتونو نوی پریکړه لیک کولی شي په لویو قدرتونو فشار زیات کړي ترڅو د کډوالو کوربه هیوادونو په وړاندې د بشري حقونو سیستماتیک سرغړونې پای ته ورسوي.
په هرصورت، دا تمه نه کیږي چې ملګري ملتونه به د افغانستان د کړکیچ په اړه د نړۍ دوه اړخیز چلند ته د پای ټکی کېږدي. په افغانستان کې هم د یوه خپلواک هېواد پر برخلیک د خپلې واکمنۍ د تحمیلولو لپاره د بشري حقونو لوبه روانه ده او دې کار په هېواد کې دننه او بهر د میلیونونو وګړو د ژوند شرایط خورا کړکېچن او ستونزمن کړي دي.
avapress.com/vdcfjxd0xw6dvca.,ziw.html
ټګونه
ډیری لیدل شوي
